Το 1453 και εμείς σήμερα

29 ΜΑΪΟΥ: ΜΝΗΜΗ ΑΛΩΣΕΩΣ

Φέτος συμπληρώνονται 560 χρόνια από το ιστορικό γεγονός της Αλώσεως του 1453. Η σκέψη μας ας πάει, όπως είναι και ένας από τους στόχους των «Παλαιολογείων», στις ηρωικές μορφές του Κωνσταντίνου ΙΑ’ και των τελευταίων υπερασπιστών της Βασιλεύουσας, όταν είχαν να αντιμετωπίσουν την ποιοτική και ποσοτική υπεροχή των Πολιορκητών αλλοφύλων και αλλόθρησκων Οθωμανών Τούρκων. Ποιοτική, διότι τότε οι Οθωμανοί συγκροτούσαν...

μία πολυεθνική αυτοκρατορία με όρεξη για συνεχείς κατακτήσεις, ενώ η Αυτοκρατορία της Κωνσταντινουπόλεως έδινε διαρκώς έναν απέλπιδα πόλεμο εναντίον της φθοράς και της παρακμής. Και ποσοτική, διότι ο όγκος των επιτιθεμένων ήταν πολλαπλάσιος των υπερασπιστών της Πόλης.

Από τα γεγονότα της Αλώσεως του 1453 μπορούμε να εξαγάγουμε χρήσιμα για όλους συμπεράσματα . Τα παραθέτω σαν μια μικρή συμβολή τόσο για να τιμήσουμε τους Ήρωες της Πόλης όσο και να φρονηματιστούμε, για να μην επιτρέψουμε νέες Αλώσεις για τον Ελληνισμό.
1. Η αγωνία και ο αγώνας των Ελλήνων μέσα στην Ιστορία είναι διαχρονικοί στο να λένε τα μεγάλα ΟΧΙ στους εισβολείς αλλά και να διασώζουν όχι μόνο τον Ελληνισμό αλλά και τον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό.
Αυτοί που χαρακτήρισαν τον Κωνσταντίνο ως τον νέο Λεωνίδα του Ελληνισμού δεν είχαν άδικο. Το αιώνιο μήνυμα του Παλαιολόγου προς τον Μωάμεθ Β’ «το δε την πόλιν σοι δούναι ούτε εμόν εστί ούτε άλλου τινός των κατοικούντων… κοινή γαρ γνώμη πάντες αυτοπροαιρέτως αποθανούμεθα και ου φεισόμεθα της ζωής ημών» δεν είναι μία νέα εκδοχή του «Μολών λαβέ» των Θερμοπυλών;
Πιο πριν, όταν ο βυζαντινός αυτοκράτωρ Λέων Γ’ απέκρουε τους Άραβες μουσουλμάνους στην Μικρά Ασία, χαρακτηριζόταν ως νέος Μιλτιάδης.

Από την αρχαιότητα ο Θεός και η Ιστορία μάς τοποθέτησαν σε αυτήν την μεριά του Κόσμου για να δημιουργούμε Πολιτισμό και με τις θυσίες μας να τον υπερασπιζόμαστε.
Στον Μαραθώνα το 490 π.Χ. και στην Σαλαμίνα και τις Πλαταιές 10 χρόνια μετά, αποκρούσαμε μία άλλη ασιατική επιδρομή, αυτή των Περσών. Σώσαμε την Ελευθερία μας, διασώζοντας και τον Πολιτισμό της Ευρώπης. Το αναγνωρίζουν αυτό οι μορφωμένοι άνθρωποι της Δύσης, αν και κάποιοι ηγέτες τους εθελοτυφλούν. Ο Άγγλος διανοητής Τζων Στιούαρτ Μιλ είχε πει ότι «η Μάχη του Μαραθώνος το 490 π.Χ. είχε μεγαλύτερη σημασία για την Ιστορία της Βρετανίας από την Μάχη του Βατερλώ το 1815 μ.Χ.».
Και η Κωνσταντινούπολις, αφού προσέφερε τόσα στον Παγκόσμιο Πολιτισμό και άντεξε σε τόσες επιθέσεις και πολιορκίες, για 1000 έτη, από Άραβες, Ρώσους, Πέρσες, Σλάβους, Βουλγάρους, Σελτζούκους, Άβαρους, Νορμανδούς, στο τέλος μόνη και τραυματισμένη υπέκυψε. Το σκότος της Τουρκοκρατίας κάλυψε έναν γεμάτο αίγλη και πνεύμα Πολιτισμό. Αλλά και το «πάλι με χρόνους με καιρούς» έδωσε δύναμη και ελπίδα στον σκλάβο Έλληνα.

2. Και τότε όμως τα εσωτερικά μας λάθη έδωσαν την κατάλληλη ευκαιρία στους εχθρούς του Ελληνισμού. Τόσο σε επίπεδο ηγεσίας, με τις συχνές δυναστικές διαμάχες από τα μέσα του 11ου αιώνος ως τα τέλη της ζωής της Αυτοκρατορίας, η αποδυνάμωση του άλλοτε ισχυρού Κράτους των Ρωμιών έδωσε την ευκαιρία στους εκ Δύσεως ιμπεριαλιστές και σε φιλόδοξους ηγέτες να οδηγηθούν σε συγκρούσεις, σε έριδες που έφεραν πιο κοντά το τέλος.
Ο εσωτερικός μας διχασμός μεγάλωσε από την διαμάχη σχετικά με την Ένωση ή όχι των Εκκλησιών στους τελευταίους αιώνες του Βυζαντίου, όταν χωρίστηκε ο λαός σε Ενωτικούς και Ανθενωτικούς και σε διλήμματα επιλογής τυράννου και κατακτητή: ο κατακτητής θα φορά τουρκικό σαρίκι ή λατινική /παπική καλύπτρα;

Η ίδια διαμάχη ή φαγωμάρα μας συνοδεύει και σε άλλες μεγάλες στιγμές της Ιστορίας μας. Μετά την απόκρουση των Περσών(490-479 π. Χ. ) οι ίδιοι οι Έλληνες εξοβέλισαν τους ήρωες ηγέτες τους, όπως τον Μιλτιάδη, τον Αριστείδη, τον Θεμιστοκλή, τον Παυσανία. Αυτή η διαμάχη έφερε τους ηττημένους Πέρσες να έχουν λόγο για τα ελληνικά πράγματα.
Μα και μετά την βυζαντινή περίοδο, όταν πήραμε τα όπλα για να διώξουμε τους Τούρκους κατακτητές, πόσες φορές δεν μας κατέστρεψε η διχόνοια: Κινδυνεύσαμε να χάσουμε την Ελευθερία μας μετά το 1821, μετά από έναν αιώνα, την ηρωική περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων(1912-1913) την διαδέχθηκε ο καταστροφικός Εθνικός Διχασμός, ενώ το θρυλικό Έπος του 1940-1941 στα βουνά της Βορείου Ηπείρου το κάλυψαν οι μικρότητες και οι προδοσίες της Κατοχικής και της Μετακατοχικής περιόδου. Μα και σήμερα, που απειλούμαστε από ορατούς ή αόρατους εχθρούς, μήπως σκεφτόμαστε να είμαστε ενωμένοι και να βάζουμε πέρα τους εγωισμούς;

3. Η αδράνεια των Δυτικοευρωπαίων για την ήττα και την απώλεια της Κωνσταντινουπόλεως ήταν ένα έγκλημα απέναντι στον Πολιτισμό. Αυτό είχε σημειώσει ο μεγάλος συγγραφέας Στέφαν Τσβάιχ. Και μήπως είχε άδικο;
Αυτήν την αδιαφορία (πλην ευάριθμων και φιλότιμων εξαιρέσεων, όπως οι Γενουάτες) θα την πληρώσουν πολύ οι ίδιοι όταν δούνε τις Οθωμανικές ορδές να αποβιβάζονται στην Ιταλία το 1480 (και να σφάζουν στο Οτράντο εκατοντάδες κατοίκους, που προ εβδομάδων ο πάπας Φραγκίσκος ανεκήρυξε Μάρτυρες της Πίστεως), τα στίφη των εισβολέων προ των Πυλών της Βιέννης και της Βουδαπέστης. Άργησαν να αντιληφθούν την ζημιά, για να μπορέσουν μόλις το 1571 με την Ναυμαχία της Ναυπάκτου να περιορίσουν την τουρκική επεκτατικότητα.

Ωστόσο αυτή η αισχρή και απροκάλυπτα φιλοτουρκική στάση των Δυτικών θα συνεχιστεί ως τον 20ο αιώνα. Αρκεί να θυμηθούμε πώς μας φέρθηκαν στην Μικρά Ασία το 1922 και λίγο πιο πριν οι Γερμανοί, οι Γάλλοι, οι Ιταλοί, οι Άγγλοι, οι Σοβιετικοί και οι Αμερικανοί, όλοι αυτοί που αγνόησαν την έννοια του Χριστιανισμού και επέτρεψαν να γιγαντωθεί η μουσουλμανική απειλή. Όλοι αυτοί που δέχτηκαν με ανοικτές αγκάλες τον καιροσκόπο ουδέτερο, την Τουρκία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ άφησαν να ματώνει συνεχώς η θυσιασμένη για την Παγκόσμια Ελευθερία Ελλάδα.
Ποιος μπορεί να ξεχάσει τον ρόλο των Εβραίων της Κωνσταντινουπόλεως και την αντιχριστιανική στάση του Βατικανού λίγο πριν την Άλωση του 1453;

4. Ο εξ Ανατολών κίνδυνος παραμένει. Ένα στοιχείο που μας θυμίζει διαρκώς την Άλωση του 1453 είναι και το ότι για 1000 και πλέον χρόνια (από την Μάχη του Μάντζικερτ το 1071) η τουρκική απειλή (στην αρχή των Σελτζούκων, αργότερα των Οθωμανών και, τελευταία του Κεμαλικού Κράτους) είναι ένας εφιάλτης για τον Ελληνισμό.

Σε αυτά μπορούμε να πούμε ότι:
Δεν ξεχνάμε τους Ελεύθερους Πολιορκημένους του Οικουμενικού Πατριαρχείου στο Φανάρι, την πληγωμένη παρουσία των Ρωμιών σε Πόλη, Ίμβρο και Τένεδο. Δεν ξεχνάμε την σκλάβα Κωνσταντινούπολη και τον αξεπέραστο Πολιτισμό της Μεσαιωνικής Αυτοκρατορίας του Ελληνισμού, ιδιαίτερα όταν οι Τούρκοι γείτονες απειλούν την Ελεύθερη Κύπρο, το Αιγαίο, την Θράκη.
Αυτήν την αλήθεια ας την εμπεδώσουμε όλοι, Λαός και Ηγέτες.
Αυτήν την πίστη στο παρόν και το μέλλον του Ελληνισμού ας την έχουμε και σήμερα, για να μην φοβόμαστε τον εξ Ανατολών κίνδυνο.

Ακόμη κι αν υπάρχουν Έλληνες πολιτικοί και πνευματικοί ηγέτες που πιστεύουν ότι η Τουρκία θα μπει στην Ε.Ε., ακόμη κι αν ο εκτουρκισμός της Ελληνικής τηλεόρασης επεκτείνεται με θράσος, ακόμη κι αν κάποιοι στο όνομα μιας μονομερούς και αβάσιμης ανεκτικότητας αγνοούν τον κίνδυνο που λέγεται Τουρκική επεκτατικότητα και μουσουλμανικός φανατισμός, ας μην παρασυρόμαστε από αυτούς.

Ας εμπνεόμαστε από το Πνεύμα και τον Αγώνα των τελευταίων Υπερασπιστών της Πόλης του 1453. Το πνεύμα και τον Αγώνα που πάντοτε ήξεραν οι Έλληνες να επιδεικνύουν σε κρίσιμες στιγμές.
Και με αυτά τα εφόδια κατέκτησαν επάξια την θέση τους στην Ιστορία του Πολιτισμού και των Μαχών για Ελευθερία και Ανθρώπινη Αξιοπρέπεια.
Ας είναι αθάνατη η Μνήμη του Ήρωα Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου ΙΑ’ και των τελευταίων Υπερασπιστών της Κωνσταντινουπόλεως…

Γράφει ο Γεώργιος Διον. Κουρκούτας,
ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

www.elora.gr