Εθνικός ενεργειακός πλούτος - Η τελευταία μας ευκαιρία!

του Σταύρου Καρκαλέτση*
Μέσα στην μνημονιακή  θύελλα και ενώ Ελλάδα και εσχάτως Κύπρος οδεύουν προς την πλήρη προτεκτορετοποίηση, αναδύεται σε όλη της την μεγαλοπρέπεια η μεγάλη και -φευ- τελευταία ευκαιρία  οικονομικού απεγκλωβισμού  και εθνικής ανόρθωσης. Μιλάμε  για  τον βεβαιωμένο  πλέον  παν-εθνικό ενεργειακό  πλούτο  σε Αιγαίο και Ιόνιο, πέραν των κυπριακών κοιτασμάτων Μένουν  στην περίπτωση των ελλαδικών κοιτασμάτων να προσδιοριστούν με τις κατάλληλες έρευνες τα ακριβή μεγέθη, κατά πρώτον σε φυσικό αέριο. Πρόκειται για την...
μεγάλη ευκαιρία,  το  μεγάλο  στοίχημα, και  πρέπει να  κερδηθεί. Ειδάλλως θα κρατήσει πολλά χρόνια η μεταμνημονιακή  άβυσσος, και θα βρεθούμε ως λαός στο ράφι, για να μην πούμε μουσείο,  της ιστορίας. Στην περίπτωση της Κύπρου μάλιστα, ίσως  κληθεί ο εκεί  Ελληνισμός  να δώσει μάχη όχι απλώς  επί οικονομικής-κοινωνικής  βάσης, αλλά επιβίωσης...
Διότι στην Κύπρο οι ανανικές  δυνάμεις επανακάμπτουν και στόχος τους είναι η διάλυση αυτού που δεν πέτυχαν το 2004: Η διάλυση της Κυπριακής  Δημοκρατίας.
ΕΛΛΑΔΑ  ΚΑΙ ΚΥΠΡΟΣ  ΣΤΟΝ ΓΕΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ  ΟΜΦΑΛΟ  ΤΟΥ ΠΛΑΝΗΤΗ
Ας  εξετάσουμε τον νέο,  γεωστρατηγικά  και γεωοικονομικά αναβαθμισμένο, χώρο όπου η γεωγραφία όρισε να υπάρχουμε ως έθνος και λαός. Εάν Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειος ήταν άκρως σημαντικές γεωστρατηγικά περιοχές για δεκαετίες, κοινή παραδοχή αποτελεί σήμερα η πεποίθηση πως η σημασία  της περιοχής αυτής έχει ανέλθει ακόμη πιο πολύ. Είναι ένα από τα τρία, ίσως τέσσερα ''ζεστά'' σημεία (heart lands) στον πλανήτη όπου διασταυρώνονται και συγκρούονται τεράστια συμφέροντα, εσχάτως λόγω  φυσικού αερίου και οικονομικά, όπου διαπιστώνεται προβολή και ισχύς παγκόσμιων και περιφερειακών δυνάμεων.
Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειος έχουν ως απολήξεις δύο θαλάσσια περάσματα ανυπολόγιστης οικονομικής και στρατηγικής αξίας: Τα στενά των Δαρδανελίων και τη διώρυγα του Σουέζ. Ειδικά το Αιγαίο και η θάλασσα νότια της Κρήτης, καθίστανται λοιπόν ζωτικής σημασίας για όλα τα κράτη της Μαύρης Θάλασσας και του Περσικού Κόλπου και της Μέσης Ανατολής. Έχουμε στρατηγικό άξονα Μαύρη Θάλασσα-Αιγαίο-ανατολική Μεσόγειος-Σουέζ-Ινδικός. Η ύπαρξη των δύο μεγάλων  ελληνικών νησιών, Κύπρου και Κρήτης, με βεβαιωμένα πλέον σημαντικά κοιτάσματα σε φυσικό αέριο και πετρέλαιο, καθορίζει  τις κύριες-ζωτικές γραμμές συγκοινωνιών της ανατολικής Μεσογείου, καθώς και την ασφάλεια κρατών όπως το Ισραήλ, η Τουρκία, η  Ελλάδα.
Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειος συγκροτούν ενιαίο με την Εγγύς Ανατολή στρατηγικό (και ίσως πλέον και ενεργειακό) χώρο, και διασφαλίζουν ανοικτή και απρόσκοπτη επικοινωνία με την πετρελαιοπαραγωγική περιοχή των χωρών του Περσικού Κόλπου, ζωτικής σημασίας για τις οικονομίες Ευρώπης και Αμερικής. Μετά τις εξελίξεις που σημάδεψαν την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και την ενοποίηση της Γερμανίας, σημείο τριβής ανάμεσα στη Δύση (ΝΑΤΟ) και την Ανατολή  (τότε το ανατολικό μπλοκ) δεν ήταν πλέον το Βερολίνο ούτε οι πεδιάδες της Πολωνίας και της Ουγγαρίας. Τα ''ζεστά'' σημεία μεταφέρθηκαν νοτιοανατολικά, και σήμερα τοποθετούνται στη θάλασσα ανάμεσα στην Κρήτη και την Κύπρο.
Η Ελλάδα, παρά τη σφοδρή οικονομική της κρίση, διαθέτει πάντα τους παράγοντες που την διατηρούν γεωστρατηγικό παίκτη. Οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, παρά τα προβλήματα στη διαθεσιμότητα λόγω των δραστικών περικοπών στα σχετικά κονδύλια, είναι ακόμη ικανές (για πόσο;) στο να διατηρούν αποτρεπτική ικανότητα, αλλά και να εκπληρώνουν τις συμμαχικές υποχρεώσεις τους, που απορρέουν από τη συμμετοχή της ΝΑΤΟ (εδώ υπεισέρχεται η σημασία του ΝΑΜFI), την ΕΕ, τον ΟΗΕ (συμμετοχή σε αποστολές ανθρωπιστικής βοηθείας, διατηρήσεως της ειρήνης σε Ευρώπη, Αφρική και Ασίας, αποστολές προστασίας από την πειρατεία κτλ).
Η Ελλάδα διατηρεί μια από τις τρεις ισχυρότερες αεροπορίες στην ανατολική Μεσόγειο, πλάι στην τουρκική και την ισραηλινή, και σε σχέση με την τουρκική διατηρεί κάποιο ποιοτικό προβάδισμα σε συγκεκριμένα οπλικά συστήματα τουλάχιστον μέχρι το 2014. Πάντα στην ανατολική Μεσόγειο, διατηρεί το δεύτερο ισχυρότερο μετά αυτό της Τουρκίας, πολεμικό ναυτικό.
ΠΟΙΟΙ  ΟΡΕΓΟΝΤΑΙ  ΤΟΝ  ΕΘΝΙΚΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ  ΠΛΟΥΤΟ
Τους  επί δεκαετίες  κυρίαρχους της ανατολικής Μεσογείου (μιλάμε βεβαίως για τις αγγλοσαξονικές  δυνάμεις της θάλασσας) έρχονται τώρα να αμφισβητήσουν η ανερχόμενη Ρωσία, με τη μόνιμη παρουσία  του στόλου της, η Γαλλία  που επιστρέφει  στην περιοχή, το Ισραήλ που ναι μεν είναι άρρηκτα δεμένο με αμερικανικά κέντρα εξουσίας αλλά έχει τις δικές του φιλοδοξίες  και αναζητά αυτόνομο  θαλάσσιο ζωτικό χώρο. Υπάρχει όμως και η Γερμανία, που τώρα κινείται μεν από οικονομικά κίνητρα και βλέψεις, χτίζει όμως  τον δικό της μεσευρωπαικό  γεωστρατηγικό χώρο, από τη Φιλανδία μέχρι τα Βαλκάνια, την Ελλάδα και νότια απόληξη την Κύπρο.
Eίναι σαφής πλέον η πρόθεση, μέσω  Βρυξελλών, του Βερολίνου για τα κοιτάσματα φυσικού αερίου της Κύπρου. Πρόθεση που δεν κρύβεται και όπου κυρίαρχες εδώ θα είναι οι γερμανικές βλέψεις: Ο ίδιος ο επικεφαλής του Eurogroup  Ντάισελμπλουμ ζήτησε πριν λίγο να δημιουργηθεί  ειδικός λογαριασμός  όπου θα μπαίνουν τα έσοδα από το κυπριακό φυσικό αέριο, ο οποίος  λογαριασμός  θα ελέγχεται   φυσικά από τους δανειστές.
"Τα μελλοντικά έσοδα από τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Κύπρο θα ληφθούν υπόψη στις συζητήσεις που γίνονται για την χορήγηση έκτακτης οικονομικής βοήθειας προς τη χώρα", δήλωσε ο κοινοτικός αξιωματούχος. "Θα υπάρξει ένας ξεχωριστός λογαριασμός, στον οποίο θα μεταφέρονταν τα έσοδα από το αέριο", συμπλήρωσε ο Ντάισελμπλουμ, μιλώντας στην ολλανδική Κάτω Βουλή στην Χάγη. Σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους, με βάση τις διαθέσιμες εκτιμήσεις αυτή τη στιγμή τα έσοδα θα μπορούσαν να ανέλθουν την πρώτη χρονιά εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου σε 18 δισ. ευρώ ή μεταξύ 100 και 300% του κυπριακού ΑΕΠ.
Σύμφωνα με το Reuters, ο Ντάισελμπλουμ είπε ότι πριν τα έσοδα αυτά συμπεριληφθούν στους υπολογισμούς για την βιωσιμότητα του κυπριακού χρέους, θα πρέπει να γίνουν περισσότερα πράγματα γνωστά σε ό,τι αφορά το συνολικό ύψος στο οποίο θα μπορούσαν να φτάσουν.
Η αντίπαλη  πλευρά, αυτή της Μεγάλης Βρετανίας (και συγκεκριμένων κέντρων στις ΗΠΑ), μπορεί επί του παρόντος να σιωπά, όμως μόνο με καλό μάτι δεν βλέπει την γερμανική επέλαση. Οι  Άγγλοι καιροφυλακτούν, και με  τον ελεγχόμενο από αυτούς  διαμεσολαβητή του ΟΗΕ για το κυπριακό Αλεξάντερ Ντάουνερ, θα επιδιώξουν  τώρα μια γρήγορη  λύση στα σάπια θεμέλια του σχεδίου Ανάν. Κατόπιν, με την Κύπρο να εισέρχεται σε διαδικασία νεο-αποικιοποίησης, θα επιδιώξουν την υφαρπαγή του ενεργειακού  πλούτου  της μεγαλονήσου με τροχοφόρα τις BP (British Petroleum) και Shell.
H  Ρωσία από πλευράς της, δεν θα μείνει αμέτοχη, αφού απώλεια της  Κύπρου με την μια ή την άλλη μορφή, θα σημάνει  μείωση της παρουσίας στης Μόσχας στην ανατολική Μεσόγειο, ενώ θα απειληθούν και τα πολλά δις των ρωσικών κεφαλαίων που έχουν  μεταφερθεί ή και επενδυθεί  στο νησί. 
ΠΡΟΣ  ΤΗΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ  ΕΝΟΣ  ΚΟΙΝΟΥ, ΠΑΝΕΘΝΙΚΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟΥ  ΔΟΓΜΑΤΟΣ
Είναι (και) για αυτό που προσπαθούμε να καταστήσουμε αντιληπτό πως Αθήνα και Λευκωσία οφείλουν από κοινού να επεξεργαστούν και υλοποιήσουν κοινό ενεργειακό δόγμα μέσα από συντονισμένες και στοχευμένες δράσεις. Και κατά πρώτον, ας καταλάβουμε έγκαιρα πως ο φυσικός πλούτος Ελλάδος και Κύπρου δεν κινδυνεύει μόνο από την τουρκική βουλιμία και αρπακτικότητα, αλλά και από την διεθνή των τοκογλύφων, έστω και αν αυτή φιλτράρεται μέσα από την γραφειοκρατία της ΕΕ. Στην κυβέρνηση  θα πρέπει να το εκλάβουν και  διαχειριστούν  ως αγώνα δρόμου: Η  ελληνική  κοινωνία, βρισκόμενη  στα σύνορα των αντοχών της, δεν  θα παραμείνει για πολύ θεατής  στο  δράμα που παίζεται  ερήμην της και  σε βάρος της. Η  διασφάλιση της δόσης, μπορεί να  χάρισε επικοινωνιακές και  δημοσκοπικές  ανάσες στην  κυβέρνηση, όμως  γρήγορα  θα λήξει η περίοδος  χάριτος. Η  στοχοποίηση, έστω μετά παλινδρομήσεων, του  πλέον  «ιερού» του Νεοέλληνα, του σπιτιού του και  προεκτατικά της ακίνητης  περιουσίας, η ανεργία  που φλερτάρει  επικίνδυνα με το 30%, η  έλλειψη  εθνικού  και κοινωνικού  οράματος  από  μια κυβέρνηση  που  κινείται  σε λογικές  «διμήνου και βλέπουμε», θα  κάνουν σε λίγο  καιρό το  γραμμάτιο  μη  εξοφλήσιμο.
Η  κυβέρνηση, αν έβλεπε και λίγο παραπέρα (ας πούμε, προς Λευκωσία…), θα μπορούσε  πράγματι  να ανοίξει παράθυρο ελπίδας: Ένας τεράστιας αξίας πλούτος που θα ξεκολλούσε την οικονομία από το τέλμα, πετρέλαιο και φυσικό αέριο, παραμένει ανεκμετάλλευτος και βαδίζουμε  σημειωτόν, γιατί  απειλεί η Τουρκία, γιατί  πρέπει  να ''εγκρίνουν''  οι Αμερικανοί. Το μήνυμα  από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού,  ήταν σαφές: Αν  επιλεγούν για τις ΔΕΠΑ και  ΔΕΣΦΑ οι  ρωσικές  προσφορές, η Αθήνα  δεν πρέπει να υπολογίζει σε αμερικανική στήριξη στο θέμα της  ΑΟΖ. Για όσους  ξέρουν  να διαβάζουν  πίσω  από τις λέξεις, αυτό μεταφράζεται σε ''προχωρήστε όπως θέλετε, αν όμως σας  ενοχλήσουν  οι Τούρκοι, βγάλτε τα πέρα μόνοι σας''.
Οι  επιλογές  λοιπόν θα είναι δύσκολες, ίσως και επώδυνες. Διότι δεν θα είναι απλώς ενεργειακές, αλλά συνολικές, που θα καθορίσουν και το  γεωστρατηγικό  πλαίσιο που  θα κινηθεί η χώρα  τις επόμενες  δεκαετίες. Εκτιμούμε  πως  η μόνη  ελπίδα να  εξέλθει  ζωντανή  η  χώρα  από τέτοιες  συμπληγάδες, περνά μέσα από τον  ''κυπριακό  δρόμο'' και μελετώντας Θουκυδίδη: Η  Αθήνα, να πετάξει την ταμπέλα  ''δεδομένη'' και να ανοίξει  την τράπουλα προς κάθε ενδιαφερόμενο. Δεν μπορεί από τη μία η τρόικα  και το  Βερολίνο να  ζητούν αποκρατικοποιήσεις εδώ  και τώρα, και από την άλλη να  θέλουν  να ορίσουν, με τα δικά τους κριτήρια,  τους επενδυτές. Σε  οποιαδήποτε συναφή διαδικασία, και όχι μόνο για τη ΔΕΠΑ, πρέπει να ισχύσει ένα και μόνο κριτήριο: Το εθνικό συμφέρον. Να επιλεγεί αυτός που όχι απλώς  θα δώσει τα περισσότερα  σε χρήμα, αλλά που  θα προσφέρει στην Ελλάδα  μια ευρύτερη πλατφόρμα  πολυσχιδούς  συνεργασίας και πέρα από την ενέργεια: Στον  τουρισμό, στις επενδύσεις, στην άμυνα ακόμα. Η Αθήνα  οφείλει  να κάνει ότι έκανε η Λευκωσία με το Τελ Αβίβ, να αναζητήσει δηλαδή  νέες συμμαχίες, μη αποποιούμενη τις παλιές.
Παράλληλα, στο Μαξίμου  πρέπει να εξετάσουν την προοπτική  μιας προκαταβολικής τιτλοποίησης εσόδων από τα κοιτάσματα  φυσικού αερίου, στην κατάλληλη στιγμή, όταν  δηλαδή οι ενδείξεις  θα έχουν  καταστεί αποδείξεις. Αυτό  κατατέθηκε ήδη ως  πρόταση  στην Κύπρο,  από τον υποψήφιο πρόεδρο Γιώργο Λιλλήκα, ώστε  να  εισρεύσει  ζεστό χρήμα  πριν ακόμη από τις εξορύξεις, ώστε να  προληφθεί  η μέσω  μνημονίων  χαριστική εκποίηση (όρα: ξεπούλημα) του  εθνικού  φυσικού  πλούτου. Δεν είναι επιτρεπτό  να  ξεπουληθούν κοψοχρονιάς  κοιτάσματα  αξίας  εκατοντάδων  δις, για να  εξυπηρετηθούν  λογικές και μη βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις  των  δανειστών.
Μπορεί η Ελλάδα, ελπίζουμε κι η Κύπρος, να χαράξουν από κοινού μια πολυδιάστατη ενεργειακή πολιτική,  με τρόπο συντονισμένο. Με ένα κοινό θεσμικό συντονιστικό όργανο, ώστε να μιλήσουμε σύντομα για δόγμα ενιαίου  ενεργειακού χώρου Ελλάδας και Κύπρου. Ένα δόγμα ισόρροπου παιχνιδιού με όλους τους μεγάλους ενεργειακούς παίκτες της ανατολικής Μεσογείου. Δυό ΑΟΖ (ελλαδική-κυπριακή)  λειτουργικά  συνδεδεμένες, σε πανεθνική πρακτική. Αυτό πρέπει να είναι το όραμα, στο τέρμα του δρόμου. Ένα έθνος, δύο κράτη, μια τεράστια θαλάσσια έκταση από την Αδριατική έως το Ισραήλ και τον Λίβανο, όπου Ελλάδα και Κύπρος  θα λειτουργήσουν αναβαθμισμένες, ως η Ιστορία διαχρονικά τις έταξε: Θαλασσοκράτειρες και κυρίαρχες του πλούτου τους!
Το καταστροφικό σενάριο ''αρπαγή του ελληνικού φυσικού αερίου από τα αρπακτικά της διεθνούς των τοκογλύφων  και μεταφορά του  στη Δύση μέσω Τουρκίας'', πρέπει να αποτραπεί τώρα, πριν εγγραφούν υποθήκες  παρασκηνιακών  μεθοδεύσεων και σκοτεινών  δεσμεύσεων. Είναι – το ξαναλέμε- η τελευταία μεγάλη ευκαιρία να ξεφύγουμε από τους Προκρούστηδες και Πιτυοκάπτηδες  πάτρωνες, που θέλουν το ''οικόπεδο Ελλάδα-Κύπρος'', αλλά χωρίς εμάς, τους νόμιμους κληρονόμους, δικαιούχους και διαχειριστές της γης αυτής.

* Πρόεδρος ΕΛ.Κ.Ε.Δ.Α. (www.elkeda.gr)