Κάνει δημοψήφισμα στους... βουλευτές του!

Του Σταύρου Χριστακόπουλου
Τι θα ψηφίσει ο Γιώργος Παπανδρέου στο δημοψήφισμά του – αν υποτεθεί ότι τελικά θα το κάνει; Θυμίζουμε ότι το δίλημμα θα αφορά την αποδοχή ή την απόρριψη της επόμενης δανειακής σύμβασης, όταν θα είναι έτοιμη. Και ότι εκ μέρους της κυβέρνησης θα συνδέεται ατύπως με ένα δεύτερο δίλημμα, το οποίο, αν και δεν θα τεθεί ποτέ επισήμως, θα κυριαρχεί σε όλα τα ΜΜΕ: παραμονή ή έξοδος από το ευρώ. Λοιπόν; Βάλτε τώρα που γυρίζει...

Εάν η χώρα δεν ζούσε την πιο δραματική εποχή των τελευταίων δεκαετιών και μια τόσο συγκεκριμένη απειλή ολοσχερούς καταστροφής, θα μπορούσαμε να κάνουμε ακόμη και πλάκα. Τίποτε όμως πια δεν είναι πιο σοβαρό από μια κυβέρνηση κι έναν πρωθυπουργό που γίνονται όλο και πιο επικίνδυνοι για τη χώρα και την ύπαρξή της.
Οι οποίοι, μπροστά στον κίνδυνο ακόμη και της εσωτερικής κατάρρευσης, παίζουν ένα ακόμη επικοινωνιακό – κατά την άποψή τους – χαρτί για να πάρουν μια μικρή ακόμη παράταση ζωής. Μέχρι τις επόμενες εκλογές. Μόνο που αυτά τα κολπάκια γίνονται πλέον σε ένα περιβάλλον που μυρίζει έντονα κατάρρευση – και της κυβέρνησης και της χώρας.
Εν μέσω ενός ναρκοπεδίου λοιπόν ο πρωθυπουργός επιλέγει ένα ακόμη «κόλπο». Είναι όμως δυνατόν να φτάσουμε στο δημοψήφισμα; Με ποιους κινδύνους και ποιο κόστος; Ας τα πάρουμε λίγο με τη σειρά...

Κατάρρευση αξιοπρέπειας
Ο Παπανδρέου πριν από λίγα εικοσιτετράωρα πανηγύριζε για μια ακόμη «σωτηρία» της Ελλάδας στη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών. Και κατηγορούσε για «υπερπατριωτισμό» όποιον τολμούσε να ασκήσει κριτική στη νέα ευρωπαϊκή «φούσκα», αλλά και στην... αύξηση του χρέους την οποία επιφέρει το «κούρεμα» που επιβλήθηκε στην Ελλάδα.
Για «φίλους των τραπεζιτών» ακούσαμε, για «κακόπιστους», για «ετερόκλητες δυνάμεις που παίζουν τα ρέστα τους», για καλλιέργεια «φόβου, μιζέριας και ανασφάλειας», για «αστάθεια και αναρχία», για «εθνικό διχασμό», για «βία» και «λασπολογία», για «φασίζουσες μειοψηφίες».
Τι έκαναν όλοι αυτοί οι «υπονομευτές» της κυβέρνησης; Είπαν χωρίς περιστροφές ότι το «κούρεμα» αυτό αυξάνει το χρέος και ότι, για να το... κερδίσει, η κυβέρνηση παραχώρησε το βαρύ αντίτιμο της απώλειας και οικονομικής και πολιτικής κυριαρχίας.
Μέχρι που, αμέσως μετά τη «σωτήρια» συμφωνία, άρχισαν να πέφτουν πάλι οι φάπες σαν χαλάζι.
1. Πρώτη χρονικά η δημοσκόπηση της Κάπα Research για Το Βήμα της Κυριακής. Το 58,9% απορρίπτει την απόφαση περί «κουρέματος» (το 48,8% λόγω περαιτέρω απώλειας εθνικής κυριαρχίας...).
2. Ύστερα πολλά διεθνή ΜΜΕ, ευρωπαϊκά και μη, χαρακτήρισαν τη συμφωνία των Βρυξελλών από «εκκρεμή» έως μη υλοποιήσιμη.
3. Οι κατ’ εξοχήν «αρμόδιοι» Μέρκελ και Σόιμπλε φρόντισαν να ξεκαθαρίσουν προς κάθε προβληματικό και ενδιαφερόμενο για «κούρεμα» ευρωζωνάτο ότι κανείς τους δεν θα ήθελε να βρεθεί στη θέση της Ελλάδας («κούρεμα» και απώλεια κυριαρχίας) ακόμη κι αν αυτή ήταν η έσχατη λύση. Πρόκειται για την πιο κυνική και ευθεία ομολογία, έστω κι αν γίνεται για λόγους σκοπιμότητας.
Ο ΥΠΟΙΚ της Γερμανίας μάλιστα καλούσε τις τράπεζες να αποδεχτούν το «κούρεμα» 50%, απειλώντας τις με απώλειες 100% και αναμφισβήτητη επίσημη ελληνική πτώχευση. Καταδεικνύοντας πέραν πάσης αμφιβολίας ότι η κυβέρνηση Παπανδρέου έχει παραδώσει τα πάντα. Ακόμη και το δικαίωμα να κηρύξουν άλλοι τη δική μας πτώχευση!
Δήλωση - μνημείο και τεκμήριο υποταγής και υποτέλειας εκ μέρους της κυβέρνησης της Ελλάδας, όμοια της οποίας δεν υπήρξε ούτε στην Κατοχή.
4. Ο Βενιζέλος, χθες, με ένα φοβερό και τρομερό κείμενό του στα Νέα, ύστερα από ένα παραλήρημα κατά αντιπολίτευσης και ΜΜΕ, παραδέχεται αυτό που από την πρώτη μέρα σημειώσαμε: ότι, έναντι του λογιστικού «κουρέματος» των 100 δισ., η Ελλάδα θα χρεωθεί νέο δάνειο 130 δισ.!
Το πιο ωραίο; Συλλογάται... δημοσίως αν και τα 30 δισ. για την ενίσχυση των τραπεζών θα βρει λογιστικό τρυκ ώστε να μην εγγραφούν στο δημόσιο χρέος. Απίστευτα πράγματα, από αυτά που γίνονται μόνο στην Ελλάδα...
Την ίδια ώρα τα στοιχεία για την εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2011 δείχνουν πλήρη κατάρρευση, με νέο εκτροχιασμό 2,5 δισ. ευρώ (προ ημερών στις Βρυξέλλες, αν δεν απατώμαι, μιλούσαν για... 1,9 δισ.), ενώ η Eurostat, με δική της μέτρηση, έδειχνε ότι η ΕΛΣΤΑΤ «έκλεβε» μια ποσοστιαία μονάδα από την ανεργία του Ιουλίου.
Μόνο που αυτές οι διαφορές δεν είναι απλώς στατιστική. Αλλά μέτρα που θα επιβληθούν και ευρώ, τα οποία πολύ σύντομα θα κληθεί ο συνεπής φορολογούμενος να πληρώσει.

Κατάρρευση συνοχής
Με όλα αυτά ως δεδομένα, ο Παπανδρέου έχει να αντιμετωπίσει ένα εσωτερικό σκηνικό διάλυσης και διογκούμενης κοινωνικής οργής που προκαλεί – χωρίς καμιά υπερβολή... – τρόμο στους υπουργούς και τους βουλευτές. Μπορεί τα όσα έγιναν την 28η Οκτωβρίου στις παρελάσεις να αποκηρύχθηκαν βιαστικά ως «σχέδιο εκτροπής» από «οργανωμένες μειοψηφίες», αλλά στο κυβερνητικό στρατόπεδο έχουν σκορπίσει αληθινό πανικό.
Ήδη, από την ψήφιση του τελευταίου πολυνομοσχεδίου, εν όψει έκτης δόσης και συνόδου κορυφής, πολλοί βουλευτές έχουν δηλώσει ότι «αυτή ήταν η τελευταία φορά» και ζητούσαν επίμονα «πολιτικές πρωτοβουλίες» από τον Παπανδρέου: ή «συγκυβέρνηση ή εκλογές».
Όσο και αν κατ’ επανάληψη οι απειλές των βουλευτών έχουν αποδειχθεί αέρας κοπανιστός, ακόμη και στην ελληνική πολιτική σκηνή υπάρχουν όρια τους. Ειδικά σε συνθήκες κυβερνητικής κατάρρευσης και λαϊκής οργής, η οποία πλέον εκδηλώνεται ανοιχτά και μαζικά, αυτά τα όρια δεν μοιάζουν πλέον ανεξάντλητα.

Κίνηση απελπισίας
Σε ένα τέτοιο σκηνικό πολιτικής, εσωκομματικής και οικονομικής κατάρρευσης, με μηδαμινή αξιοπιστία εντός και εκτός Ελλάδος, ο πρωθυπουργός αναζητούσε εναγωνίως μια σανίδα σωτηρίας.
Έτσι, μια μέρα πριν ενημερώσει στη Βουλή την αντιπολίτευση για την απόφαση της συνόδου κορυφής, αποφασίζει να σπρώξει τα ρέστα του: αναγγέλλει στην Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ δημοψήφισμα με ερώτημα την αποδοχή ή την απόρριψη, από τον ελληνικό λαό, της επόμενης δανειακής σύμβασης, αυτής που θα συνοδεύσει την υποτιθέμενη μείωση του χρέους.
Η πρωθυπουργική επιχειρηματολογία βάζει στο τραπέζι το έμμεσο και ανεπίσημο ερώτημα, επί του οποίου θα παίξει τον έσχατο μεγάλο εκβιασμό της: μέσα ή έξω από το ευρώ;
Με την πρώτη ματιά μοιάζει με ένα μεγάλο κόλπο, το οποίο θα στριμώξει την αντιπολίτευση και θα φορτώσει το βάρος της απόφασης στον λαό μεταθέτοντάς το από τους θρυμματισμένους κυβερνητικούς ώμους. Στην πραγματικότητα όμως πρόκειται για μια παρωδία με άγνωστη κατάληξη.
Κατ’ αρχάς διαδικαστικά, με βάση τον σχετικό νόμο Καστανίδη, τα ενδεχόμενα ήταν δύο:
1. Η σύμβαση να ψηφιστεί από τη Βουλή από 151, τουλάχιστον, βουλευτές και να ακολουθήσει νέα ψηφοφορία που θα κρίνει αν θα γίνει δημοψήφισμα. Απαιτούνται 180 βουλευτές, άρα και η συναίνεση της Ν.Δ., η οποία δεν επρόκειτο να δοθεί. Για την εγκυρότητα στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος απαιτείται συμμετοχή του 50% του εκλογικού σώματος.
2. Η σύμβαση να περάσει πρώτα από το δημοψήφισμα, το οποίο, για να έχει δεσμευτικό αποτέλεσμα, απαιτεί τη συμμετοχή τουλάχιστον 40% του εκλογικού σώματος.
Προτιμήθηκε το δεύτερο σενάριο. Να αναγγελθεί δημοψήφισμα πριν από την ψήφιση της σύμβασης, με σαφέστατη την προοπτική της απόρριψής της, ανεξάρτητα από το συνοδευτικό δίλημμα περί παραμονής ή εξόδου από το ευρώ.
Πώς όμως μπορεί μια δανειακή σύμβαση, της οποίας η υλοποίηση προϋποθέτει δημοσιονομικές δεσμεύσεις, να τεθεί σε δημοψήφισμα; Το Σύνταγμα, όσο κι αν έχει γίνει κουρέλι από την κυβέρνηση Παπανδρέου, το απαγορεύει (άρθρο 44). Άρα;
Όπως έχουμε ξαναπεί, στην πολιτική δεν υπάρχουν εμπόδια: ένα κορυφαίο ζήτημα δημοσιονομικού χαρακτήρα μπορεί άνετα να βαφτιστεί «εθνικό θέμα» ή «σοβαρό κοινωνικό ζήτημα». Κατά το πρότυπο του εξευτελισμού του Συντάγματος κάθε φορά που το συμφέρον της εκάστοτε κυβέρνησης επιτάσσει πρόωρες εκλογές...

Τους θέλει στο τσεπάκι
Και πάμε τώρα στη ουσία. Κατ’ αρχάς το ζητούμενο για τον Γιώργο Παπανδρέου δεν είναι η λαϊκή επικύρωση της δανειακής σύμβασης. Άλλωστε η πρώτη δανειακή με την τρόικα ακόμη παραμένει επτασφράγιστο μυστικό. Συνεπώς είναι άγνωστο αν ποτέ θα εμφανιζόταν το περιεχόμενο και της δεύτερης. Αν εμφανιζόταν, το «Όχι» θα ήταν πάνδημο, ανεξαρτήτως του παράπλευρου διλήμματος.
Ποιο είναι λοιπόν το επίδικο; Ενδεχομένως το δημοψήφισμα δεν είναι καν ο στόχος, αν και αυτό μένει να το δούμε. Σε κάθε περίπτωση, αυτό που πρωτίστως ζητείται είναι η «πειθάρχηση» των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ. Πώς αλλιώς θα μπορούσαν να περάσουν χωρίς κυβερνητική κατάρρευση:
● Ο επόμενος προϋπολογισμός.
● Οι δεκάδες χιλιάδες απολύσεις από το Δημόσιο και μάλιστα με τη λογική του Προκρούστη: κόβουμε ό,τι περισσεύει και, αν δεν περισσεύει, το τραβάμε μέχρι να επιτευχθεί ο στόχος.
● Τα νέα μέτρα που θα καλύψουν τις μαύρες τρύπες του προϋπολογισμού.
● Όποιο άλλο νομοσχέδιο διαρρηγνύει περαιτέρω τις ήδη κατεστραμμένες σχέσεις του ΠΑΣΟΚ με το κάποτε ακροατήριό του.
Το δημοψήφισμα τούς φαίνεται... αξιοπρεπές επιχείρημα για να δικαιολογηθεί η νέα επιδρομή κατά κράτους, εργασίας, ασφάλισης και άλλων δικαιωμάτων. Αρκεί όμως; Άγνωστο. Όπως άγνωστη παραμένει και η αντίδραση των διεθνών τραπεζιτών που θα κληθούν να συμμετάσχουν στο «κούρεμα» του χρέους. Ποιος θα προσέλθει σε διαπραγμάτευση με μια κυβέρνηση που θέτει η ίδια υπό αμφισβήτηση τη συμφωνία για την οποία πανηγυρίζει;
Άγνωστη επίσης παραμένει η θέση της κυβέρνησης όταν της τεθεί το εξής απλό ερώτημα: Γιατί επιλέγει το δημοψήφισμα που ενδεχομένως την οδηγεί σε έξοδο και εκλογές, όταν θα μπορούσε, με λιγότερο κόστος για την κοινωνία, να πάει κατ’ ευθείαν σε εκλογές;
Άγνωστη παρέμενε μέχρι χθες και η διεθνής αντίδραση, η οποία σε πρώτη φάση δεν έδειχνε θετική.
Αυτό που μοιάζει όμως με παπανδρεϊκό σάλτο μορτάλε είναι αμφίβολο αν θα προχωρήσει – τουλάχιστον με όχι με λίγο ή καθόλου κόστος. Λεπτομέρειες θα βρείτε στο επόμενο φύλλο του «Π» την Πέμπτη, αλλά και σε επόμενα κείμενα στο pontiki.gr. Έως τότε πολλά θα διαβάσετε και θα ακούσετε, αλλά μην μασάτε.
Η πρώτη και η μόνη σαφής προτεραιότητα του Παπανδρέου είναι να τρομάξει, να εκβιάσει και να δεσμεύσει τους βουλευτές του. Χωρίς τους οποίους όχι για δημοψήφισμα δεν μπορεί να πάει, αλλά ούτε βόλτα με το... κανό του. Καθόλου τυχαία, λοιπόν, η αναγγελία του δημοψηφίσματος ταυτόχρονα με το αίτημα παροχής ψήφου εμπιστοσύνης. Το μαντρί άνοιξε και τους περιμένει.
Και όσο για την ενημέρωση περί της διαπραγμάτευσης και των δεσμεύσεων που αναλήφθηκαν στις Βρυξέλλες, ποιος νοιάζεται. Για όλα αυτά όμως θα τα ξαναπούμε σύντομα...
Προς το παρόν αυτοί που θα κληθούν να συμμετάσχουν στο... δημοψήφισμα είναι οι βουλευτές. Παρέχοντας ψήφο εμπιστοσύνης και ψηφίζοντας εν συνεχεία όλα τα νέα επαχθή μέτρα που περιμένουν στη γωνία. Ύστερα βλέπουμε...