Μυστική εφιαλτική εμπορική συμφωνία απειλεί την δημοκρατία

Δημοσίευση της 12 Μαρτίου 2012
Εβδομαδιαία Πράσινη Αριστερά, Αυστραλία

Ε. Σώντερς

Μια “συμφωνία ελευθέρου εμπορίου” που συζητείται μεταξύ Αυστραλίας, ΗΠΑ και άλλων χωρών θα μπορούσε να έχει σοβαρές επιπτώσεις σε κρίσιμα θέματα δημόσιας πολιτικής περιλαμβανομένης της ασφάλειας... των τροφίμων, της διαχείρισης φυσικών πόρων, της πρόσβασης σε βασικά φάρμακα, της δημόσιας περιουσίας και άλλων.

Οι διαπραγματεύσεις για την Εταιρική Συμφωνία του Ειρηνικού (ΤΡΡΑ) -με την συμμετοχή Αυστραλίας, ΗΠΑ, Νέας Ζηλανδίας, Χιλής, Περού, Σινγκαπούρης, Μπρουνέλ, Μαλαισίας και Βιετνάμ -διεξάγονται την στιγμή αυτή με πρωτοφανή μυστικότητα

Από τις αρχές του αιώνα, περιφερειακές και διμερείς “Συμφωνίες Ελευθέρου Εμπορίου” (FTA) βρίσκονται στην ημερησία διάταξη. Οι διαπραγματεύσεις γέρνουν πάντοτε υπέρ των ισχυρών παικτών: των πανίσχυρων εταιριών των ΗΠΑ.

Αυτές έχουν κατά παράδοση επιβάλει το “σχήμα” της επικράτησης του κυρίαρχου επί των ασθενέστερων παικτών, και έχουν βάλει στο στόχαστρο μια πολύ ευρύτερη κλίμακα πεδίων της κυβερνητικής πολιτικής και νομοθεσίας από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου.

Η κατάρρευση του “Αναπτυξιακού Γύρου Ντόχα” του ΠΟΕ ήρθε να προσθέσει και νέα ένταση στην επιδίωξη τέτοιων συμφωνιών.

Οι ΗΠΑ υπέδειξαν ότι η ΤΡΡΑ μπορεί να προχωρήσει περισσότερο, και να εισχωρήσει βαθύτερα στην λειτουργία της εσωτερικής πολιτικής και νομοθεσίας των κρατών μελών, απ’ όσο οποιαδήποτε προηγούμενη Συμφωνία Ελευθέρου Εμπορίου  (FTA).

Σπαράγματα νομοθετικής εθνικής κυριαρχίας που διασώθηκαν με πολύν αγώνα από τα νύχια προηγούμενων “συμφωνιών ελευθέρου εμπορίου” βρίσκονται τώρα και πάλι πάνω στο τραπέζι.

Πρωτοφανής μυστικότητα
Ένα έγγραφο της ΤΡΡΑ από 21 Οκτωβρίου 2011 που διέρρευσε αποκάλυψε ανησυχητικές απαιτήσεις μυστικότητας από τους συμμετέχοντες.

Η διακεκριμένη επικριτής της “παγκοσμιοποίησης” και καθηγήτρια Νομικής του Πανεπιστημίου του Ώκλαντ Τζέην Κέλσεϋ είπε σε ένα δελτίο τύπου, “Τα μέρη φαίνεται ότι έχουν συμφωνήσει πως όλα τα έγγραφα εκτός από το τελικό κείμενο θα παραμείνουν μυστικά επί μια τετραετία από την θέση σε ισχύ της συμφωνίας ή την κατάρρευση των διαπραγματεύσεων.

“Αυτό ανατρέπει την τάση που ίσχυσε σε πολλές πρόσφατες διαπραγματεύσεις να δημοσιεύονται προσωρινά κείμενα και σχετικά έγγραφα. Η ύπαρξη [της] συμφωνίας αποκαλύφθηκε από μια σημείωση πάνω στο εξώφυλλο ενός αποσπάσματος από το κεφάλαιο περί πνευματικής ιδιοκτησίας που διέρρευσε.”

Τούτο σημαίνει ότι οι επιπτώσεις της ΤΡΡΑ θα γίνεουν αισθητές από τους λαούς των σχετικών χωρών μέχρι τέσσερα χρόνια πριν γίνουν γνωστές οι αιτιολογήσεις τους.

Πρόσβαση σε  φάρμακα
Η οργάνωση Φάρμακα Χωρίς Σύνορα (MSF) είπε τον περασμένο Σεπτέμβριο ότι “η θέση των ΗΠΑ αντιπροσωπεύει μια μεγάλη υπαναχώρηση από προηγούμενες δεσμεύσεις των ΗΠΑ ως προς την παγκόσμια υγεία, περιλαμβανομένης της αμοιβαίας Νέας Εμπορικής Πολιτικής του 2007, βάσει της οποίας το Κογκρέσο και η κυβέρνηση Μπους συμφώνησαν να τηρούν κάποιες σημαντικές προδιαγραφές ασφαλείας της δημόσιας υγείας στις μελλοντικές εμπορικές συμφωνίες.”

Και παραθέτει ένα εξώφυλλο που διέρρευσε το 2010 από το προσωρινό Κεφάλαιο περί Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας της ΤΡΡΑ ως επιμαρτυρία ότι “οι ΗΠΑ απαιτούν επιθετικές διατάξεις περί πνευματικής ιδιοκτησίας που υπερβαίνουν τις απαιτήσεις του νόμου περί διεθνούς εμπορίου.”

Η Συμφωνία επί πλευρών των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας σχετιζομένων με το εμπόριο (TRIPS) του 1995 δυσκόλεψε την πρόσβαση σε φάρμακα όπως διάφορες θεραπείες του HIV. Η Διακήρυξη Ντόχα του ΠΟΕ το 2001, περί TRIPS και Δημόσιας Υγείας, υπογράφηκε προκειμένου  να επικυρώσει το δικαίωμα των μελών για προστασία της δημόσιας υγείας  και, ιδιαίτερα, για την προώθηση της πρόσβασης στα φάρμακα για όλους”. Αυτό επικυρώθηκε ξανά το 2008.

Έκτοτε διάφορες μελέτες κατέδειξαν την επίδραση της “TRIP και επομένων” -διμερείς και περιφερειακές Συμφωνίες Ελευθέρου Εμπορίου που ανέβασαν το κόστος και υπονόμευσαν την πρόσβαση σε ζωτικά φάρμακα, ιδιαίτερα στις φτωχότερες χώρας.

Η MSF είπε ότι οι απαιτήσεις των ΗΠΑ σχετικά με τις διαπραγματεύσεις για την ΤΡΡΑ “απειλούν να καταργήσουν σημαντικές προδιαγραφές ασφαλείας για την δημόσια υγεία σε αναπτυσσόμενες χώρες.”

Οι γίγαντες της φαρμακευτικής βιομηχνίας και της βιομηχανίας καπνού των ΗΠΑ θέλουν περισσότερα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, για να μπορούν να χρεώνουν υψηλότερες τιμές για εκπρόθεσμες πατέντες, και επίσης   να περιορίζεται η δυνατότητα των κυβερνήσεων να προμηθεύουν οικονομικά φάρμακα με προγράμματα  όπως το Σχήμα Φαρμακευτικών Ευεργετημάτων της Αυστραλίας.

Η ΤΡΡΑ θα μπορούσε επίσης να εμποδίζει τις κυβερνήσεις να σπάνε φαρμακευτικές πατέντες σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης για την δημόσια υγεία, σε ξέσπασμα επιδημίας για παράδειγμα.

Εταιρείες διώκουν κυβερνήσεις

Μέσα στην ΤΡΡΑ, οι εταιρείες των ΗΠΑ επιδιώκουν την υπαγωγή μιας “διάταξης περί επενδυτή και κράτους”, η οποία θα επέτρεπε στις εταιρείες να διώκουν δικαστικά τις επί μέρους κυβερνήσεις αν διαφωνούν με την ασκούμενη πολιτική, με την δημόσια υγεία για παράδειγμα ή με τις περιβαλλοντολογικές ρυθμίσεις.

Αυτό έγινε όταν η τεράστια καπνοβιομηχανία Φίλιπ Μόρις έσυρε την  Ουρουγουανή κυβέρνηση στην διαιτησία το 2010, ζητώντας όχι μόνον αποζημίωση, αλλά και αναστολή των ρυθμίσεων της νέας κυβέρνησης για τις προειδοποιητικές επιγραφές στα πακέτα των τσιγάρων και για την απάλειψη των παραπλανητικών ενδείξεων κατηγοριών, όπως “ελαφρά”, “έξτρα” και τα παρόμοια.

Η  εταιρεία ενήργησε βασιζόμενη στην Συμφωνία Ελευθέρου Εμπορίου Της Ουρουγουάης με την Ελβετία, όπου διατηρούσε το επιχειρησιακό της κέντρο.

Η αυστραλιανή κυβέρνηση πρόσφατα εφάρμοσε σχεδόν ταυτόσημες ρυθμίσεις, προσπαθώντας ταυτόχρονα να εισαγάγει νόμους για την απλή συκευασία των τσιγάρων.

Εγχώριο περιεχόμενο κινηματογραφικών ταινιών και τηλεόρασης

Η Αυστραλία είχε παραδοσιακά νομοθετήσει υπέρ ενός ελάχιστου αριθμού εκπομπών εγχώριας παραγωγής για την τηλεόραση και άλλα μέσα, ωστόσο οι νόμοι αυτού του είδους εξασθένησαν σημαντικά μετά την AUSFTA, την συμφωνία ελευθέρου εμπορίου μεταξύ Αυστραλίας και ΗΠΑ, που τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2005.

Τον περασμένο Αύγουστο, η Screen Australia ανέφερε ότι το ξένο περιεχόμενο στην αυστραλιανή τηλεόραση είχε ανέλθει κατά 154% από το 2008. Το αυστραλιανό περιεχόμενο ανέβηκε μόλις 54% την ίδια περίοδο.

Στις προτάσεις τους για την ΤΡΡΑ, οι βιομηχανικές ομάδες των ΗΠΑ έχουν ενοχοποιήσει τους εναπομείναντες νόμους υπέρ του εγχώριου περιεχομένου ως “εμπορικούς φραγμούς”.

Ελευθερία στο Διαδίκτυο
Η φετεινή χρονιά θα μπορούσε να είναι η χρονιά για τον πόλεμο των εταιρειών εναντίον της ελευθερίας στο διαδίκτυο, και η ΤΡΡΑ είναι το επόμενο πολεμικό μέτωπο.

Μέχρι τον φετεινό Ιανουάριο, 31 χώρες είχαν υπογράψει την Εμπορική Συμφωνία κατά της πλαστογράφησης (ACTA), μια πολυεθνική σύμβαση πνευματικής ιδιοκτησίας με στόχο τα πλαστογραφημένα προϊόντα, τα γενικά φάρμακα, και τις παραβάσεις σχετικά με τα διαδικτυακά πνευματικά δικαιώματα.

Η ACTA θα μπει σε έννομη ισχύ μόλις επικυρωθεί από έξι χώρες, και είναι αντιμέτωπη με μια παγκόσμια σαρωτική εκστρατεία εναντίον της, πλάι στις εκστρατείες κατά του νόμου των ΗΠΑ για τον τερματισμό της διαδικτυακής πειρατείας (SOPA)  και του νόμου για την προστασία του διαδικτύου (ΡΙΡΑ).

Οι εταιρείες των ΗΠΑ πασχίζουν τώρα να χρησιμοποιήσουν τις διαπραγματεύσεις της ΤΡΡΑ ως ένα ακόμη πεδίο για να μπορέσουν να ποινικοποιήσουν την πρόσβαση σε κατωχυρωμένο πνευματικά υλικό και να αναγκάσουν τις κυβερνήσεις να επιβάλλουν κυρώσεις, και να καταστήσουν τους προμηθευτές διαδικτυακής υπηρεσίας ποινικά υπόλογους για πειρατεία πνευματικών δικαιωμάτων μέσω των δικτύων τους.

Εταιρειοποίηση των οικονομιών

Οι προτάσεις των ΗΠΑ στις διαπραγματεύσεις φανερώνουν επίσης ένα σχέδιο πιέσεως των χωρών μελών να αναδομούν τα οικονομικά τους ως “πρότυπες” οικονομίες σαν της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας ιδιωτικοποιώντας [εταιρειοποιώντας] τον δημόσιο τομεα.

Ακολουθώντας την Ανασκόπηση Χίλμερ για την Εθνική Πολιτική Ανταγωνισμού, η Αυστραλία ετήρησε την πολιτική “της ανταγωνιστικής ουδετερότητας” για να προαγάγει τον αποτελεσματικό ανταγωνισμό μεταξύ δημοσίων και ιδιωτικών επιχειρήσεων και “να διασφαλίσει ότι οι κυβερνητικές επιχειρήσεις δεν απολαμβάνουν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα έναντι των ανταγωνιστών τους του ιδιωτικού τομέα εξ αιτίας της ιδιοκτησίας τους επί του δημοσίου τομέα”, κατά την διατύπωση της Επιτροπής Παραγωγικότητας.

Η καθηγήτρια Τζέην Κέλσεϋ είπε: “Στην πράξη, αυτό απαιτεί την ριζική αναδόμηση των κυβερνητικών υπηρεσιών που έχουν συνδυασμένη λειτουργία… που είναι ή που θα μπορούσαν να γίνονται εμπορικές.”

Το μοντέλο απαιτεί τον διαχωρισμό των λειτουργιών σε εμπορικές και μη εμπορικές, και στρώνει το έδαφος για την ιδιωτικοποίηση.

Το αποτέλεσμα στην Αυστραλία υπήρξε το ξεπούλημα των μεταπρατικών και άλλων τμημάτων δημοσίων κοινωνικών υπηρεσιών, και τα επακόλουθα σκάνδαλα και η υποβάθμιση των υπηρεσιών προς το κινό.

It also means socially vital services won’t be carried out if they are not profitable. Crippling public transport crises are an example of this.
Σημαίνει επίσης κοινωνικά, ότι ζωτικής σημασίας υπηρεσίες δεν θα προσφέρονται, αν δεν είναι κερδοφόρες. Οι τραυματικές κρίσεις στις δημόσιες μεταφορές αποτελούν ένα σχετικό παράδειγμα.

Αυτό είναι το  μοντέλο “της καλύτερης πρακτικής” που κατά πάσαν πιθανότητα πρόκειται να επιβληθεί στα κράτη μέλη δια της ΤΡΡΑ.

Στις διαπραγματεύσεις της AUSFTA, οι ΗΠΑ έβαλαν στόχο τις ρυθμίσεις περιβαλλοντικής προστασίας, την επισήμανση των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων, και την νομοθεσία για το εγχώριο περιεχόμενο των μέσων μαζικής ενημέρωσης/ψυχαγωγίας και τις θέσεις εργασίας σε κυβερνητικές εμπορικές δραστηριότητες. Όλα αυτά και περισσότερα βρίσκονται και πάλι πάνω στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για την ΤΡΡΑ.

Κατά τα φαινόμενα η ΤΡΡΑ αποτελεί επίσης μέρος της επιθετικής οικονομικής και στρατιωτικής στρατηγικής των ΗΠΑ για την ηγεμονία στην Ασία, και μια φιλοπόλεμη προσέγγιση για τον περιορισμό της αυξανόμενης οικονομικής ισχύος της Κίνας ανά τον κόσμο.

Έναντι της ΤΡΡΑ έχουν αναληφθεί κάποιες δημόσιες διαμαρτυρίες και προσπάθειες συντονισμέμης παρέμβασης, η εξαιρετική μυστικότητα όμως των διαπραγματεύσεων φαίνεται να στοχεύει κατ’ ευθείαν στην φίμωση της διαφωνίας.

Οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών παρεμβαίνουν οργανωμένα γαι την παράδοση του πλήρους κειμένου σε δημόσιο έλεγχο. Ένα καλύτερο αίτημα, που θα πρέπει να κατέβει στον δρόμο, είναι να ξεφορτωθούμε μια και καλή την ΤΡΡΑ, μαζί με όλες τις εμπορικές συμφωνίες με τις αρπακτικές ΗΠΑ και τις αισχρές τους εταιρείες.

Το μετέφρασε η Ερατώ
olympia.gr