Η Λευκωσία στον δρόμο της Μαδρίτης

Η κυπριακή κυβέρνηση επιμένει ότι το πρόβλημα εντοπίζεται αποκλειστικά στον τραπεζικό της κλάδο και «απαιτεί» ανάλογη μεταχείριση με την ισπανική, ενώ η τρόικα έχει βάλει στόχο την οικονομία της και ζητά να μειωθεί δραστικά ο νέος δανεισμός, να μεταρρυθμιστεί το Ασφαλιστικό και να αυξηθεί ο ΦΠΑ

Στον δρόμο που χάραξε η Ισπανία μπαίνει η Κύπρος, η οποία βρίσκεται σε...
αναζήτηση χρηματοδότησης για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της. Σε αντίθεση με τις υπόλοιπες χώρες που έχουν υπαχθεί σε μηχανισμό στήριξης, οι οποίες στα πρώιμα στάδια των διαπραγματεύσεων ποιούσαν την... νήσσαν, η Λευκωσία δεν έκρυψε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ούτε το ενδεχόμενο να καταφύγει στην έξωθεν χρηματοδότηση. Ωστόσο, μετά τη συμφωνία την οποία πέτυχε η Μαδρίτη, που- προς το παρόν τουλάχιστον- φέρεται να αφορά αποκλειστικά και μόνο τον τραπεζικό τομέα και δεν συνοδεύεται από επαχθή μνημονιακά μέτρα, η κυπριακή κυβέρνηση θέλει να τύχει ανάλογης μεταχείρισης.
Σε αντίθεση περίπτωση, αφήνει ανοιχτή την προοπτική να αναζητήσει αλλού την απαραίτητη οικονομική βοήθεια, φωτογραφίζοντας τη Μόσχα, η οποία υπήρξε αρωγός της και τον περασμένο χρόνο, όταν η Λευκωσία αποκλείστηκε από τις αγορές εξαιτίας του υψηλού κόστους δανεισμού.
Οπως αποκάλυψε ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Κύπρου, Πανίκος Δημητριάδης, «εάν τελικά υποβάλουμε αίτημα- επειδή δεν είναι δεδομένο ότι θα το υποβάλουμε- υπάρχουν και άλλες επιλογές και θα αναζητήσουμε τους καλύτερους δυνατούς όρους για την οικονομία». Ενας από τους βασικούς λόγους είναι ότι η Κύπρος θέλει να προστατέψει τον φόρο στις επιχειρήσεις που είναι μόλις 10% και ευνοεί την προσέλκυση επενδυτών στη χώρα, κάτι που θα αναγκαζόταν να θυσιάσει εάν υπαχθεί σε ένα μνημόνιο τύπου Ελλάδας ή Ιρλανδίας.

Η Κύπρος είχε σταματήσει να δανείζεται από τις αγορές τον Ιανουάριο του 2012 οπότε υπεγράφη συμφωνία με τη Ρωσία, που της έδωσε δάνειο 2,2 δισ. ευρώ με επιτόκιο 4,5%, το οποίο θα αποπληρωθεί σε πέντε χρόνια. Σε αντίθεση με την τρόικα, η Μόσχα δεν είχε θέσει κάποιον όρο για τη χορήγηση του δανείου.
Ωστόσο η Λευκωσία αντιλαμβάνεται ότι αυτή τη στιγμή είναι αρκετά δυσκολότερο να καταφύγει στην ίδια λύση ή στον δανεισμό από την Κίνα, κάτι που επίσης είναι υπό εξέταση. Ο λόγος είναι ότι η Κύπρος αναλαμβάνει την ευρωπαϊκή προεδρία την 1η Ιουλίου και η θέση της Λευκωσίας θα είναι αρκετά λεπτή, εφόσον έχει αγνοήσει τους Ευρωπαίους εταίρους.

Από την άλλη, οι αναλυτές εκτιμούν ότι εξίσου μεγάλη αμηχανία θα προκαλέσει και το γεγονός να προεδρεύει της ΕΕ μια χώρα που έχει υπαχθεί σε ευρωπαϊκό μηχανισμό διάσωσης. Ωστόσο ο χρόνος για την Κύπρο στερεύει. Η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της πρέπει να ολοκληρωθεί στις 30 Ιουνίου και απαιτείται το 10% του ΑΕΠ, δηλαδή 1,8 δισ. ευρώ για τη Λαϊκή Τράπεζα της Κύπρου.
Τα δύο μεγαλύτερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της μεγαλονήσου, η Λαϊκή Τράπεζα και η τράπεζα Κύπρου, είχαν σημαντική έκθεση στα ελληνικά ομόλογα και επηρεάστηκαν σε τεράστιο βαθμό από το ελληνικό PSI, ενώ αμφότερες έχουν χορηγήσει δάνεια στην Ελλάδα συνολικού ύψους 23 δισ. Εάν, λοιπόν, η Ελλάδα κηρύξει στάση πληρωμών, η Κύπρος θα χρεοκοπήσει αυτόματα.

Οσο, πάντως, κι αν η πολιτική ηγεσία της Κύπρου επιμένει ότι το πρόβλημα εντοπίζεται αποκλειστικά και μόνο στον τραπεζικό κλάδο, η τρόικα που έχει βάλει την οικονομία της στο μικροσκόπιο διαπίστωσε ότι θα πρέπει να μειωθεί δραστικά ο νέος δανεισμός, να μεταρρυθμιστεί το ασφαλιστικό σύστημα και να αυξηθεί ο ΦΠΑ. Η χώρα έχει ήδη προχωρήσει στην εξαγγελία μεταρρυθμίσεων προκειμένου να εναρμονιστεί με τις ευρωπαϊκές δημοσιονομικές απαιτήσεις, όπως επίσης και για να μειώσει τη γραφειοκρατία.
Πυρ ομαδόν κατά Χριστόφια
Λαιστρυγόνες και Κύκλωπες συνάντησε στην τετραετή του θητεία ο Πρόεδρος Χριστόφιας, όπως δήλωσε ο ίδιος όταν και γνωστοποίησε την απόφασή του να μην επαναδιεκδικήσει την προεδρία του κράτους το 2013.
Το μεγάλο «αγκάθι» είναι ασφαλώς η οικονομία. Την 1η Ιουλίου η Λευκωσία αναλαμβάνει την εξάμηνη προεδρία της ΕΕ κι όπως όλα δείχνουν και εάν δεν γίνει η έκπληξη, η Κύπρος διεκδικεί και μία θλιβερή πρωτιά: να είναι η πρώτη χώρα που θα προεδρεύει της ΕΕ ενώ θα τελεί υπό επιτήρηση από τον κοινοτικό Μηχανισμό Διάσωσης.
Το γεγονός αυτό δεν έχει περάσει απαρατήρητο από τους πολιτικούς αντιπάλους του κ. Χριστόφια, ο οποίος δέχεται συχνά την κατηγορία ότι δεν εκτίμησε σωστά το προ τετραετίας διεθνές οικονομικό τσουνάμι, με αποτέλεσμα να ολιγωρήσει στη λήψη μέτρων για συγκράτηση των δαπανών και θωράκιση της κυπριακής οικονομίας.
Η απάντηση

• Ο κ. Χριστόφιας έδωσε την απάντησή του, πριν από 15 ημέρες, στον απολογισμό της διακυβέρνησής του, τονίζοντας ότι επέλεξε να μην ακολουθήσει το μοντέλο της σκληρής λιτότητας «που πλατιά εφαρμόστηκε στην Ευρώπη», ενώ επανέλαβε πως δεν σκοπεύει να πάρει αντεργατικά μέτρα.
• Kατηγόρησε τις τράπεζες για την οικονομική κρίση στην Κύπρο, ενώ εξαπέλυσε και πυρά εναντίον του τέως διοικητή της κεντρικής Τράπεζας, Αθανάσιου Ορφανίδη, κατηγορώντας τον για «ανεπαρκή έλεγχο». Πάντως, ο Ορφανίδης δεν έμεινε άπραγος, καθώς δήλωσε πρόσφατα πως το μεγαλύτερο λάθος της θητείας του ήταν ότι δεν κατάφερε για τρία χρόνια να πείσει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για την επιδείνωση της οικονομίας και για την ανάγκη λήψης μέτρων.

Σφίγγει η θηλιά στον ιταλικό λαιμό
Με την οικονομία της να βρίσκεται σε διαρκή ύφεση, την ανεργία σε επίπεδα ρεκόρ και το κόστος δανεισμού να αυξάνεται δραματικά, πληθαίνουν συνεχώς οι φωνές που υποστηρίζουν ότι η προσφυγή στον μηχανισμό στήριξης είναι θέμα χρόνου, παρά τις διαβεβαιώσεις του Μόντι πως η Ιταλία θα τα καταφέρει μόνη της
Σε τεντωμένο σχοινί βαδίζει και η Ιταλία, καθώς η οικονομία της βρίσκεται σε ύφεση και αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 1,7% φέτος, περισσότερο από την Ισπανία, η οικονομική ανάπτυξή της υστερεί του μέσου όρου της ΕΕ τα τελευταία δέκα και πλέον χρόνια, το χρέος της ξεπερνάει το 120% του ΑΕΠ, η ανεργία βρίσκεται στο 10,2% -η υψηλότερη της τελευταίας δεκαετίας- και η καταναλωτική εμπιστοσύνη κινείται στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 15 ετών, ενώ ήδη έχουν αρχίσει οι γκρίνιες -ακόμα κι εντός του κυβερνητικού σχήματος- για την αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης του Μάριο Μόντι.
Επιπλέον, το κόστος δανεισμού για τη χώρα αυξάνεται δραματικά, καθώς στη δημοπρασία ετήσιων εντόκων γραμματίων που έγινε την περασμένη Τετάρτη, το επιτόκιο σημείωσε υψηλό εξαμήνου αγγίζοντας το 3,972% (πριν από έναν μήνα δεν ξεπερνούσε το 2,34%), ενώ οι αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων άγγιξαν μία μέρα πριν το 6,3%, που είναι και το ψηλότερο επίπεδο από τον περασμένο Ιανουάριο.
Περιγράφοντας εύγλωττα αυτήν την εικόνα, ο Μαρκ Τσάντλερ, στρατηγικός αναλυτής της αγοράς συναλλάγματος από την εταιρεία Brown Brothers Harriman, σημείωσε σε έκθεσή του που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 11 Ιουνίου, ότι η «Ιταλία έχει λάβει θέση για να γίνει το επόμενο αλεξικέραυνο στη ζώνη του ευρώ». Ή όπως πολύ πιο ωμά το έθεσε η υπουργός Οικονομικών της Αυστρίας, Μαρία Φέκτερ, η Ιταλία μάλλον θα προσφύγει στον μηχανισμό στήριξης εντός των επόμενων μηνών.
Ο Μόντι, που αποδεικνύεται σούπερ δραστήριος, συναντήθηκε την Πέμπτη στη Ρώμη με τον Φρανσουά Ολάντ, σε μια προσπάθεια δημιουργίας ιταλογαλλικού άξονα με αιχμή του δόρατος την ανάπτυξη, χωρίς ωστόσω να «εγκαταλειφθεί η δημοσιονομική πειθαρχία», όπως τονίστηκε μετά τη συνάντησή τους. Ο Μόντι δήλωσε επίσης ότι κοινή τους θέληση είναι η δημιουργία ενός μοντέλου συνεργασίας το οποίο θα παρουσιαστεί σε διμερή σύνοδο το φθινόπωρο. Στη συνέχεια, στις 22 Ιουνίου , θα υποδεχθεί τους ηγέτες Γαλλίας, Γερμανίας και Ισπανίας για μία «μίνι» Σύνοδο Κορυφής της Ευρωζώνης. Στην καθεαυτή δε Σύνοδο πρόκειται να προσέλθει, όπως δήλωσε, με προτάσεις όπως η ενίσχυση των ευρωπαϊκών μηχανισμών στήριξης και η έκδοση ευρωομολόγων.
Οι μεταρρυθμίσεις, ωστόσο, που προώθησε προκειμένου να θέσει σε επανεκκίνηση τη μηχανή της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρώπης -μεταξύ των οποίων την αύξηση του ΦΠΑ στο 21% από το 20%, σταδιακή αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης στα 67 έτη από τα 65, αλλαγές της εργατικής νομοθεσίας, απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων- δεν αποδίδουν τα αναμενόμενα. Για το λόγο αυτό, εξήγγειλε νέες ιδιωτικοποιήσεις, κυρίως εταιρειών της τοπικής αυτοδιοίκησης, με στόχο την περικοπή κρατικών δαπανών ύψους 5 δις. το 2012 και προκειμένου να αποφευχθεί- αν είναι δυνατόν- η περαιτέρω αύξηση του ΦΠΑ στο 23%.
Το έλλειμμα
Η συσσώρευση των ελλειμμάτων από τα προηγούμενα χρόνια αποτελεί και τη μεγαλύτερη τροχοπέδη της ανάκαμψης. Το χρέος της Ιταλίας αγγίζει τα 2 τρισ. ευρώ και τα έξοδα της αναχρηματοδότησης της οικονομίας της απαιτούν την άντληση από την ίδια ποσού που ανέρχεται στα 35 δισ. ευρώ μηνιαίως από την πώληση κρατικών αξιόγραφων.
Επιπλέον, οι ιταλικές τράπεζες, αν και δεν έχουν βρεθεί εκτεθειμένες σε «τοξικά» προϊόντα όπως οι ιρλανδικές ή σε «φούσκες» ακινήτων όπως οι ισπανικές, έχουν αγοράσει ομόλογα του ιταλικού Δημοσίου αξίας 86 δισ. ευρώ, μέσα σε πέντε μόλις μήνες (Νοέμβριος 2011 - Μάρτιος 2012), οπότε είναι σοβαρά εκτεθειμένες στο ιταλικό κρατικό χρέος. Επίσης, 112 τράπεζες έχουν δανειστεί 255 δισ. ευρώ από την ΕΚΤ το τελευταίο διάστημα.
Είκοσι έξι υποβαθμίστηκαν από τον οίκο Moody's που προειδοποιεί για άμεση επιδείνωση των συνθηκών στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, λόγω της οικονομικής αβεβαιότητας, και επισημαίνει ότι θα είναι πολύ δύσκολο να καλύψουν τις ανάγκες με βραχυπρόθεσμο δανεισμό. Επιπλέον, όπως και στην Ελλάδα, παρατηρούνται μεγάλες αποσύρσεις χρημάτων από τις τράπεζες, οι οποίες έφτασαν τα 30 δισ. ευρώ. Η μεγάλη φυγή όμως παρατηρείται μεταξύ των ξένων επενδυτών από τις αγορές ομολόγων Ισπανίας και Ιταλίας, η οποία και αντιπροσωπεύει την τρίτη μεγαλύτερη αγορά παγκοσμίως. Η φυγή ξεκίνησε από πέρσι, χωρίς να υπάρχει κάποια ένδειξη ότι το ξεπούλημα επιβραδύνεται. Συγκεκριμένα, από τα μέσα του 2011 η Ιταλία υπέστη εκροές ξένων κεφαλαίων της τάξης των 230 δισ. ευρώ, δηλαδή το 15% του ΑΕΠ της.
ΖΗΤΗΣΕ ΣΤΗΡΙΞΗ

• Ο Ιταλός πρωθυπουργός έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι η χώρα του δεν έχει ανάγκη από σχέδιο διάσωσης για να ξεπεράσει την κρίση χρέους. Επίσης, φρόντισε, μιλώντας στους Ιταλούς βουλευτές αλλά και για να ακούει το… Βερολίνο, να υποστηρίξει πως το κόστος δανεισμού της Ιταλίας θα μειωθεί εάν οι Ευρωπαίοι ηγέτες υιοθετήσουν «ένα αξιόπιστο πακέτο μέτρων για την ανάπτυξη» στη Σύνοδο Κορυφής της 28ης-29ης Ιουνίου στις Βρυξέλλες.
• «Με τον τρόπο αυτόν, οι επιχειρήσεις θα ευνοηθούν και θα αποφευχθεί ο κίνδυνος μετάδοσης της κρίσης», συνέχισε ο Ιταλός πρωθυπουργός, ο οποίος ζήτησε από τους αρχηγούς των ιταλικών κομμάτων να στηρίξουν την κυβέρνηση, καθώς τον τελευταίο καιρό αυξάνονται οι φωνές όσων ζητούν πρόωρες εκλογές.

ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΑΔΑΜΙΔΟΥ ΚΑΙ ΧΡΥΣΟΥΛΑΣ ΚΑΤΣΑΡΟΥ

 www.ethnos.gr