Tα λάθη δεν έχουν τέλoς

«Σκόνη και θρύψαλα» οι προβλέψεις της τρόικας για την πορεία της ελληνικής οικονομίας, καθώς έχει πέσει έξω και μάλιστα κατά πολλές δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ στις εξελίξεις στην πραγματική οικονομία και στα απαιτούμενα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής.

Συγκριτικά με το πρώτο μνημόνιο το ΑΕΠ φέτος θα είναι μικρότερο κατα 51,85 δισ. ευρώ, το πακέτο των μέτρων έχει αυξηθεί...
κατά 33,2 δισ. ευρώ, η κατανάλωση των νοικοκυριών είναι κατά 38,9 δισ. ευρώ χαμηλότερη, ο μέσος ακαθάριστος μισθός έχει μειωθεί σωρευτικά κατα 20% περισσότερο, ενώ το χρέος το 2013 παρά τον υπερδιπλασιασμό των μέτρων και το «κούρεμα» των ομολόγων θα είναι υψηλότερο κατα 25,2% του ΑΕΠ.
Το πρόγραμμα της τρόικας που εκπονήθηκε τον Μάιο του 2010 έχει μετατραπεί από τα πράγματα σε μυθιστόρημα, αφού μεταξύ άλλων προέβλεπε ότι από το 2012 η ελληνική οικονομία θα έχει περάσει σε τροχιά ανάπτυξης, η κατανάλωση και οι επενδύσεις θα ανέκαπταν, οι πολίτες θα είχαν πληρώσει για την προσαρμογή μόνο 25,3 δισ. ευρώ, το έλλειμμα θα βρισκόταν κάτω από το 5% του ΑΕΠ, ενώ το δημόσιο χρέος θα ήταν κάτω από το 150% όταν με βάση τις αναθεωρημένες προβλέψεις το ποσοστό αυτό θα επιτευχθεί μετά το 2016.
Επιπλέον η κατρακύλα στις αμοιβές θα είχε σταματήσει και μάλιστα η κατανάλωση των νοικοκυριών θα αυξανόταν και η χώρα θα είχε απεγκλωβιστεί από τον μηχανισμό χρηματοδότησης της τρόικας και θα κάλυπτε τις δανειακές της ανάγκες από δανεισμό στην ελεύθερη αγορά.
Αλυσίδα

Το «κρας τεστ» μεταξύ των αρχικών προβλέψεων της τρόικας και της πραγματικής κατάστασης στην οικονομία δείχνει ακόμη ότι οι επιτώσεις των μέτρων στην ύφεση (ο λεγόμενος δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής) είναι τουλάχιστον διπλάσιες (1 απο 0,5 που προέβλεπε το Μνημόνιο) με αποτέλεσμα η ύφεση να «τρώει» ένα μεγάλο μέρος των επώδυνων μέτρων και να ανοίγει έτσι ένας φαύλος κύκλος ύφεσης, ελλείματος, χρέους με κατάληξη έκτακτα μέτρα για να καλυφθούν οι τρύπες. Από τα στοιχεία της Στατιστικής, του προϋπολογισμού και του μεσοπρόθεσμου προγράμματος προκύπτει ότι με τη συνταγή της τρόικας η χώρα έχει φτωχύνει κατά 23% από το 2010 μέχρι φέτος, με το ονομαστικό ΑΕΠ φέτος να βρίσκεται στα επίπεδα του 2004, την ιδιωτική κατανάλωση να έχει γυρίσει στο 2003, την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών να κινείται στα επίπεδα της δεκαετίας του '80 και την ανεργία να έχει τριπλασιατεί μέσα σε τρία χρόνια.
Το «Βατερλό» των εκτιμήσεων της τρόικας από το οποίο συνετρίβη ολόκληρο το οικοδόμμα του προγράμματος είναι η πορεία του ΑΕΠ που απετέλεσε το θεμέλιο πάνω στο οποίο στηρίχθηκαν οι υποθέσεις και παραδοχές για τη δημοσιονομική εξυγιάνση της χώρας και τη διασφάλιση μιας βιώσιμης και ανταγωνιστικής οικονομίας.
Πάνω από πέντε φορές αναθεωρήθηκε επί τα χείρω η πρόβλεψη για την πορεία της πραγματικής οικονομίας για να φθάσουν σήμερα να εκτιμούν ότι και φέτος θα έχουμε ύφεση της τάξης του 4,5% και το ονομαστικό ΑΕΠ λόγω της συνεχούς συρρίκνωσης από το 2010 και μετά θα διαμορφωθεί στα 183,049 δισ. ευρώ όταν στο αρχικό Μνημόνιο ποβλεπόταν στα 234,9 δισ. ευρώ.
Με άλλα λόγια εκ των πραγμάτων, η τρόικα έπεσε έξω στους υπολογισμούς της για το μέγεθος-κλειδί κατά 51,851 δισ. ευρώ!!! Κι αυτό γιατί εκτιμούσε ότι η ύφεση θα διαρκέσει δύο χρόνια το 2010 και 2011, ενώ το 2012 και το 2013 θα καταγραφόταν ανάτπυξη της ελλληνικής οικονομίας με ρυθμούς 1,1% και 2,1% αντίστοιχα. Συνολικά την περίοδο 2010-2013 οι εκτιμήσεις των δανειστών για τους ρυθμούς μεταβολής του ΑΕΠ απείχαν απο την πραγματικότητα κατα 19,6%.
Η μία διάψευση έφερε την άλλη καθώς λόγω βαθύτερης ύφεσης «αβγάτισαν» κατά πολύ τα απαιτούμενα δημοσιονομικά μέτρα για τον περιορισμό του ελλείμματος και του χρέους που εκτροχιάζονταν. Σύμφωνα με το αρχικό Μνημόνιο τα συνολικά μέτρα προσαρμογής από το 2010 μέχρι το 2015 θα έφθαναν τα 30,8 δισ. ευρώ, ενώ τώρα απαιτούνται πάνω από 60 δισ. ευρώ.
Υπερδιπλάσια
Ειδικά μέχρι φέτος οι αρχικοί υπολογισμοί έβγαζαν ότι το κόστος για την κοινωνία από τις περικοπές δαπανών και την αύξηση της φορολογίας θα ήταν 25,3 δισ. ευρώ όταν με βάση το μεσοπρόθεσμο και τον κρατικό προϋπολογισμό έχουν επιβληθεί μέτρα 58,5 δισ. ευρώ.
Μετά από αυτά το έλλειμμα θα κλείσει φέτος περίπου στα ίδια επίπεδα σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις της τρόικας αλλά το δημόσιο χρέος παρά και το «κούρεμα» αναμένεται να διαμορφωθεί στο 174,2% του ΑΕΠ έναντι 149%. Παρασάγγας απέχουν από την πραγματικότητα και οι εκτιμήσεις των δανειστών για την καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών, τα εισοδήματα και τους κοινωνικούς δείκτες όπως η απασχόληση, η ανεργία, η φτώχεια και το βιοτικό επίπεδο.
Για παράδειγμα, στο αρχικό Μνημόνιο η πρόβλεψη για την ιδιωτική κατανάλωση ήταν ότι θα συρρικνωθεί κατά 2% το 2010 και κατά 4,9% το 2011 αλλά στη συνέχεια θα αντιστραφεί η καθοδική της πορεία και θα σημειώσει αύξηση 2,2% το 2012 και 1,9% το 2013. Ωστόσο η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική καθώς η κατανάλωση έπεσε 4,5% το 2010, 7,7% το 2011, άλλο 7,7% το 2012 ενώ η συρρίκνωση θα συνεχιστεί και φέτος με ρυθμό 7%.
Το αποτέλεσμα των λανθασμένων υπολογισμών σε απόλυτα ποσά είναι η ιδιωτική κατανάλωση να προβλέπεται στα 133,6 δισ. ευρώ έναντι 172,5 δισ. ευρώ (απόκλιση 38,9 δισ. ευρώ). Το σενάριο της τρόικας για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας προέβλεπε ότι το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος θα έπρεπε να μειωθεί σωρευτικά την περίοδο 2010-2013 κατά 1,4% και οι μέσες κατα κεφαλήν αμοιβές των μισθωτών κατα 0,7%.
Ομως αν και με τις αναθεωρήσεις του Μνημονίου και τις επιταγές της τρόικας το κόστος εργασίας μειώθηκε κατα 17,5% και οι μέσες ονομαστικές αποδοχές στο σύνολο της οικονομίας συρρικνώθηκαν κατα 21,1% η ανταγωνιστικότητα παραμένει σε χαμηλά επίπεδα.
Επισημαίνεται ότι στον ιδωτικό τομέα λόγω της κατάργησης των συλλογικών συμβάσεων οι μέσες αποδοχές έχουν συρρκνωθεί κατα 30% κατα μέσον όρο και σε ορισμένες περιπτώσεις το ποσοστό φθάνει και το 50%.
Εξάλλου σύμφωνα με τα τελυταία στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας μόνο μέσα στο τρίτο τρίμηνο του 2012, το διαθέσιμο εισόδημα του τομέα των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων μειώθηκε 10,6% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του προηγούμενου έτους, από 37,2 δισ. ευρώ σε 33,2 δισ. ευρώ, δηλαδή κατά 4 δισ. ευρώ κυρίως λόγω της μείωσης κατα 113% των αποδοχών των εργαζομένων, της μείωσης 10,2% των κοινωνικών παροχών που εισπράττουν τα νοικοκυριά και στην αύξηση 17,7% των φόρων στο εισόδημα και στην περιουσία που πληρώνουν τα νοικοκυριά.
Οι δραστικές μειώσεις σε μισθούς, συντάξεις, επιδόματα και κοινωνικές παροχές, καθώς και η μεγάλη αύξηση της φορολογίας επιτείνουν την ύφεση και δημιουργούν συνθήκες οικονομικής ανέχειας σε εκατομμύρια νοικοκυριά. Με βάση το κατά κεφαλήν ΑΕΠ η χώρα απομακρύνεται με μεγάλη ταχύτητα από την πραγματική σύγκλιση με την Ευρωπαϊκή Ενωση καθώς φέτος εκτιμάται ότι θα βρίσκεται στο 72% του μέσου όρου της Ευρωζώνης έναντι 95% προ Μνημονίου.
Η ανεργία
Την ίδια ώρα η ανεργία έχει σχεδόν τριπλασιαστεί καθώς σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας εκτινάχθηκε τον Νοέμβριο του 2012 στο 27% απο 10,3% το 2009 και ο αριθμός των ανέργων έφαθσε στο ύψος ρεκόρ των 1.350.181 από 513.965 άτομα με αυξητική τάση και φέτος, ενώ ο πληθυσμός που βρίσκεται στο όριο της φτώχειας εκτιμάται πλέον σε 3,9 εκατομμύρια. Μάλιστα, για τους μισθούς στον ιδιωτικό τομέα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην έκθεσή της για το πρώτο Μνημόνιο τον Ιούνιο του 2010 επιχειρηματολογούσε κατά της μείωσής τους!!!
Ειδικότερα στη σελίδα 26 της έκθεσης αναφερόταν μεταξύ άλλων ότι «η ιδέα να επιβληθεί γενική περικοπή στους μισθούς του ιδιωτικού τομέα δεν έγινε δεκτή για διάφορους λόγους:

• Η επιβολή περικοπής στους μισθούς του ιδιωτικού τομέα θα συνεπαγόταν ακόμη μεγαλύτερη διατάραξη της οικονομικής δραστηριότητας το 2010-2011. Αυτό θα καθιστούσε τη δημοσιονομική εξυγίανση ακόμη δυσχερέστερη και ενδεχομένως θα διακινδύνευε τη διατηρησιμότητα σε σχέση με το χρέος.
• Η ολιγοπωλιακή φύση πολλών τομέων της ελληνικής οικονομίας σημαίνει ότι οι περικοπές του κόστους εργασίας θα είχαν απορροφηθεί από τις αυξήσεις των τιμών με μειωμένη επίπτωση στην εξωτερική ανταγωνιστικότητα.
• Η διάρθρωση των εξαγωγών της Ελλάδας συγκεντρώνεται σε εξαγωγές υπηρεσιών οι οποίες δεν είναι ελαστικές ως προς τις τιμές και σε προϊόντα έντασης κεφαλαίου (όπως χημικά και φαρμακευτικά) για τα οποία το κόστος εργασίας είναι δευτερεύουσα συνιστώσα.
• Η περικοπή των μισθών του ιδιωτικού τομέα θα συνέβαλε σε περισσότερο άνιση κατανομή του εισοδήματος στην κοινωνία».

ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΤΩΝΑΚΟΣ
antonakos@pegasus.gr

 www.ethnos.gr