Η Μ.Ο.Μ.Α. και η σημερινή πραγματικότητα

Οι αλλεπάλληλες σεισμικές ακολουθίες στο πανέμορφο νησί της Κεφαλονιάς, δυστυχώς άφησαν πίσω τους τεράστιες καταστροφές. Μετά τις πρώτες μέρες της έντονης σεισμικής δραστηριότητας άρχισαν να...

βγαίνουν τα προβλήματα που δημιούργησε ο σεισμός στο νησί. Προβλήματα που είχαν άμεση επίπτωση στην προσπάθεια όλων των κατοίκων να επανέλθουν, σε όσο το δυνατόν, φυσιολογικούς ρυθμούς.

Αρκετές δεκάδες οικογενειών άστεγες, κεντρικοί αλλά και βασικοί επαρχιακοί δρόμοι αχρηστευμένοι, υλικά από κατολισθήσεις σε επικίνδυνες θέσεις, δίκτυα υδροδότησης κατεστραμμένα και πολλά άλλα.

Δυστυχώς η συμμετοχή όλων αυτών των μεγαλοεργολάβων που επί δεκαετίες λυμαίνονται τα δημόσια έργα, είναι ελάχιστη, αν όχι ανύπαρκτη. Για ακόμα μία φορά η Ελληνική πολιτεία, μέσω του σχεδίου «ΔΕΥΚΑΛΙΩΝ» προσέτρεξε στην βοήθεια των ΕΔ. Έτσι το 747 ΕΤΜΧ (Ειδικό Τάγμα Μηχανικού), ανταποκρινόμενο άμεσα στη διαταγή του ΓΕΣ, από την πρώτη στιγμή έφτασε στο πολύπαθο νησί και ανέλαβε έργο.



Το έργο του, τις 25 αυτές μέρες, τεράστιο. Εξυγίανση ύδατος, δημιουργία καταυλισμών σεισμοπλήκτων, διανοίξεις οδών, απομακρύνσεις αδρανών υλικών, διαστρώσεις οδών, κατεδαφίσεις επικίνδυνων οικοδομών, επιχωματώσεις ρηγμάτων και κατολισθήσεων, είναι ένα μικρό δείγμα από αυτά που έχει συντελέσει το 747 ΕΤΜΧ.

Στους ολίγων παλαιότερους έρχεται αμέσως στη σκέψη μία λέξη. Μικτή Ομάδα Μηχανημάτων Ανασυγκρότησης, η γνωστή ΜΟΜΑ. Μετά από τις τεράστιες καταστροφές στις υποδομές της χώρας εξ αιτίας του Β! Παγκοσμίου Πολέμου, δημιουργήθηκε η ανάγκη ταχείας ανασυγκρότησης της χώρας. Έτσι το 1957, για ακόμη μία φορά, κλήθηκαν οι Ένοπλες Δυνάμεις να συμβάλλουν στο έργο αυτό. 

Για τον σκοπό αυτό συγκροτήθηκαν στις έδρες των σπουδαιότερων νομών επτά (7) Μικτές Ομάδες Μηχανημάτων Ανασυγκροτήσεως (Μ.Ο.Μ.Α.). Οι έδρες των επτά ΜΟΜΑ ανά τον Ελλαδικό χώρο ήταν στις πόλεις Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Κρήτης, Πάτρα, Λαμία, Λάρισα, Ιωάννινα.
Οι ΜΟΜΑ ήταν κατασκευαστικές Μονάδες διοικητικά και αναλάμβαναν την εκτέλεση έργων που τους ανέθετε η προϊσταμένη αρχή στο νομό της έδρας των ή σε γειτονικούς νομούς. 

Το προσωπικό των Μονάδων αποτελούνταν από Αξκούς και οπλίτες του Μηχανικού, τεχνικά καταρτισμένους αλλά και με μικρό ποσοστό Αξκών από τα λοιπά όπλα του Στρατού ή και κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων (Ναυτικό, Αεροπορία), καθώς επίσης και με πολιτικό μόνιμο ή με συμβάσεις τεχνικό προσωπικό (γραφείς, μηχανικοί, οδηγοί τεχνίτες, χειριστές μηχανημάτων, εργάτες κ.λ.π).

Αποστολή της ειδικής αυτής υπηρεσίας ήταν:
Σε περίοδο ειρήνης με λογικό κόστος εκτέλεση των έργων που τις αναθέτονταν με διάφορα κυβερνητικά προγράμματα και μάλιστα στη νησιωτική και ορεινή Ελλάδα όπου δεν υπήρχε ενδιαφέρον των εργοληπτών. Η ανάθεση εκτέλεσης μικρών κοινωφελών έργων τοπικού ενδιαφέροντος για την ωφέλεια Δήμων, Κοινοτήτων, Συλλόγων και Οργανισμών ιδίως σε ακριτικές περιοχές.

Σε περίοδο πολέμου οι ΜΟΜΑ μετέπιπταν σε Τάγματα Μηχανικού Αποκαταστάσεως Συγκοινωνιών και υπάγονταν στους σχηματισμούς του Στρατού Ξηράς με βασική αποστολή την αποκατάσταση ζημιών από εχθρικούς βομβαρδισμούς ή σαμποτάζ σε έργα υποδομής της χώρας (οδικό δίκτυο, γέφυρες, λιμάνια, αεροδρόμια εγγειοβελτιωτικά έργα κ.λπ.).

Ο συνοπτικός απολογισμός έργου των ΜΟΜΑ τεράστιος.
Εθνική – Επαρχιακή οδοποιία. Έγινε κατασκευή, βελτίωση και αρχική διάνοιξη σε εθνικούς και επαρχιακούς δρόμους ιδίως της ορεινής και νησιωτικής Ελλάδας, περίπου 15.000 χλμ. Κατασκευάστηκαν στους παραπάνω δρόμους τεχνικά έργα (γέφυρες, τοίχοι αντιστήριξης, οχετοί κ.λπ) και ασφαλτοστρώθηκαν.

Αεροδρόμια κατασκευάσθηκαν από την αρχή ή επεκτάθηκαν διάδρομοι προσγείωσης σε 17 αεροδρόμια, ιδίως της νησιωτικής Ελλάδος(Καρπάθου, Σκύρου, Κεφαλληνίας, Μυτιλήνης, Πάρου, Κυθήρων κ.λπ.) μεταξύ των οποίων και οι χωματουργικές εργασίες του αεροδρομίου των Σπάτων.
Εγγειοβελτιωτικά και υδραυλικά έργα. Κατασκευάσθηκαν μεγάλα και μικρά αποστραγγιστικά αρδευτικά, αντιπλημμυρικά και υδραυλικά έργα σε όλη την χώρα με τα οποία αξιοποιήθηκαν και δόθηκαν προς καλλιέργεια εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα γης.

Στα οικοδομικά έργα η συμβολή των ΜΟΜΑ ήταν σημαντική. Ειδικότερα για την υλοποίηση του προγράμματος αποκατάστασης σεισμοπλήκτων περιοχών κατασκευάστηκαν προκατασκευασμένα σπίτια, νοσοκομεία, σχολεία, ΑΕΙ κ.α. Επίσης σημαντική ήταν η συμβολή των ΜΟΜΑ που προσέφερε από το 1991 και μετά στο πρόγραμμα του Υπουργείου Εξωτερικών για την αποκατάσταση των παλιννοστούντων Ποντίων από τις περιοχές της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

Μικρά έργα Κοινής Ωφέλειας που περιλαμβάνονταν στα προγραμματισμένα έργα, κατασκευάσθηκαν σε Δήμους, κοινότητες, οργανισμούς και τοπικούς συλλόγους. Τα έργα αυτά δεν είναι δυνατόν να απαριθμηθούν εδώ γιατί μόνο τα σπουδαιότερα από αυτά υπερβαίνουν τα 700.

Ασφάλεια πολιτών. Οι επιχειρήσεις περισυλλογής – εξουδετέρωσης των δεκάδων χιλιάδων ναρκών που είχαν διασπαρθεί σε όλη την Ελληνική Επικράτεια κατά την διάρκεια των συρράξεων, είναι η βασική συμβολή της ΜΟΜΑ στον τομέα αυτό.

Οι ΜΟΜΑ, έδιναν το παρόν σε όλες τις συμφορές που έπληξαν τον Ελλαδικό χώρο (σεισμοί, πυρκαγιές, χιονοπτώσεις, πλημμύρες κ.λπ.).

Ιδιαίτερα θα πρέπει να τονισθεί το έργο των ΜΟΜΑ, καθώς εκτός από την καθαρά κατασκευαστική του διάσταση (κατασκευή δρόμων, γεφυρών, λιμένων, δικτύων υδροδότησης κλπ.) αποτέλεσαν το μεγάλο σχολείο τεχνικής εκπαίδευσης χιλιάδων νέων, που με τη σειρά τους αποτέλεσαν το υπόβαθρο για την ανάπτυξη της σημερινής υψηλού επιπέδου κατασκευαστικής βιομηχανίας της χώρας.

Αμέσως έρχεται σε κάθε νοήμονα άνθρωπο το απλό ερώτημα. Ωραία, αν όλα αυτά που μας λέτε είναι αληθή γιατί καταργήθηκαν;

Η απάντηση θα πρέπει να αναζητηθεί στα διάφορα συγκρουόμενα οικονομικά συμφέροντα επαγγελματικών ομάδων και στη πολιτική της εκάστοτε κυβέρνησης. Η αντίστροφη μέτρηση για την κατάργηση των ΜΟΜΑ, άρχισε μετά την μεταπολίτευση, όταν τα συνδικαλιστικά όργανα των εργοληπτικών εταιρειών, πίεζαν τις κυβερνήσεις για την περικοπή των πιστώσεων προς τις ΜΟΜΑ για την εκτέλεση έργων. 

Στη συνέχεια στη δεκαετία του '80 άρχισε να αναπτύσσεται μέσα στο πολιτικό προσωπικό των ΜΟΜΑ, ο αχαλίνωτος συνδικαλισμός και ο υπέρμετρος διορισμός υπαλλήλων εις βάρος πιστώσεων των έργων με αποτέλεσμα η εκτέλεση πολλών εξ' αυτών να γίνεται αντιοικονομική.

Τέλος, στην δεκαετία του '90 μετα από έντονες πιέσεις των συνδικαλιστικών οργάνων,μεγάλοεργολάβων και μεγάλοεκδοτών, η κυβέρνηση αποφάσισε με το Ν.2026/92 την διάλυση των ΜΟΜΑ, για μια ακόμη φορά το ιδιωτικό συμφέρον τέθηκε πάνω από τα δημόσιο συμφέρον.

Ο Π. Παναγιωτόπουλος ως Υπουργός Εθνικής Αμύνης, απαντώντας θετικά στην πρόταση των Ανεξαρτήτων Ελλήνων της 4 Σεπτεμβρίου 2012, έσπευσε να προαναγγείλει την επανασύσταση της περίφημης ΜΟΜΑ, της «κατασκευαστικής» του στρατού. 

Τα μηνύματα που έφτασαν από τις Βρυξέλλες ήταν ξεκάθαρα. Παραβιάζονται οι κανόνες περί ανταγωνισμού, είπαν οι «προστάτες» μας. Πανηγυρικά χειροκρότησαν το Ευρωπαϊκό φρένο και οι μεγαλοδημοσιογράφοι, μεγαλοκατασκευαστές, και μεγαλοεκδότες αυτής της χώρας.
Ο καθένας ας βγάλει τα συμπεράσματα του.

Πηγές

Γενικό Επιτελείο Στρατού

Βικιπαίδεια

attikanea.blogspot.gr

www.defence-point.gr