Μια μικρή MKO στην καρδιά των αποκαλύψεων για φορολογικούς παραδείσους

Δυόμισι εκατομμύρια κρυφά αρχεία που αφορούν 48 χώρες: η τεράστια δημοσιογραφική έρευνα που έφερε στο φως μια σειρά οικονομικών σκανδάλων που συνδέονται με φορολογικούς παραδείσους μάλλον δεν θα μπορούσε να ολοκληρωθεί χωρίς τη βοήθεια μιας μικρής μη κυβερνητικής οργάνωσης και ενός μυστηριώδους δέματος που έλαβε ο διευθυντής της με το ταχυδρομείο.


Το τσουνάμι των αποκαλύψεων που αφορούν συγγενείς και στενούς συνεργάτες γνωστών πολιτικών ανά τον κόσμο ξεκίνησε από ένα σκληρό δίσκο γεμάτο με στοιχεία, τον οποίο παρέλαβε πριν από 18 μήνες ο Τζέραρντ Ράιλ. Την εποχή εκείνη ο Ράιλ εργαζόταν στην Αυστραλία και είχε μόλις ολοκληρώσει μια έρευνα για μια μεγάλη οικονομική απάτη.
«Τα δεδομένα ήταν σχεδόν αδύνατον να διαβαστούν...
Ο υπολογιστής μου κολλούσε συνεχώς. Υπήρχαν πολλά ονόματα ανθρώπων απ' όλο τον κόσμο, που δεν μου έλεγαν τίποτα», είπε ο δημοσιογράφος στο Γαλλικό Πρακτορείο. Ο Ράιλ δεν διευκρίνισε πότε ακριβώς έλαβε το μυστηριώδες, πολύτιμο δέμα. Το ένστικτό του όμως του έλεγε ότι επρόκειτο για κάτι το πολύ σοβαρό.
Λίγο καιρό αργότερα, το φθινόπωρο του 2011, ο Ράιλ έφυγε από την Αυστραλία για την Ουάσινγκτον όπου ανέλαβε επικεφαλής της Σύμπραξης Ανεξάρτητων Δημοσιογράφων (ICIJ), μιας μη κυβερνητικής οργάνωσης που ιδρύθηκε το 1997 με στόχο να συντονίζει το έργο δημοσιογράφων οι οποίοι ασχολούνται με θέματα διαφθοράς.
«Πάντα είχα στο νου μου να ζητήσω βοήθεια από δημοσιογράφους ανά τον κόσμο. Δεν αρκούσε να κάτσω κάτω και να γράψω», είπε.
«Δεν αρκούσε ένα άρθρο»
Βασιζόμενος στο μοντέλο του ιστοτόπου WikiLeaks που είχε δημοσιοποιήσει απόρρητα διπλωματικά τηλεγραφήματα, ο Ράιλ απευθύνθηκε σε πολλές μεγάλες εφημερίδες (Γκάρντιαν, Μοντ, Ουάσινγκτον Ποστ κ.ά.) για να τον βοηθήσουν να επιβεβαιώσει τις πληροφορίες του, να σταθμίσει αν υπήρχε ενδιαφέρον στην κοινή γνώμη και να συντονίσει μια έρευνα που διήρκησε 15 μήνες.
«Δεν αρκούσε να καθίσουμε κάτω και να γράψουμε ένα άρθρο. Τα θέματα αυτά είναι απίστευτα σύνθετα και έπρεπε να βρούμε το πλαίσιο των γεγονότων», συνέχισε, προσθέτοντας ότι ορισμένες έρευνες, κυρίως στην Ιαπωνία, δεν κατέληξαν πουθενά.
Η έκκληση στις μεγάλες εφημερίδες έγινε και για λόγους ανάγκης. Η ICIJ απασχολεί μόνο τρεις μισθωτούς εργαζόμενους οι οποίοι δεν ήταν σε θέση να χειριστούν έναν όγκο πληροφοριών 160 φορές μεγαλύτερο από αυτόν που είχε συλλέξει το WikiLeaks.
Η ICIJ βοηθήθηκε επίσης από μια αυστραλιανή εταιρεία που της χορήγησε δωρεάν ένα λογισμικό για την ανάγνωση και την αποκρυπτογράφηση σύνθετων δεδομένων. «Επικοινώνησα μαζί τους και τους είπα: μην με ρωτήσετε γιατί το χρειάζομαι, θα δεχόσασταν να μου το δώσετε;» θυμάται ο Ράιλ, τονίζοντας ότι η οργάνωσή του δεν είχε τα μέσα να πληρώσει ένα τέτοιο λογισμικό.
Ο Τζ. Ράιλ ήξερε ότι είχε μπροστά του άλλο ένα σημαντικό εμπόδιο: να συντονίσει και να φροντίσει να συνεργαστούν πολλοί δημοσιογράφοι - ερευνητές ταυτόχρονα. «Δεν είναι κάτι που το κάνουμε συχνά. Προτιμάμε να δουλεύει ο καθένας μόνος του και να κρατάει τα μυστικά του», σχολίασε.
Ο διευθυντής της ICIJ βεβαίωσε ότι αναμένονται κι άλλες αποκαλύψεις, αλλά απορρίπτει κατηγορηματικά το ρόλο του «εισαγγελέα», δηλώνοντας ότι δεν τον ενδιαφέρει εάν θα ξεκινήσουν έρευνες.

«Η δουλειά μας είναι να ενημερώνουμε το κοινό για τα γεγονότα που δεν γνωρίζει. Αυτό που θα κάνουν οι αρχές στη συνέχεια δεν μας αφορά», κατέληξε.

www.ethnos.gr