Τουρκία-Κούρδοι: Στρατηγική παραπλάνηση και ανατολίτικη πονηριά;

Βρίθουν τα διεθνή και τα ελληνικά μέσα ενημέρωσης με τις πληροφορίες για την προσέγγιση Τούρκων και Κούρδων, κάτι που θα έχει ευεργετικές συνέπειες για τους Τούρκους, με ενδεχόμενο αντάλλαγμα την μετατροπή της φυλάκισης – και ενίοτε απομόνωσης – του Κούρδου ηγέτη Αμπντουλάχ Οτζαλάν σε κατ’ οίκον περιορισμό, ώστε να τελεί πάντα υπό τον έλεγχο του τουρκικού κράτους…
Του Μιχαήλ Βασιλείου
Η συμβατική σοφία θέλει την Τουρκία του Ερντογάν να έχει αντιληφθεί ότι...
είναι αδύνατο να καταπολεμήσει το κουρδικό αντάρτικο, οπότε να επιλέγει πλέον την πολιτική διευθέτηση του ζητήματος και τις συνομιλίες. «Χέρι που μπορείς να το δαγκώσεις, το φιλάς»… Ταυτόχρονα, η Άγκυρα φέρεται να έχει αποδεχτεί σχεδόν την ίδρυση κουρδικής κρατική οντότητας στο Βόρειο Ιράκ, την οποία επιθυμεί βέβαια να ελέγχει μαζί με τους Αμερικανούς, ενώ εκτιμάται ότι η Βαγδάτη θα αποδεχθεί αργότερα ή γρηγορότερα το αναπόφευκτο, με τη λογική ότι δεν έχει νόημα να επιμένεις να κρατήσεις υπό τον έλεγχό σου έναν πληθυσμό που επιθυμεί την απόσχιση, αφού θα μπεις σε επικίνδυνες και μη αποδεκτές από τη σημερινή διεθνή κοινότητα ατραπούς, που μπορούν να σε οδηγήσουν σε μεγάλες περιπέτειες…

Αυτό έχει βέβαια δύο ενστάσεις: Η πρώτη είναι ότι το ζήτημα επικεντρώνεται στον πλούτο που υπάρχει στο υπέδαφος των κουρδικών περιοχών (π.χ. η διαφιλονικούμενη περιοχή του Κιρκούκ. Ενδεχομένως, όπως λέγεται, η «συνεκμετάλλευση» να αποτελεί μια ενδεχόμενη αποδεκτή διευθέτηση. Υπάρχει όμως κι ένα δεύτερο ζήτημα: Το ότι εάν δεν μπορεί να κρατήσεις πληθυσμό που δεν το επιθυμεί, αυτό δεν μπορεί παρά να ισχύει και για την Τουρκία…
Η Άγκυρα γνωρίζει πολύ καλά αυτή τη δυσάρεστη πραγματικότητα και επιχειρεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα με δύο τρόπους: Mέσω της οικονομικής ανάπτυξης η οποία εάν διαχυθεί στην Ανατολία, θεωρητικά πάντα θα μειώσει το κίνητρο της απόσχισης αφού πολλοί προτιμούν το status quo από το να μπουν σε περιπέτειες που δεν ξέρουν που θα βγάλουν. Άρα, η λύση είναι η θεαματική βελτίωση αυτού του «status quo», της καθημερινότητας δηλαδή των Κούρδων.
Επ’ αυτού όμως θα μπορούσε να διατυπωθεί μια ένσταση η οποία ανατρέπει την πεποίθηση που έχει επικρατήσει περί της τουρκικής απόφασης να κλείσει το θέμα και να προχωρήσει μπροστά σε εντελώς καινούργια βάση, με τους Κούρδους να αποτελούν οιωνεί κρατική οντότητα, πάντα όμως συνδεδεμένη με την Τουρκία, ένα χαλαρό πρότυπο συνύπαρξης δηλαδή, το οποίο επιτρέπει στην Τουρκία να μην ακρωτηριαστεί.
Το θέμα είναι όμως ότι όλο το ανωτέρω εποικοδόμημα στηρίζεται στην οικονομική ανάπτυξη της Τουρκίας η οποία δεν μπορεί να είναι αέναη. Εάν η σημερινή τάση αντιστραφεί τότε η Τουρκία σταδιακά θα αρχίσει να αντιμετωπίζει το παλιό γνωστό πρόβλημα και το PKK θα βγει πάλι στα βουνά. Αυτό το πράγμα η Τουρκία το γνωρίζει. Επίσης, η ίδια λογική ανάλυση επισημαίνει ότι από τη στιγμή που η Τουρκία το γνωρίζει δεν μπορεί να τρέφει ψευδαισθήσεις ότι θα κατορθώσει ποτέ να αφομοιώσει τους Κούρδους, ιδίως όταν θα έχει δημιουργηθεί κουρδική κρατική οντότητα στο Βόρειο Ιράκ. Γιατί κάνει όσα κάνει τότε;

Εδώ έρχεται να εξηγήσει την εικαζόμενη ως τουρκική στρατηγική η «ανατολίτικη πονηριά» που αναφέρεται στον τίτλο, η οποία είναι ο δεύτερος τρόπος αντιμετώπισης του στρατηγικού αδιεξόδου… Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, το μεγαλύτερο πρόβλημα της Τουρκίας ήταν η προοπτική επέκτασης των συγκρούσεων με το PKK στον αστικό ιστό της χώρας με τη μορφή τρομοκρατικών ενεργειών οι οποίες θα πανικόβαλαν τον πληθυσμό και θα υπονόμευαν την οικονομική πρόοδο της χώρας. Αυτό οι Τούρκοι ΔΕΝ θα μπορούσαν να το αντιμετωπίσουν.
Κατά συνέπεια, συνεχίζει το εν λόγω σκεπτικό, θα πρέπει να «αγοράσουν» χρόνο με κάθε τρόπο. Οπότε, όσα δείχνουν σήμερα ότι είναι αλλαγή στάσης από την πλευρά του τουρκικού κράτους δεν είναι παρά μια απόπειρα στρατηγικής παραπλάνησης των Κούρδων! Στόχος είναι να τους κατεβάσουν από τα βουνά (θεωρητικά πολλά θα μπορούσαν να κάνουν σε αυτή την περίπτωση οι τουρκικές ειδικές δυνάμεις στο όρος Καντίλ που φέρεται ως το… άβατο κρησφύγετο των ανταρτών του PKK) και να περάσουν τη δύσκολη γι’ αυτούς χειμερινή περίοδο με τις αναμενόμενες μέχρι πολύ πρόσφατα τρομοκρατικές ενέργειες στα τουρκικά αστικά κέντρα.
Αυτή η στρατηγική, εάν όντως έχει υιοθετηθεί από τους Τούρκους, θα μπορούσε αν τους εξυπηρετεί και στο πλαίσιο του «βλέποντας και κάνοντας», δηλαδή αφού έτσι κι αλλιώς έχουν στρατηγικά οφέλη σε ένα κρίσιμο γι’ αυτούς χρονικό διάστημα, εάν η ειρηνευτική διαδικασία μπορεί να πετύχει, πιθανόν να συνεχιστεί, αφού θα εξασφαλίζει ειρήνη στο εσωτερικό της χώρας. Διαφορετικά, θα ξεκινήσουν ξανά τα γνωστά, με τους Τούρκους όμως να ευελπιστούν ότι θα ξεκινούν από πιο ευνοϊκή αφετηρία…

Το ανωτέρω σενάριο, δεν το υιοθετούμε, το θέτουμε όμως ως προβληματισμό και αξιολόγηση. Η ανάλυσή του είναι απλή και επιφανειακή, αφού έχει πολύ περισσότερες παραλλαγές και ενδεχόμενες εξελίξεις. Για παράδειγμα, είναι δυνατόν το PKK να μην έχει σκεφτεί αυτό το ενδεχόμενο; Εάν ναι, μήπως στόχος είναι να ελευθερωθεί ο Οτζαλάν (δύσκολα θα το πετύχουν, σε αυτή τουλάχιστον τη φάση) και στη συνέχεια αφού με κάποιον τρόπο απομακρυνθεί από τον τουρκικό έλεγχο να αλλάξουν πάλι τα δεδομένα;
Είναι δυνατόν ποτέ οι Κούρδοι να εγκαταλείψουν τον στόχο ίδρυσης κουρδικού κράτους που να συμπεριλαμβάνει όλους τους κουρδικούς πληθυσμούς; Σε ποιο βαθμό οι Κούρδοι βουλευτές που παρεμβαίνουν στη διαδικασία χρησιμοποιούνται τόσο από τη μία όσο και από την άλλη πλευρά; Πόσο επιρροή διαθέτει πλέον ο Οτζαλάν στον Καραγιλάν και το PKK;Και τα ερωτήματα δεν έχουν τελειωμό…

 www.defence-point.gr