Ήρωας για να σώσει τα «παιδιά του» >Τιμήθηκε χθες ο αγνοούμενος από το 1974 Ελλαδίτης διοικητής της 181 Μονάδας Πυρoβολικού

Με τη Μαρία Ψαρά
Τους φαντάρους τούς έλεγε «παιδιά του» κι εκείνοι τού ανταπέδιδαν την αγάπη που τους είχε. Ακόμα και την τελευταία φορά που τον είδαν, στις 23 Ιουλίου 1974 κατά τη μάχη με επίλεκτα τμήματα του τουρκικού στρατού βόρεια του χωριού Συγχαρί, ο Αντισυνταγματάρχης (τότε) Στυλιανός Καλμπουρτζής πολεμούσε όρθιος σε προωθημένη θέση, για να μπορέσουν να σωθούν οι στρατιώτες του. Κι όταν του είπαν «Φύγετε, έχετε οικογένεια, να σωθείτε γιατί έχετε δύο παιδιά», εκείνος απάντησε «Εσείς είσαστε τώρα τα παιδιά μου...».

Έκτοτε, εδώ και 37 ολόκληρα χρόνια, ο ηρωικός Αντισυνταγματάρχης Πυροβολικού αγνοείται...
Μέχρι και σήμερα, η οικογένειά του δεν έχει μάθει τι απέγινε. Ακόμη και τώρα, οι συγγενείς αναζητούν την αλήθεια για τον δικό τους άνθρωπο που χάθηκε εκείνο το απόγευμα στην Κύπρο.

Έστω και καθυστερημένα, η ελληνική Πολιτεία τίμησε χθες τον ήρωα αγνοούμενο διοικητή της 181 Μονάδας Πυροβολικού (ΜΠΠ). Παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια, πραγματοποιήθηκαν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του στη Σχολή Πυροβολικού που τόσο αγάπησε.

Μέσα σε έντονα συγκινησιακό κλίμα, οι προσκεκλημένοι απέδωσαν τιμή στον Έλληνα αξιωματικό που σαν νέος Λεωνίδας στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων, εκεί στο βουνό, αφοσιωμένος απόλυτα στις διαχρονικές ελληνικές αξίες, μπροστάρης, πατέρας και προστάτης των παιδιών του.

Είχαν προηγηθεί, στις 23 Ιουλίου 2009, τα αποκαλυπτήρια της προτομής του ήρωα αντιστράτηγου στο στρατόπεδο που φέρει το όνομά του, στον Δελίκηπο Κύπρου. Σε ένδειξη ελάχιστου φόρου τιμής στον ήρωα Αντιστράτηγο Στυλιανό Καλμπουρτζή και αναγνώρισης της θυσίας του, η προτομή, που φιλοτεχνήθηκε από τον γνωστό και καταξιωμένο γλύπτη Γεώργιο Μαυρογένη, αποτέλεσε προσφορά του Παγκύπριου Συνδέσμου Εφέδρων Πυροβολικού. Τα αποκαλυπτήρια της προτομής τέλεσε ο υπουργός Άμυνας κ. Κώστας Παπακώστας.

«Μετά τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Στυλιανού Καλμπουρτζή στην Κύπρο, οι συμφοιτητές του στη Σχολή Ευελπίδων, η τάξη του 1950, θέλησε να τιμήσει και στην Ελλάδα τον ήρωα», διηγείται στον «Φιλελεύθερο» η μικρή κόρη του, Μαρία Καλμπουρτζή. «Μάλιστα, ο κ. Στράτος Παπαναστασάτος είχε πει: «Μας κλέψατε τον ήρωα», για να πάρει την απάντηση: «εμείς τους τον δώσαμε».

Ακολούθησε σειρά επιστολών από και προς το Επιτελείο, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος της απότισης φόρου τιμής στον Καλμπουρτζή και στην Ελλάδα. «Τελικά, ο Σύνδεσμος Εφέδρων Πυροβολικού Κύπρου δώρισε το αντίγραφο της προτομής της Κύπρου και το πράσινο φως είχε δοθεί. Επιλέξαμε τη Σχολή Πυροβολικού, καθώς ήταν ο μόνος χώρος που αρμόζει να βρίσκεται η προτομή του ήρωα», μας λέει η θυγατέρα του. «Στις 15 Ιουνίου του 2010, η προτομή του Στυλιανού Καλμπουρτζή έφτασε με στρατιωτικό αεροσκάφος στην Ελευσίνα. Ο τότε Διοικητής της Σχολής Πυροβολικού Ταξίαρχος Μενέλαος Μεϊμάρης, με άγημα τιμής, το παρέλαβε όπως του άξιζε. Κι όταν το οδήγησαν στο μουσείο και το τύλιξαν με μια ελληνική σημαία, ένιωσα ότι έζησα τελικά τη μεγαλοσύνη που περίμενα τόσα χρόνια...», μας λέει συγκινημένη. «Η παρουσία του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας στα αποκαλυπτήρια χθες, ήταν σημαντική για την ανάδειξη του θέματος των Ελλαδιτών που χάθηκαν το 1974 στον πόλεμο της Κύπρου...», τονίζει.

Πολεμική δράση και καταστροφή της 181 ΜΠΠ
Την 20ή Ιουλίου 1974, με την εκδήλωση της Τουρκικής Εισβολής, η Μοίρα, εκτός της Γ’ Πυροβολαρχίας, είχε κινηθεί από το στρατόπεδό της στο Τρίκωμο και μέσω του νέου δρόμου Λευκωσίας- Αμμοχώστου και είχε αναπτυχθεί στον χώρο τάξεώς της στη περιοχή Ασιεντρούσα της διάβασης Μπέλλα Παϊς, 2,5 χλμ περίπου βορειοδυτικά του χωριού Συγχαρί στον Ανατολικό Πενταδάκτυλο.

Από το χώρο τάξεώς της η Μοίρα υποστήριζε με τα πυρά της τις ηρωικές προσπάθειες της 32ης Μοίρας Καταδρομών και του 399ου Τάγματος Πεζικού στις περιοχές Άσπρης Μούττης, Αγύρτας, Αγίου Ιλαρίωνα, και Δυτικής Αλωνάγρας, καθώς και τον αγώνα του 3ου Τ.Σ. εναντίον του προγεφυρώματος και του θύλακα Κιόνελι-Αγύρτας. Η Μοίρα επίσης εκτελούσε αποστολή άμεσης υποστήριξης του 361 Τ.Π. στην περιοχή του Ανατολικού Πενταδακτύλου και με τις ακριβείς βολές της, δημιούργησε προϋποθέσεις επιτυχημένων ενεργειών για το Τάγμα, καθώς και για τις άλλες υποστηριζόμενες Μονάδες κατά την πρώτη ημέρα των επιχειρήσεων.

Από υπάρχουσες μαρτυρίες τα πυρά της Μοίρας προκάλεσαν εξοντωτικές καταστροφές και κόλαση πυρός στις γραμμές των τουρκικών δυνάμεων στην περιοχή.

Διοικητής της Μοίρας μετά από πίεση των αξιωματικών, καθώς και της 191ης Π.Ο.Π.( Πυροβολαρχία Ορεινού Πυροβολικού ) που δρούσε υπό τη Διοίκηση της 181 Μ.Π.Π. και έγκριση από τη Διοίκηση Πυροβολικού ΓΕΕΦ, αποφάσισε να μετακινήσει τη Μοίρα ανατολικότερα και σε πιο ασφαλισμένη θέση. Το δρομολόγιο όμως που είχε επιλεγεί μετά από συμβουλή καταδρομέων της 32 Μ.Κ. που γνώριζαν την περιοχή αποδείχτηκε μετά από αναγνώριση που εκτέλεσε ο Διοικητής της Μοίρας, αδιέξοδο για το μεγάλο όγκο της φάλαγγας που αποτελούσε τη Μοίρα. Τότε αποφασίστηκε και εγκρίθηκε από τη Διοίκηση Πυροβολικού η κίνηση της Μοίρας προς Συγχαρί.

Με την προσέγγιση της φάλαγγας στη διασταύρωση του δρόμου προς Κάτω Δίκωμο και Συγχαρί, η Μοίρα προσβλήθηκε από τα τούρκικα τμήματα που είχαν στο μεταξύ οργανώσει ενέδρα βάλλοντας προς τη Μοίρα με πυκνά πυρά πεζικού και κυρίως με βλήματα όλμων και βαριά πολυβόλα με αποτέλεσμα η Μοίρα να ακινητοποιηθεί και να καταστραφεί και μεγάλος αριθμός αξιωματικών και στρατιωτών να σφαγιαστούν.

Μετά την προσβολή της Μοίρας ακολούθησε σκληρή και άνιση μάχη εκ του συστάδην, πρωτοφανής σε αγριότητα για δύο περίπου ώρες με τους πυροβολητές της 181 Μ.Π.Π. και της 191 Π.Ο.Π. να αρνούνται να εγκαταλείψουν τα πυροβόλα τους και να πέφτουν νεκροί πάνω σε αυτά.

Μαρτυρίες αναφέρουν την υπεράνθρωπη προσπάθεια που κατέβαλε τις κρίσιμες εκείνες ώρες ο ήρωας Διοικητής της Μοίρας Αντισυνταγματάρχης Καλμπουρτζής Στυλιανός εκθέτοντας τον εαυτό του σε θανάσιμο κίνδυνο βάλλοντας μόνος από προωθημένη θέση για να καλύψει την ασφαλή αποχώρηση των «παιδιών» του όπως αποκαλούσε τους στρατιώτες του.

Στην ελληνική Ιστορία δεν υπάρχει παρόμοιο παράδειγμα αυτοθυσίας όπου πυροβολητές, να δίνουν μάχη εναντίον τάγματος πεζικού και ειδικών δυνάμεων, να μην εγκαταλείπουν τα πυροβόλα τους και να προτιμούν να πεθάνουν πάνω σε αυτά, εκτός από την περίπτωση της πυροβολαρχίας του Υπολοχαγού Κοσκινά στη μάχη της Πτολεμαΐδας το 1912.

Η Μοίρα μετρά 37 αγνοούμενους (34 της 181 Μ.Π.Π. και 3 της 191 Π.Ο.Π. ) μεταξύ των οποίων ο Διοικητής της Αντισυνταγματάρχης (ΠΒ) Καλμπουρτζής Στυλιανός ο οποίος επέδειξε σπάνια χαρίσματα πίστεως στον όρκο και το καθήκον του «Ουκ καταισχύνω όπλα τα ιερά», ανδρείας, ηρωισμού, πατριωτισμού και αυτοθυσίας. Είτε ζουν είτε πέθαναν είναι όλοι τους Αθάνατοι. Αυτοί οι άνδρες αποτελούσαν την 181 Μ.Π.Π. και έδωσαν με τη θυσία τους ένα λαμπρό παράδειγμα προς μίμηση στις νεότερες γενιές.
Η θυσία της 181 Μ.Π.Π. αποτελεί μια ακόμα χρυσή σελίδα δόξας στην Ιστορία της Κύπρου και ένα στίγμα ντροπής και ανανδρίας για τον τουρκικό στρατό ο οποίος σε χρόνο ανακωχής εξόντωσε την 181 Μ.Π.Π.

«Μην ξεχνάτε τους Ελλαδίτες αγνοούμενους»
ΑΝ ΚΑΙοι περισσότεροι τείνουν να το ξεχνούν, από τους 1.619
αγνοούμενους της Κύπρου, οι 83 ήταν Ελλαδίτες αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και οπλίτες:

77 του Στρατού Ξηράς, ένας του Π.Ν. και 5 πολίτες. Επίσης, 96 Ελληνες είναι νεκροί
(οι 88 του Στρατού Ξηράς, 4 του Πολεμικού Ναυτικού και 4 της Πολεμικής Αεροπορίας).

Κατά την πορεία των 37 χρόνων, τα λείψανα κάποιων από αυτούς ταυτοποιήθηκαν, ωστόσο οι οικογένειες των περισσότερων ακόμη αγνοούν πού βρίσκονται οι αγαπημένοι τους.

Από το 1974, η Πανελλήνια Επιτροπή Αδήλωτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων Κυπριακής Τραγωδίας, αγωνίζεται για δικαίωση. «Έχουμε το δικαίωμα να μάθουμε την αλήθεια.

Έχουμε το δικαίωμα να θάψουμε τους πεσόντες ήρωές μας και να συνεχίσουμε να αναζητούμε αυτούς που αγνοοούνται μέχρι να τους βρούμε», λένε τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της επιτροπής. «Η ελληνική Πολιτεία εδώ και χρόνια μας αγνοεί. Αρχικά, οι ελληνικές κυβερνήσεις ισχυρίζονταν ότι δεν υπήρξε καν πολεμική περίοδος, ότι δεν βρίσκονταν σε πόλεμο η Ελλάδα με την Τουρκία το 1974 και γι’ αυτό τον λόγο δεν μπορούσε να κάνει κάτι και ακολουθούσε τις ενέργειες του κυπριακού κράτους.

Η άποψή μας είναι ότι αυτό δεν στέκει, αφού η ελληνική Πολιτεία, τους έδωσε διαταγές και αυτοί τις εκτέλεσαν, βρίσκονταν δηλαδή σε διατεταγμένη υπηρεσία», είχε πει ο πρόεδρος, Κ. Ανεμάς. Από τους συγγενείς των θυμάτων της Κύπρου, 44 οικογένειες έζησαν ένα διπλό δράμα, καθώς πολλά χρόνια μετά διαπιστώθηκε ότι τους είχαν στείλει λάθος οστά...

Την περίοδο 1979-81 ορισμένα λείψανα που βρέθηκαν σε ομαδικούς τάφους στα κοιμητήρια Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης και Λακατάμιας δόθηκαν σε οικογένειες στην Ελλάδα, καθώς υπήρχε η εκτίμηση ότι ανήκαν σε Ελλαδίτες.

Οι συγγενείς των θυμάτων έθαψαν τα λείψανα των χαμένων παιδιών τους, όμως αργότερα διαπιστώθηκε ότι σε πολλές περιπτώσεις τα οστά είχαν δοθεί σε λάθος οικογένειες... ή ότι στα λείψανα περιλαμβάνονταν οστά από 4-5 διαφορετικά άτομα.

Μετά την επιστημονική διαπίστωση ζητήθηκαν η εκταφή και η επιστροφή των λειψάνων στην Κύπρο. Ακόμα όμως αυτή η διαδικασία δεν έχει ολοκληρωθεί, καθώς υπολείπονται η εκταφή και η μεταφορά λειψάνων που κατέχουν ακόμα 11 οικογένειες Ελλαδιτών πεσόντων.
Το 1979 οι εκταφές έγιναν «άτακτα», κανείς δεν γνώριζε το πρόβλημα, ούτε υπήρχαν τα τεχνικά μέσα αναγνώρισης. Από τις 45 αρχικές οικογένειες μόνο σε μια είχαν δοθεί πραγματικά λείψανα.

Ο,τι έχει γίνει για τους Ελλαδίτες αγνοουμένους μέχρι σήμερα, οφείλεται σε πρωτοβουλίες της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά με πολύ αργούς ρυθμούς... Η ελληνική Πολιτεία, στην καλύτερη περίπτωση, απλώς ακολουθεί...

«Χάσαμε τα ίχνη του πατέρα μας εν καιρώ εκεχειρίας. Η ελληνική πολιτεία έχει λάμψει διά της απουσίας και της αδράνειάς της», είπε στον «Φ» η Μαρία Καλμπουρτζή. «Είναι υποχρεωμένοι να μας πουν και έχουμε το δικαίωμα να μάθουμε τι έγιναν οι δικοί μας άνθρωποι. Ο λόγος που αγωνίζομαι ακόμη δεν είναι μόνο για τη δικαίωση του πατέρα μου, αλλά για την αναγνώριση της θυσίας Ελλήνων υπηκόων».

Ποιος ήταν ο Στυλιανός Καλμπουρτζής
Ο Αντισυνταγματάρχης Πυροβολικού Καλμπουρτζής Στυλιανός γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη την 31η Ιανουαρίου 1921 από γονείς καταγόμενους από την Ανατολική Θράκη. Την 17η Οκτωβρίου 1945, σε ηλικία 24 ετών, κατατάγηκε στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις για τριετή εθελοντική υπηρεσία. Την 1η Ιανουαρίου 1947 προήχθη στο βαθμό του Λοχία και την 28η Αυγούστου 1947 προήχθηκε επ ανδραγαθία στο βαθμό του Επιλοχία και του απονεμήθηκε το Πολεμικό Μετάλλιο Ανδρείας. Την 1η Μαρτίου 1949 εισήχθη στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων από την οποία αποφοίτησε την 17η Αυγούστου 1950 και κατατάγηκε στο πεζικό. Την 28η Αυγούστου 1950 ορκίστηκε Ανθυπολοχαγός και την 18η Αυγούστου 1952 προήχθη στον βαθμό του Υπολοχαγού.

Τον Ιούλιο του 1955 παντρεύτηκε την Βαΐα Τσαούση με την οποία απέκτησε δύο θυγατέρες, την Αφροδίτη και τη Μαρία.

Την 1η Δεκεμβρίου 1958 μετατάχθηκε στο Πυροβολικό και την 28η Απριλίου 1959 προήχθη στο βαθμό του Λοχαγού. Τον Αύγουστο του 1963 προήχθη κατ’ εκλογή στο βαθμό του Ταγματάρχη. Τρία χρόνια μετά, προήχθη κατ’ εκλογή στο βαθμό του Αντισυνταγματάρχη.
Το 1970, ησύζυγός του απεβίωσε στην Αθήνα, χτυπημένη από την επάρατη νόσο. Στις 5 Δεκεμβρίου 1971 παντρεύτηκε στο Πειραιά την Ελπίδα Γιαννιτσοπούλου, που στάθηκε σαν πραγματική μητέρα για τις δύο του κόρες.

Τον Αύγουστο του 1972 μετατέθηκε στην Κύπρο και ανέλαβε Διοικητής της 181 ΜΠΠ η οποία είχε την έδρα της στο χωριό Τρίκωμο της επαρχίας Αμμοχώστου. Μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου τον Νοέμβριο του 1973, ο Καλμπουρτζής υπέβαλε την παραίτησή του στους μετέπειτα πραξικοπηματίες -εκείνοι του αρνήθηκαν... Όταν στις 15 Ιουλίου έγινε το πραξικόπημα στην Κύπρο, οι πρωταίτιοι δεν τον καλούσαν στις συσκέψεις του, ενώ λίγο αργότερα -γνωστός για τις δημοκρατικές του θέσεις- λάμβανε απειλητικά γράμματα για την οικογένειά του... Στις 23 Ιουλίου, κατά τη διάρκεια επίσημης εκεχειρίας, η 181 ΜΠΠ προσβλήθηκε κατόπιν ενέδρας από επίλεκτα τμήματα του τουρκικού στρατού, βόρεια του χωριού Συγχαρί.

Κατά τη μάχη «σώμα με σώμα» που ακολούθησε, ο Αντισυνταγματάρχης θεάθηκε να περιέρχεται τις θέσεις και να πολεμά με πείσμα, ηρωισμό και αυτοθυσία. Η Μοίρα έπαψε να υπάρχει... Και μαζί με αυτήν ο Καλμπουρτζής μπήκε στη λίστα των αγνοουμένων Ελλήνων Αξιωματικών της κυπριακής τραγωδίας. Η οργάνωση της μάχης που έδωσε ο Στυλιανός Καλμπουρτζής έχει γίνει μάθημα στη Σχολή Πυροβολικού για τους νεότερους αξιωματικούς... Μόλις στις 12 Δεκεμβρίου του 2008, η Ελληνική Δημοκρατία, σε ένδειξη τιμής, τον προήγαγε στο βαθμό του Αντιστράτηγου. ΦΙΛΕΛΕΤΘΕΡΟΣ 03/03/2011