Στριμωγμένη στα σχοινιά από εχθρούς και... φίλους

Aπό δήμαρχος... κλητήρας πρέπει να αισθάνεται το τελευταίο διάστημα η Ανγκελα Μέρκελ, η οποία μετά την εκλογική ήττα στη Β. Ρηνανία - Βεστφαλία και την «απομόνωσή της» στη Σύνοδο Κορυφής αντιλαμβάνεται ότι χάνει τον πρωταγωνιστικό της ρόλο

H σκηνή που αποδίδει πιο χαρακτηριστικά τη μεταστροφή του κλίματος σε βάρος της Μέρκελ είναι...
η στιγμή μετά το τέλος της έκτακτης Συνόδου Κορυφής την περασμένη Τετάρτη: είναι μία η ώρα τη νύχτα, όταν ο Φρανσουά Ολάντ δίνει την πρώτη του συνέντευξη Τύπου στις Βρυξέλλες, μέσα σε μια αίθουσα κατάμεστη από δημοσιογράφους, οι οποίοι διαγκωνίζονται για να ακούσουν από τα χείλη του Γάλλου προέδρου πώς εξελίχθηκε η συζήτηση μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών για το ευρωομόλογο.
Ο Ολάντ ανέλυε επί μία ώρα το όραμά του για την ανάπτυξη στην Ευρώπη και τη στήριξη των χωρών που αντιμετωπίζουν προβλήματα με την κρίση χρέους. Την ίδια στιγμή, στη διπλανή αίθουσα, η Γερμανίδα καγκελάριος βρίσκεται μπροστά σε άδειες καρέκλες, με λιγοστούς εκπροσώπους του Τύπου και ελάχιστες κάμερες. Εξηγεί με δύο λακωνικές κουβέντες τι διημείφθη, δέχεται δύο ερωτήσεις και αποσύρεται εντός πενταλέπτου, σαν να παραχωρεί τον πρωταγωνιστικό ρόλο στον Γάλλο ομόλογό της.
Η «Μις Κόσμος» και «Μις Ευρώπη», όπως την αποκαλούσαν τα διεθνή ΜΜΕ, φαίνεται ότι χάνει τη λάμψη της, λόγω της επιμονής της σε μια αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία, που αρχίζει να φαίνεται αδιέξοδη σε πολλούς από τους εταίρους και συμμάχους της. Ή αλλιώς, όπως γράφει ενδεικτικά το γερμανικό περιοδικό «Spiegel», η Μέρκελ «χάνει το τριπλό της Α, χάνει την κορυφαία της αξιολόγηση».

 «Χαστούκια»
Τα μέτωπα που έχει ανοίξει η Γερμανίδα καγκελάριος είναι πολλά τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και το εξωτερικό και τα «χαστούκια» που δέχεται είναι διαδοχικά. Στη σύνοδο του G8 στις ΗΠΑ, η Μέρκελ υποχρεώθηκε να ακούσει τα... σχολιανά της από τον Μπαράκ Ομπάμα για την αδιαλλαξία της στο θέμα της διαχείρισης της κρίσης χρέους στα κράτη της Ευρωζώνης. Μάλιστα ο Αμερικανός πρόεδρος έκανε δηλώσεις υπέρ του ελληνικού λαού και της ανάγκης για αναπτυξιακή πολιτική, ενώ και οι υπόλοιποι ηγέτες έστειλαν μεν μήνυμα προς την Αθήνα, ζητώντας της να τηρήσει τις δεσμεύσεις της, ωστόσο έκαναν σαφή αναφορά στην ανάγκη προώθησης της ανάπτυξης για να αναζωογονηθεί η οικονομία.


Η «παρθενική» εμφάνιση του Ολάντ, εξάλλου, στη Σύνοδο του G8 ήταν σχεδιασμένη ώστε να παρουσιαστεί ως το αντίβαρο στη Μέρκελ και ότι μετά την εκλογή του αναζητά συμμάχους για να αλλάξει τα δεδομένα στην Ευρωζώνη. Το κοινό ανακοινωθέν των οκτώ ισχυρών του πλανήτη ήταν η πρώτη σημαντική ήττα της Μέρκελ σε διεθνές επίπεδο.
Ακολούθησε άλλη μία ψυχρολουσία στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Σικάγο, όπου διεφάνη το ρήγμα μεταξύ των συμμάχων σχετικά με την αποχώρηση των δυτικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν. Παρά τις προτροπές της Μέρκελ, η οποία δήλωνε ότι «μαζί ήρθαμε, μαζί θα αποχωρήσουμε», ο Ολάντ φάνηκε ανυποχώρητος στην απόφασή του να αποσύρει τις γαλλικές δυνάμεις μέχρι το τέλος του χρόνου.
Αλλάζουν στρατόπεδο
Τελικώς και, παρά την επιμονή της, η Μέρκελ είδε τους υπόλοιπους συμμετέχοντες να παρεκκλίνουν από τη μέχρι τότε αποφασισμένη πορεία και να αποδέχονται τις αποφάσεις του Γάλλου προέδρου.
Η ήττα των Χριστιανοδημοκρατών στη βόρεια Ρηνανία - Βεστφαλία λειτούργησε σαν θρυαλλίδα, για να μειωθεί η δημοτικότητα του κόμματός σε ομοσπονδιακό επίπεδο, που για πρώτη φορά καταγράφεται στο 33%. Οι κυβερνητικοί εταίροι της Μέρκελ, οι Φιλελεύθεροι, σημειώνουν μια ελαφρά άνοδο και συγκεντρώνουν στις δημοσκοπήσεις το 5% των προτιμήσεων, γεγονός όμως που δεν αρκεί για μια νέα κυβερνητική θητεία του δεξιού συνασπισμού.
Αντιθέτως, Σοσιαλδημοκράτες και Πράσινοι είναι σαφώς ενισχυμένοι, με το SPD να ανεβαίνει στο 29% και τους Πράσινους να διατηρούν σταθερά τα ποσοστά τους στο 13%, όπερ σημαίνει ότι ως συνασπισμός προηγούνται του αντίπαλου στρατοπέδου κατά 4 μονάδες.
Η δημοτικότητα της ίδιας της Μέρκελ ήταν ανέκαθεν υψηλότερη από του CDU, όμως η εικόνα της έχει φθαρεί από την εντυπωσιακή επικράτηση της Σοσιαλίστριας Χανελόρε Κραφτ στις τοπικές εκλογές, που πριν από λίγες ημέρες εμφανιζόταν ως πιο δημοφιλής από την καγκελάριο. Πλέον η Μέρκελ έχει ανακτήσει το χαμένο έδαφος σε δημοτικότητα έναντι της Κραφτ, ωστόσο δεν μοιάζει να είναι αρκετό για να δώσει τη νίκη στο κόμμα της στις εκλογές του ερχόμενου χρόνου.
Αναδίπλωση
Μίλησε πρώτη φορά για ανάπτυξη
Οι πιέσεις σε εσωτερικό και εξωτερικό υποχρέωσαν τη Μέρκελ σε αναδίπλωση στο θέμα της ανάπτυξης για τις χώρες που αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα. Μόλις την Παρασκευή ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέφαν Ζάιμπερτ, παραδέχτηκε ότι το Βερολίνο επεξεργάζεται αναπτυξιακό σχέδιο το οποίο θα καταθέσει σε ολοκληρωμένη μορφή στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου.
Η μεταστροφή αυτή δεν οφείλεται μόνο στις ηγετικές εμφανίσεις του Ολάντ, αλλά και στις εξελίξεις εντός Γερμανίας. Η Μέρκελ έχει ανάγκη από τους Σοσιαλδημοκράτες για να εγκριθεί το δημοσιονομικό σύμφωνο από τη γερμανική Βουλή. Σε συνάντηση μαζί τους, εκείνοι φάνηκαν να υποχωρούν σε σχέση με την επιμονή τους για τη δημιουργία του ευρωομολόγου και η καγκελάριος εμφανίστηκε πιο διαλλακτική ως προς την προσθήκη στη συμφωνία δημοσιονομικής πειθαρχίας ενός πακέτου μέτρων για την ανάπτυξη. Το βλέμμα της είναι επίσης στραμμένο και στις εκλογές του 2013. Η περίφημη «τρόικα» των Σοσιαλιστών, που δεν έδειχνε να συγκινεί τους ψηφοφόρους, είχε υιοθετήσει το τελευταίο διάστημα πολύ πιο επιθετική στάση έναντι της Μέρκελ, και η συγκεκριμένη τακτική άρχισε να αποδίδει καρπούς. Η καγκελάριος υποχρεώνεται να περάσει στην άμυνα, έναν ρόλο που δεν της ταιριάζει και δεν ξέρει να χειριστεί, αφού εδώ και πολύ καιρό έχουμε συνηθίσει να τη βλέπουμε με προτεταμένο το δάχτυλο να απαιτεί και ουχί να απολογείται.
Επικρίσεις
Εχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που η Μέρκελ δεχόταν κριτική για τον τρόπο με τον οποίο ηγείται της κυβέρνησης και αν δείχνει την απαιτούμενη πυγμή. Πλέον έχει καθιερωθεί ως «σιδηρά κυρία», που ταυτόχρονα αποκαλείται «μητερούλα» από τους Γερμανούς, οι οποίοι νιώθουν ότι μπορούν να την εμπιστευτούν. Τον τελευταίο καιρό όμως -και όχι μόνο εξαιτίας του νέου πολιτικού αστέρα, της Χανελόρε Κραφτ- γίνεται αποδέκτης εντονότατων επικρίσεων για το ηγετικό της προφίλ στους κόλπους της κυβέρνησης, η οποία θυμίζει εμπόλεμη ζώνη. Καθένα από τα τρία κόμματα που την απαρτίζουν, το CDU, το CSU και το FDP, έχει τη δική του ατζέντα και αρνείται να κάνει υποχωρήσεις, με αποτέλεσμα να παρακωλύεται το κυβερνητικό έργο. Μένουν σε εκκρεμότητα σοβαρά ζητήματα, όπως η περιβαλλοντική πολιτική και η σταδιακή απεξάρτηση της χώρας από την πυρηνική ενέργεια, η θέσπιση κατώτατου μισθού, την οποία ζητούν οι Χριστιανοδημοκράτες και απορρίπτουν οι Φιλελεύθεροι, και το επίδομα ανατροφής τέκνων για τις μητέρες που δεν εργάζονται.
Σε όλα αυτά η Μέρκελ παρέμενε σχεδόν παθητικός παρατηρητής, χωρίς ουσιαστικές παρεμβάσεις. Κατ' αυτόν τρόπο επλήγη και το γόητρο της κυβέρνησης αλλά και της ίδιας της καγκελαρίου. Η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο, οπότε η καγκελάριος αποφάσισε να προχωρήσει σε δραστικές λύσεις.
Εχει καλέσει τον αρχηγό του CSU, Χορστ Ζεχόφερ, και του FDP, Φίλιπ Ρόσλερ, σε κατ' ιδίαν συνομιλίες στηνκαγκελαρία στις 4 Ιουνίου, προκειμένου να βρεθεί μια φόρμουλα συνεργασίας και να πάψει ο κυβερνητικός συνασπισμός να μοιάζει με «παιδική χαρά».
Στο κόμμα
Η ήττα στη Βεστφαλία έφερε αναταράξεις
Από τη στιγμή που ανέλαβε τα ηνία των Χριστιανοδημοκρατών, η Μέρκελ έδινε τον τόνο στο κόμμα και το συμπαρέσυρε στην κορυφή λόγω της δημοφιλίας της. Η πρόσφατη ήττα στη Ρηνανία-Βεστφαλία και οι σπασμωδικοί χειρισμοί της στην περίπτωση του Νόρμπερτ Ρέτγκεν, του υποψηφίου του κόμματος, όμως, ήταν ένα σοβαρό πλήγμα για την εικόνα και, κατά συνέπεια, τη δημοτικότητα του CDU. Ειδικά η παύση του Ρέτγκεν από τη θέση του υπουργού Περιβάλλοντος -τη στιγμή που έπρεπε να διαχειριστεί το πολύ σοβαρό θέμα της πυρηνικής ενέργειας- επειδή ηττήθηκε στις εκλογές, αποκάλυψε στους Γερμανούς ψηφοφόρους μια πολύ σκληρή πλευρά της Μέρκελ, την οποία μέχρι τώρα έδειχνε μόνο στους? αμαρτωλούς της Ευρωζώνης.
Προβληματισμός
Εντός ολίγων ημερών οι ψηφοφόροι φάνηκαν να συνέρχονται από το σοκ, αφού, σύμφωνα με δημοσκόπηση, το 51% των Γερμανών θεωρούν σωστή την αποπομπή του Ρέτγκεν. Δεν ισχύει το ίδιο, όμως, και για τις αναταράξεις που προκλήθηκαν στο κόμμα. Ιδιαίτερα η αντιπροσωπεία της παράταξης στη Ρηνανία-Βεστφαλία έκανε σχεδόν «αντάρτικο», υμνώντας τον Ρέτγκεν και κατηγορώντας τη Μέρκελ για μετάθεση ευθυνών σχετικά με την ήττα. Ο σάλος που προκλήθηκε με αυτήν την υπόθεση θα μπορούσε να αποδειχθεί σημαντικό εσωκομματικό πρόβλημα για τη Μέρκελ, καθώς ο τρόπος με τον οποίο οι ηγέτες ενός κόμματος συμπεριφέρονται στα στελέχη τους, επηρεάζει τον βαθμό ελκυστικότητας της παράταξης στους ψηφοφόρους.
Οι υπεύθυνοι για την προεκλογική εκστρατεία του CDU δεν κρύβουν ότι σκόπευαν να επικεντρώσουν την καμπάνια τους στην ίδια την καγκελάριο ως «μητερούλα» του έθνους. Το ανάλγητο πρόσωπο που έδειξε στην περίπτωση του υπουργού, τους στερεί αυτήν τη δυνατότητα, τουλάχιστον στα πρώτα στάδια της προεκλογικής εκστρατείας, όσο θα είναι νωπή ακόμη η ανάμνηση αυτή.
ΜΑΡΙΑ ΑΔΑΜΙΔΟΥ
madam@pegasus.gr

www.ethnos.gr