Η «Πρωτοβουλία της Βιέννης» δεν αρκεί για να σώσει την Ελλάδα

«Η πρόταση Σόιμπλε δεν θα αποφέρει ούτε σεντ στη χώρα σας» λένε ευρωπαίοι οικονομολόγοι
Στη Βιέννη, οι μεγάλες διασκέψεις αρχίζουν συνήθως με ένα χορό. Αυτό συνέβη στο διαβόητο «Συνέδριο της Βιέννης» το 1814, και το ίδιο επαναλήφθηκε με την υπογραφή της «Βιεννέζικης Συνθήκης» για τις διεθνείς διπλωματικές σχέσεις το 1961.

                                                                          Μοναδική ίσως εξαίρεση αποτελεί το συνέδριο από το οποίο...
προήλθε η λεγόμενη «Πρωτοβουλία της Βιέννης» τον Ιανουάριο του 2009. Παρόλο που εκείνο το μήνα η χορευτική σαιζόν της αυστριακής πρωτεύουσας βρισκόταν στο αποκορύφωμά της, οι τραπεζίτες που συμμετείχαν στην Πρωτοβουλία, δεν είχαν την παραμικρή όρεξη για διασκέδαση. Το μόνο που τους «έκαιγε» ήταν να σώσουν τα χρήματά τους στις χώρες του ανατολικού μπλοκ (Ουγγαρία, Ρουμανία, Σερβία, Λιθουανία, Ουκρανία), όπου είχαν επενδύσει τα τελευταία χρόνια εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ. Το φόντο της Πρωτοβουλίας ήταν η κυριαρχία των ξένων τραπεζών, αλλά κυρίως των αυστριακών (Bank Austria, Erste Bank, Raiffeisen International) στο τραπεζικό σύστημα της περιοχής. 
Η Πρωτοβουλία, που τέθηκε υπό την καθοδήγηση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας για Ανασυγκρότηση και Ανάπτυξη EBRD με συμμετοχή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, της Παγκόσμιας Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ήταν το πρώτο δείγμα συνεργασίας κρατών, διεθνών οργανισμών και ιδιωτών επενδυτών για την αντιμετώπιση μιας χρηματιστικής κρίσης. 
Ο στόχος της ήταν η σωτηρία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Και το μέσο γι αυτό, η συνεχής αναχρηματοδότηση των θυγατρικών τραπεζών στις προβληματικές χώρες με χρήματα των μητρικών μέσω της ανταλλαγής ληξιπρόθεσμων κρατικών χρεογράφων με νέα.
Η Πρωτοβουλία αποδείχθηκε επιτυχημένη. Σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών Wifo της Βιέννης (βλέπε συνέντευξη στις παράπλευρες στήλες) η κερδοφορία τους αυξήθηκε σημαντικά το πρώτο τετράμηνο του 2011. Και δεν αποκλείεται, τα επόμενα 1-2 χρόνια να έχουν καλύψει και με το παραπάνω τις τεράστιες «χασούρες» τους από το 2007-2008.
Αν όμως μια τέτοια Πρωτοβουλία μπορεί να εφαρμοστεί και στη χώρα μας, είναι αμφισβητούμενο. Και αυτό, λόγω μια σοβαρής διαφοράς: Στην Ανατολική Ευρώπη, ο στόχος ήταν η διάσωση μερικών προβληματικών τραπεζών, στην Ελλάδα, ενός ολόκληρου του κράτους.
Η συζήτηση γι αυτό περιστρέφεται γύρω από την πρόταση του γερμανού υπουργού οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, που έγινε πρόσφατα αποδεκτή και από τους ομολόγους του της ευρωζώνης. Ο πυρήνας της πρότασης: Οι ιδιώτες επενδυτές θα πρέπει να ανταλλάξουν εθελούσια τα ελληνικά ομόλογά τους με νέα επταετούς διάρκειας. Ετσι, λέει ο κ.Σόιμπλε, θα επέλθει διπλή ωφέλεια: Πρώτον, τα βάρη για το δεύτερο πακέτο βοήθειας δεν θα πέσουν μόνο στις πλάτες των ευρωπαίων φορολογούμενων, και δεύτερον, η Ελλάδα θα κερδίσει εφτά «σωτήρια» χρόνια για την εξυγίανση της οικονομίας της.
Το ερώτημα είναι μόνο, το κατά πόσο οι ιδιώτες είναι διατεθειμένοι να κάνουν εθελοντικά τέτοιο «σκόντο». «Ούτε κατά διάνοια» λέει ο καθηγητής στο Hertie Scoool of Governance Χένρικ Εντερλάιν. «Η πρόταση Σόιμπλε έχει καθαρά επικοινωνιακό χαρακτήρα και δεν θα αποφέρει ούτε σεντ στην Ελλάδα».
Στο τέλος, οι ευρωπαίοι υπουργοί οικονομικών θα περιοριστούν σε «μια έκκληση στις αγορές, να συνεχίσουν να επενδύουν στην Ελλάδα, που θα έχει επίσης μηδενικό αποτέλεσμα» προσθέτει ο επικεφαλής των οικονομολόγων της Commerzbank Γιέργκ Κρέμερ.
«Πρόκειται για ασύμβατες περιπτώσεις» συμπληρώνει ο καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο της Μπολόνιας Πάολο Μανάσε. «Στην Ανατολική Ευρώπη, οι τράπεζες είχαν ένα πανίσχυρο κίνητρο: τη σωτηρία των θυγατρικών εταιριών τους. Στην Ελλάδα, αντίθετα, δεν έχουν τίποτα παρόμοιο».
Ενδεχομένως βέβαια, τα πράγματα να μην είναι και τόσο μαύρα. Σύμφωνα με προχθεσινή είδηση του πρακτορείου Reuters, ορισμένοι μεγάλοι όμιλοι δείχνουν τώρα διατεθειμένοι να αποδεχθούν την πρόταση Σόιμπλε. Σε αυτούς ανήκουν ορισμένες τράπεζες, όπως η γαλλοβελγική Daxia (η οποία προτίθεται να «μετακυλίσει» χρεόγραφα 4,2 δισεκατομμυρίων ευρώ σε σύνολο, σήμερα, 5,4 δις), η γαλλική Crédit Agricole και η γερμανική Deutsche Bank, καθώς και η γερμανική ασφαλιστική εταιρία Allianz-Gruppe. Ανάλογο ενδιαφέρον έχουν εκδηλώσει χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στη Γαλλία και την Ιταλία.
Σίγουρο είναι πάντως, ότι και η πιο επιτυχημένη εφαρμογή της Πρωτοβουλίας της Βιέννης, δεν θα διέκοπτε την αύξηση του ελληνικού χρέους. Και το ερώτημα είναι, αν η πρόσθετη αυτή ανάσα ζωής θα συμβάλει με «αλχημιστικό» τρόπο στην ανάρρωση της ελληνικής οικονομίας, η θα είναι και η τελευταία πριν από τη χρεοκοπία της.
www.tovima.gr