Ο θρίαμβος ήταν... γερμανικός

Η επιστροφή του Μάριο Μόντι στη Ρώμη, μετά τη Σύνοδο Κορυφής της περασμέ­νης εβδομάδας στις Βρυξέλλες, «παρα­δόξως» δεν συνοδεύτηκε από καλά νέα για τους Ιταλούς δημοσίους υπαλλήλους, από τους οποίους θα πρέπει να απολυθούν καμιά εκατοστή χιλιάδες, ενώ οι υπόλοιποι θα πρέπει...
να δουν τα θεσμοθετημένα ημερήσια κουπόνια για το φαγη­τό τους να μειώνονται στο επίπεδο μιας ορφανής (πεντάρφανης) μακαρονάδας.
Αλλά και για τους υπόλοιπους Ιταλούς δεν υπήρχαν καλά νέα. Πού να είχε πάει άραγε το κλίμα θρι­άμβου του τεχνοκράτη πρωθυπουργού τους στην ολονύκτια τιτανομαχία με αντίπαλο την παντοδύ­ναμη Μέρκελ, την οποία ο Μόντι συνέτριψε στη Σύνοδο Κορυφής την περασμένη Πέμπτη προς Παρασκευή; Μυστήρια πράματα...
Κι αυτός ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, ο Πιέρ Μοσκοβισί, ο άνθρωπος του Ολάντ, για­τί ξαφνικά, μιλώντας στη «Figaro», πήρε τέτοια απόσταση από την άμεση υιοθέτηση των ευρωομολόγων, την οποία διατυμπάνιζε ο Ολάντ ως δι­κή του ανυποχώρητη απαίτηση από τη Μέρκελ;
Είπε συγκεκριμένα ο Μοσκοβισί, με υπερβολικά αβρούς τόνους έναντι των Γερμανών εταίρων του: «Πιστεύω ότι (τα ευρωομόλογα) θα εκδοθούν κά­ποια στιγμή, στο τέλος μιας διαδικασίας ολοκλή­ρωσης, η οποία θα χαρακτηρίζεται από την αλλη­λεγγύη. Αλλά αντιληφθήκαμε ότι, προς το παρόν, ήταν μια κόκκινη γραμμή που οι Γερμανοί φίλοι δεν μπορούσαν να υπερβούν».
Γαλατικές …κυβιστήσεις
Μόνο που, αν δεν κάνουμε λάθος, πέρα από τις γαλατικές ευγένειες, η διατύπωση του υπουργού της Γαλλίας δεν απέχει ούτε εκατοστό από τις ανάλογες της Μέρκελ και του Σόιμπλε τα τελευταία δύο χρόνια. Λέτε ο Ολάντ να μη συ­μπεριλαμβάνεται στους μεγάλους νικητές της συνόδου και να άφησε όλη τη δόξα στους Μόντι και Ραχόι;
Ή μήπως ξαφνικά, παρά τη θερμή στήριξη του παντοδύναμου Ομπάμα, έχασε το σθένος του και συμβιβάστηκε με τη Μέρκελ ξεπερνώντας ακόμη και τον τρόμο του μπροστά στο ενδεχόμενο να τον αποκαλέσει ο Τσίπρας... Ολαντρέου; Μπα, μάλλον έχει να σκεφθεί ότι, σύμφωνα με το Ελεγκτικό Συνέδριο της χώρας του, πρέπει μέχρι το 2013 να λά­βει δημοσιονομικά μέτρα... 33 δισ. ευρώ κόβοντας όχι μόνο κοινωνικές παροχές, αλλά και κεφάλια δημοσίων υπαλλήλων...
Όμως τα «παράξενα» δεν σταματούν εδώ, αφού και ο Ραχόι κάπως ασυνήθιστα συμπεριφερόταν μετά τη θριαμβευτική επιστροφή του στη Μαδρίτη. Προφανώς τον ανησύχησε η κυβέρνηση της Φινλανδίας, η οποία ανήγγειλε μόλις τη Δευτέρα ότι στη χώρα των λιμνών σχεδιάζουν να μπλοκάρουν τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) ώστε να μην αγοράζει κρατικά ομόλογα σε δευτερογενείς αγορές.
Μα, διάολε, αυτή δεν ήταν η μία από τις δύο υποχρεώσεις που ανέλαβε αυτός ο μηχανισμός ύστερα από την πίεση των Μόντι και Ραχόι; Αυτή δεν ήταν η νίκη τους επί της Μέρκελ; Τι τους έπι­ασε τους βόρειους κολαούζους της Γερμανίας και πάνε να μπλοκάρουν όσα με κόπο και θάρρος πέ­τυχε ο Νότος της Ευρώπης;
Στον «γύψο» η Κύπρος
Και η Κύπρος γιατί έφαγε πόρτα από τις Βρυ­ξέλλες – πριν μάλιστα από τη Σύνοδο Κορυφής – και, αντί για μνημόνιο λάιτ, όπως έγραψε σε τίτλο του ο «Φιλελεύθερος», πήρε το «φουλ» πακέτο με γαρνιτούρα την τρόικα; Αφού υποτί­θεται ότι η Κύπρος ζητούσε πακέτο α λα εσπάνια, με δάνειο μόνο για τις τράπεζες και με χα­λαρούς όρους.
Μάλλον οι αδελφοί Κύπριοι, όπως και οι Ελλα-δίτες, ετέθησαν εκτός διαπραγμάτευσης πριν από τη σύνοδο ακριβώς διότι δεν τους αφορούσαν ούτε η διαπραγμάτευση ούτε η απόφαση. Μάλλον πολύ λιγότερο μέτρησε ότι οι κυβερνητικοί της Κύπρου δηλώνουν ότι είναι κομμουνισταί και ως εκ τούτου η τέως Ανατολικογερμανίς Μέρκελ ξαναβγάζει τα γνωστά σπυράκια άμα της θυμίζεις την παιδική της ηλικία. Η Κύπρος είναι εν τέλει κι αυτή, όπως η αδελφή Ελλάς, μια «ειδική περίπτω­ση».
Τότε, λοιπόν, τι ακριβώς συνέβη στις Βρυξέλ­λες και – ειδικά στην Ελλάδα – βομβαρδιστήκα­με από ειδήσεις και αναλύσεις ότι ο ευρωπαϊκός Νότος κατήγαγε νίκη μεγάλη επί των Τευτόνων επικυρίαρχων της ευρωζώνης;
Ψευδείς εντυπώσεις
Στην πραγματικότητα, η Σύνοδος Κορυφής την περασμένη εβδομάδα άφησε πίσω της την ψευ­δή εντύπωση ότι Μόντι και Ραχόι (με τη συνδρο­μή του... Μπαλοτέλι!) ανάγκασαν τη Μέρκελ να αποφασίσει ανακεφαλαίωση των ευρωτραπεζών χωρίς επιβάρυνση των κρατικών προϋπολογισμών και του δημοσίου χρέους των υπό πίεση χωρών του Νότου.
Ωστόσο η πραγματικότητα είναι αρκετά διαφο­ρετική: Σε ένα - επικοινωνιακό κυρίως - κλίμα επαπειλούμενης κατάρρευσης του ευρώ, η Γερμα­νία στριμώχτηκε έως εκεί που η ίδια ήθελε, προ­χωρώντας σε έναν επωφελή για την ίδια συμβι­βασμό, ο οποίος όμως άφηνε και στις ηγεσίες της Ιταλίας (κυρίως) και της Ισπανίας (δευτερευόντως) το περιθώριο να επιστρέψουν στις χώρες τους και να συνεχίσουν την πολιτική σκληρής λιτότητας και «μεταρρυθμίσεων» με μια βαθιά πολιτική ανάσα, απολύτως απαραίτητη για να κερδηθεί λίγος ακό­μη πολιτικός χρόνος.
Ο συμβιβασμός αυτός περιλάμβανε, κατ’ αρχάς, την πρόβλεψη ότι οι προβληματικές τράπεζες της ευρωζώνης θα μπορούν να ανακεφαλαιοποιούνται μέσω του νέου Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM), αλλά... όχι ακόμη. Για την ακρίβεια, όταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) σχημα­τίσει τους μηχανισμούς που θα της επιτρέψουν να αναλάβει την άμεση εποπτεία του τραπεζικού το­μέα της ευρωζώνης.
Με άλλα λόγια, δεν πρόκειται για συμφωνία άμεσης εφαρμογής και είναι άγνωστο αν στο επό­μενο Eurogroup την επόμενη εβδομάδα θα ξεκαθαριστούν πλήρως οι όροι υλοποίησης της νέας συμφωνίας, δεδομένου ότι ήδη οι αντιρρήσεις του γερμανικού μπλοκ της ευρωζώνης, με προεξάρχουσες τις Ολλανδία και Φινλανδία, δημιουργούν κλίμα για δεύτερο - ακόμη πιο σκληρό - γύρο δι­απραγμάτευσης.
Άλλωστε η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, σύμφωνα τουλάχιστον με το σημερινό όριο υποχώ­ρησης της Μέρκελ, δεν πρόκειται να αφορά όλες τις τράπεζες, αλλά τις μεγάλες, αυτές των οποίων η δραστηριότητα παίζει σημαντικό ρόλο στο ευρωσύστημα και όχι μόνο στις εγχώριες οικονομίες. Αλλά και αυτές που αποτελούν στην πραγματικό­τητα φιλέτο προς αξιοποίηση από τους ευρωπαϊ­κούς και γερμανικούς τραπεζικούς κολοσσούς.
Μια ακόμη παράμετρος λέει ότι, όπως ακριβώς συμβαίνει με τις «διασώσεις» κρατών, και στην περίπτωση των τραπεζών αυτές που πρωτί­στως διασώζονται δεν είναι οι ιταλικές και οι ισπανικές, που βρίσκονται στο καναβάτσο εξαιτίας της χρηματοπιστωτικής φούσκας, αλλά εκείνες που έχουν εκτεθεί αγρίως δανείζοντάς τις – δη­λαδή οι γαλλικές και οι γερμανικές.
Επιπλέον δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο – δα­νειστής των τραπεζών – ESM χρηματοδοτείται από τα κράτη ή δανείζεται από την αγορά με εγγύη­ση των κρατών της ευρωζώνης. Δηλαδή τα κράτη συνεχίζουν να ενισχύουν τις τράπεζες μέσω του ESM, ο οποίος όμως ελέγχεται από τον βασικό του χρηματοδότη, δηλαδή τη Γερμανία, η οποία, μέ­σω αυτού, σε περίπτωση αθέτησης των δανείων, θα «κουρεύει» τους μετόχους των τραπεζών προς όφελος του δανειοδότη (ESM) μεταβάλλοντας το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ιδρυμάτων και απο­κτώντας τον έλεγχό τους.
Το μοντέλο αυτό θα το δούμε σε πλήρη εφαρμο­γή και στην Ελλάδα, όπου το εγχώριο Ταμείο Χρη­ματοπιστωτικής Σταθερότητας ελέγχεται πλήρως από την τρόικα.
Τέλος, να σημειωθεί ότι η μέχρι τώρα συμφω­νία παραμένει ασαφής για τον επιπλέον λόγο ότι ο ESM έχει, προς το παρόν, χρηματοδοτική ικανότη­τα 500 δισ. ευρώ, από τα οποία κάπου 100 θα δε­σμευτούν για τη στήριξη της Κύπρου και την πρώ­τη δόση της Ισπανίας. Επομένως, παραμένει ένας μηχανισμός πολύ αδύναμος για να εγγυηθεί όσα ανέλαβε.
Τα «άτυπα» μνημόνια 
Η αδυναμία αυτή του ESM γίνεται ακό­μη σημαντικότερη δεδομένου ότι, σύμφω­να με την απόφαση της Συνόδου Κορυφής, θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αγορά ομολόγων «στριμωγμένων» χωρών από τη δευτερογενή αλλά και την πρωτογενή αγο­ρά, προκειμένου να μειώνεται και να ελέγ­χεται το κόστος του δανεισμού των χωρών αυτών χωρίς να υποχρεώνονται, υποτίθεται, να λαμβάνουν επιπλέον μέτρα λιτότητας.
Όμως αυτή η «διευκόλυνση» αφορά μό­νο όσες χώρες ήδη τηρούν χωρίς σοβαρές αποκλίσεις τους κανονισμούς της Ε.Ε. για τα δημοσιονομικά τους μεγέθη. Για να μη φορτωθείς λοιπόν κάποιο επίσημο δημοσι­ονομικό «μνημόνιο», θα πρέπει να εφαρμό­ζεις, και μάλιστα επιτυχώς, ένα άτυπο.
Επο­μένως η «διευκόλυνση» αυτή αφορά μόνο τις δημοσιονομικά συνεπείς χώρες. Και όχι περιπτώσεις όπως η Ελλάδα...
Άλλωστε και ο Μόντι μετά τη σύνοδο πα­νηγύριζε επειδή, λέει, παρ’ ότι οι χώρες που πουλάνε ομόλογα στα ταμεία διάσωσης θα υπογράφουν ένα κανονικότατο «μνημό­νιο», δεν θα τις επιβλέπει... επισήμως η τρό­ικα, όπως συμβαίνει με τις Ελλάδα, Ιρλαν­δία, Πορτογαλία.
Τέλος, να σημειωθεί ως μεγάλη επιτυ­χία του Βερολίνου στην τελευταία σύνοδο το ότι εγκαταλείφθηκαν τα «απεχθή» στη Γερμανία ευρωομόλογα – ακόμη και από τη Γαλλία, όπως είδαμε στον πρόλογο – αλλά και κάθε είδους κοινή εγγύηση των χρεών της ευρωζώνης, αφήνοντας τις αγορές στ κρύα του λουτρού.
Αν μάλιστα βάλουμε στον λογαριασμό και το περίφημο «αναπτυξιακό πακέτο» των 130 δισ. ευρώ, θα δούμε ότι λιγότερο και από 10% του συνολικού ποσού είναι «φρέ­σκο χρήμα». Όλα τα υπόλοιπα είναι κονδύ­λια προϋπολογισμένα μεν, αλλά αδιάθετα από χώρες με χαμηλή απορροφητικότητα, τα οποία θα μοχλευτούν ώστε να «μοσχοπουληθεί» στις αγορές η καταστροφική λι­τότητα με αναπτυξιακό αμπαλάζ.
Το τελικό συμπέρασμα από όλα τα παρα­πάνω είναι ότι, εν τέλει, η Γερμανία κατάφε­ρε, με τις προαναφερθείσες ρυθμίσεις, τρία απλά πράγματα:
Να επιβάλει την αντίληψη ότι το δημοσι­ονομικό σύμφωνο λιτότητας, είτε τυπικά εί­τε άτυπα, θα εφαρμόζεται προκειμένου οι χώρες να δέχονται «βοήθεια» από τον μη­χανισμό στήριξης.
Να προσφέρει στις ηγεσίες των υπό πί­εση χωρών μια πολιτική διευκόλυνση ώστε επιστρέφοντας στις χώρες τους να μη φαί­νονται υποτελείς στο Βερολίνο – και άρα να κερδίσουν χρόνο εφαρμογής των δεδο­μένων προγραμμάτων λιτότητας «οικειοθε­λώς», ώστε να λάβουν τη «βοήθεια» χωρίς η λιτότητα να τους επιβληθεί επισήμως.
Να δείξει στον έξω κόσμο ότι δεν είναι άτεγκτη και ότι μπορεί να κάνει στρατηγι­κές υποχωρήσεις προκειμένου να σώσει το ευρώ.
Τόσο σπουδαίος υπήρξε ο θρίαμβος του

topontiki.gr