Στο σταυροδρόμι της ιστορίας

Κατά την παράδοση ο Βύζας από τα Μέγαρα, το 657 π.Χ. κτίζει μια νέα πόλη στην τριγωνική χερσόνησο, πάνω σε 7 λόφους που βρέχεται από τρεις θάλασσες, τον Βόσπορο, την Προποντίδα και τον Κεράτειο κόλπο. Η πόλη αυτή επί 2.500 χρόνια λειτουργεί άλλοτε ως γέφυρα και άλλοτε ως φράγμα, ανάμεσα στην Ευρώπη και την Ασία....

Στις 11 Μαΐου του 330 μ.Χ., ο μέγας Κωνσταντίνος την ανακηρύσσει πρωτεύουσα του κράτους του, είναι η «Νέα Ρώμη» και μετά παίρνει το όνομά του «Κωνσταντινούπολη». Στο διάβα της ιστορίας αφήνει βαθιά χαραγμένη την σφραγίδα της.
Η παγκόσμια ακτινοβολία της Κων/λης πηγάζει από τον πλούτο και την οικονομική ανάπτυξη της Αυτοκρατορίας. Αναδεικνύει συγχρόνως την σπουδαιότητα του πολιτικού και εκκλησιαστικού κέντρου της Αυτοκρατορίας, με επίσημη γλώσσα την Ελληνική. Κατά την περίοδο της βασιλείας του Ιουστιανού Α’ (527-565) αριθμούσε 500 χιλιάδες πληθυσμό.

Το μνημείο που συνέδεσε το όνομα του Ιουστιανού με την ιστορία, είναι η Αγία Σοφία «το Μέγα Μοναστήρι», με τετρακόσια σήμαντρα και εξήντα δύο καμπάνες, δημιούργημα των αρχιτεκτόνων Ανθεμίου και Ισιδώρου, εργάστηκαν επί πέντε χρόνια χιλιάδες τεχνήτες και εργάτες. Στο ναό της αιωνιότητος, ρυθμού βασιλικού μετά τρούλου, κιόνες, κιονόκρανα, τόξα, γείσα, θόλοι και εκατό παράθυρα κοσμούν και φωτίζουν την αιώνια ομορφιά της τελειότητος της βυζαντινής τέχνης.
Στις 27 Δεκεμβρίου του 537 μ.Χ. γίνονται τα εγκαίνια με κάθε λαμπρότητα και επισημότητα. Είναι το σύμβολο του Ελληνισμού, η κιβωτός του χριστιανισμού, ο ναός όλης της ανθρωπότητος. Όταν ο Ιουστιανός έστρεψε τα μάτια του στον Παντοκράτορα ανεφώνησε «νενίκησά σε, Σολομών».

Ο πλούτος και η μεγαλοπρέπεια της Κων/λης ήταν μια συνεχής πρόκληση βαρβαρικών φυλών από βορρά και από ανατολάς. Τον 11ο αιώνα μ.Χ. εισβάλλουν στην Μ. Ασία οι Σελτζούκοι. Τον 14ο αιώνα στην περιοχή της Βιθυνίας δημιουργείται το κρατίδιο των Οσμανηδών και σε εκατό χρόνια γίνεται αυτοκρατορία και στην μεγάλη της ακμή, τον 16ο και 17ο αιώνα, καλύπτει τρεις ηπείρους. Γνωρίζουν τον πλούτο της βασιλεύουσας αλλά και την ισχυρά οχύρωση στα χερσαία τείχη και την αλυσίδα προστασίας στην θάλασσα του Κεράτιου Κόλπου.

Η Αυτοκρατορία αποδυναμώνεται με τους εμφυλίους πολέμους παππού και εγγονού, του Ανδρονίκου Β’ και Ανδρονίκου Γ’ (1321-1328) καθώς και του Ιωάννου 6 και Ιωάννου ΣΤ (1341 – 1347). Ο ίδιος ο Κατακουζηνός τους χαρακτηρίζει ως «την χειρότερη εμφύλια σύγκρουση που κατέστρεψε τα πάντα και μετέτρεψε την Αυτοκρατορία σε αδύναμη σκιά του εαυτού της».
Το 1448 πεθαίνει ο Αυτοκράτωρ Ιωάννης Η’ και τον διαδέχεται ο αδελφός του Κωνσταντίνος ΙΑ Παλαιολόγος. Η στέψη γίνεται στις 6 Ιανουαρίου 1449 στο Μυστρά και φεύγει στην Κων/λη. Οι ικανότητες του νέου Αυτοκράτορος δεν ήταν δυνατόν να σώσουν την Αυτοκρατορία από την τραγική της θέση. Γνωρίζει ότι δεν θα έχει βοήθεια από την Δύση παρά τις σχετικές εκκλήσεις. Μόνον ο Γενουάτης Ιουστινιάνης έρχεται με δύο πλοία και 700 εξοπλισμένους μαχητάς. Η Κωνσταντινούπολη, η Βασιλεύουσα της χιλιόχρονης Αυτοκρατορίας έχει μείνει μοναχή.

Η άνοδος στην εξουσία το 1451 του φιλόδοξου σουλτάνου Μωάμεθ Β’ κάνει αισθητό τον κίνδυνο στην Κων/λη, στόχος του είναι η άλωση της πρωτεύουσας της Αυτοκρατορίας.
Στέλνει αγγελιοφόρο με προτάσεις ειρήνης στο βυζαντινό Αυτοκράτορα: Να παραδώσει την Πόλη χωρίς να προβάλει αντίσταση και να αποχωρήσει με τα υπάρχοντά του. Ο Κωνσταντίνος ΙΑ’ Παλαιολόγος, ο Έλλην Αυτοκράτωρ, δίδει απάντηση θυσίας στον Μωάμεθ Β, λόγια που πρέπει να φυλάσσονται στην κιβωτό της μνήμης κάθε γενναίου και Ελεύθερου Έλληνα.
Τον Απρίλιο 1453 αρχίζει η ασφυκτική πολιορκία της Κων/λης και στις 28 Μαΐου 1453 ο Αυτοκράτωρ επιθεωρεί τις δυνάμεις του, ενώ ο ήχος των τυμπάνων και οι αλαλαγμοί  των Οθωμανών προμηνύουν, τι πρόκειται να γίνει στις επόμενες ώρες.

Ο Κων/νος συμμετέχει στην λιτανεία με την περιφορά της εικόνας της Παναγίας της Οδηγήτριας για να ενισχύσει το φρόνημα των πολεμιστών και του λαού. Στο τέλος καλεί όλους να αγωνιστούν μέχρις εσχάτων και του απαντούν με ένα στόμα «Αποθάνωμεν υπέρ της Χριστού πίστεως και της Πατρίδος ημών».
Κατευθύνεται στην Αγία Σοφία, μεταλαμβάνει των Αχράντων Μυστηρίων, ζητά συγγνώμη και φεύγει, τρέχει με το άλογό του στα τείχη και εμψυχώνει τους άνδρες.
Είναι ξημερώματα, Τρίτη 29 Μαΐου 1453, αρχίζει μεγάλη αλλά άνιση τιτανομαχία, 3.500 βυζαντινοί με 235.000 βαρύτατα εξοπλισμένους Τούρκους.

Στις οκτώ το πρωί της 29 Μαΐου 1453 ο Κων/νος αγωνίζεται με αυτοθυσία στο πλευρό των στρατιωτών, ως απλώς στρατιώτης. Στην τέταρτη επίθεση οι Τούρκοι εισέρχονται από την Κερκόπορτα δολίως. Είναι περικυκλωμένοι, ο Κων/νος δέχεται επίθεση από τα νώτα, τραυματίζεται σοβαρά και ακούγεται να λέει «ουκ εστί τις των χριστιανών του λαβείν την κεφαλήν μου». Μετά από λίγο πέφτει νεκρός ο Κωνσταντίνος ΙΑ’ Δραγάτσης μεταξύ εκατοντάδων άλλων νεκρών. Ήταν ο τελευταίος Αυτοκράτωρ της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, που κράτησε 11 περίπου αιώνες, ο ενσαρκωθής της ψυχής του Ελληνισμού που μένει στους θρύλους και στις παραδόσεις ως ο μαρμαρωμένος βασιλιάς με την ελπίδα πάντα ζωντανή.

«Τρίτη 29η Μαΐου 1453 η Πόλις εάλω». Η Πόλη παραδίδεται στην βαρβαρότητα και ληστρική μανία των κατακτητών. 560 χρόνια έχουν περάσει από εκείνη την αποφράδα ημέρα.
Στο σταυροδρόμι της Ιστορίας όλα επαναλαμβάνονται. Κων/νος ίδρυσε την Κωνσταντινούπολη, Κων/νος ο Τελευταίος Αυτοκράτωρ, έπεσε υπερασπίζοντάς την.
Ποιος γνωρίζει «πάλι με χρόνια με καιρούς» τι θα συμβεί! Θα μείνει η Κερκόπορτα πάντα σφραγισμένη, για να ανεμίζουν τα λάβαρά μας υπερήφανα στα τείχη!

Αιμιλία Λαδοπούλου
Επίτιμος Πρόεδρος Ενώσεως Κομοτηναίων
Αντ/δρος Εθνικής Ένωσης Βορείων Ελλήνων κ.ά.

www.elora.gr