O Μεγάλος Αδελφός στο Διαδίκτυο

Πολλοί είναι αυτοί που ακόμη και σήμερα πιστεύουν ότι η περιήγηση στο Διαδίκτυο είναι “ελεύθερη” και ανώνυμη. Πολύ περισσότερο δε στην χώρα μας, όπου το διαδίκτυο εισέβαλλε πολύ γρήγορα τα τελευταία έτη και ακόμη οι περισσότεροι Έλληνες αδυνατούν να καταλάβουν τον τρόπο με τον οποίο αυτό λειτουργεί και το πόσο αυτό βασίζεται για την εύρυθμη λειτουργία του στην κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών.

Και φυσικά αυτό το τελευταίο της προσφέρει...

την δυνατότητα όχι απλά να “ελέγχει” την γενικότερη ροή πληροφοριών αλλά και να λειτουργεί όλο το σύστημα για χάρη της ως ένας “Μεγάλος Αδελφός” που έχει πρόσβαση στις πιο ευαίσθητες ίσως πληροφορίες κάθε πολίτη, είτε αυτός είναι Αμερικανός ή όχι.
Και αυτό το κάνει με διάφορους τρόπους, είτε αυτοί είναι απόλυτα νόμιμοι, είτε βρίσκονται στην κόψη του ξυραφιού μεταξύ νομιμότητας και πειρατείας.

Μόλις την εβδομάδα που πέρασε η Google, η μεγαλύτερη εταιρεία στον κόσμο που ασχολείται με το διαδίκτυο έδωσε στην δημοσιότητα στοιχεία σχετικά με τις επιστολές «εθνικής ασφάλειας», τις οποίες έλαβε και οι οποίες ανταποκρίνονται στα επίσημα αιτήματα για δεδομένα, βάσει του αντιτρομοκρατικού νόμου «Πατριωτική Πράξη», που υιοθετήθηκε στις ΗΠΑ μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001.

Είναι η πρώτη φορά που μια ιδιωτική επιχείρηση δημοσιεύει δεδομένα για αυτές τις επιστολές/
Από το 2009 ως το 2012, η Google δέχθηκε από την κυβέρνηση περίπου 999 αιτήματα. Τα αιτήματα αυτά αφορούσαν κάθε χρονιά μεταξύ των 1.000 και 1.999 λογαριασμών, με εξαίρεση το 2010, κατά το οποίο τα αιτήματα αφορούσαν μεταξύ των 2.000 και 2.999 λογαριασμών, σύμφωνα με την αμερικανική μηχανή αναζήτησης.
Και αυτή η κίνηση της Google, “έπαιξε” σε πολλά ελληνικά ΜΜΕ.
Πρόκειται όμως μόλις για την κορυφή του παγόβουνου και ίσως για την πλέον “τυπική” χρήση των αρμοδιοτήτων που δίνει στην κυβέρνηση των ΗΠΑ, η πληθώρα των αντιτρομοκρατικών νόμων που έχουν περάσει μετά την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου.
Στην πραγματικότητα η Αμερικάνικη κυβέρνηση λειτουργεί πολύ πιο “ασφυκτικά και επιθετικά” όσον αφορά τους χρήστες του διαδικτύου.

Η περίπτωση της Αιγύπτου αλλά και η παρακολούθηση των κοινωνικών δικτύων

Λίγο μετά από την πτώση του Αιγύπτιου προέδρου Χόσνι Μουμπάρακ το 2011, διαδηλωτές εισέβαλαν στο αρχηγείο της αιγυπτιακής Εθνικής Ασφάλειας, στο οποίο στεγάζονται τα αρχεία της αστυνομίας. Κάποιοι Αιγύπτιοι βρήκαν αρχεία που οι αρχές είχαν συντάξει για το πρόσωπό τους. Άλλοι αποκάλυψαν αρχεία που εστιάζονταν σε φίλους και συναδέλφους.

Υπήρχαν αντίγραφα υποκλοπών, τεράστιος όγκος εκτυπώσεων από ιδιωτικά e-mail, sms και επικοινωνίες που είχαν υποκλαπεί. Η αιγυπτιακή κυβέρνηση χρησιμοποιούσε μια τεχνολογία «έρευνας βαθέων πληροφοριών» αγορασμένη από την Narus, μια εταιρία με έδρα στο Sunnyvale της Καλιφόρνια και η οποία ανήκει στην Boeing. Το πιο επιτυχημένο προϊόν της εταιρίας είναι το NarusInsight, το οποίο σύμφωνα με την ιστοσελίδα της Narus βοηθά τους «φορείς εκμετάλλευσης δικτύων και ασφάλειας να έχουν σε πραγματικό χρόνο επίγνωση της κατάστασης της κυκλοφορίας που διέρχεται από τα δίκτυά τους».

Εν ολίγοις, η ίδια τεχνολογία όχι μόνο βοηθά τους διαχειριστές δικτύου να ανιχνεύσουν επιτιθέμενους και εισβολείς αλλά μπορεί επίσης να βοηθήσει τις κυβερνήσεις να περιπολούν τις online δραστηριότητες των πολιτών τους. Ο πυρήνας των πελατών της Narus είναι το αμερικανικό υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας και η Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας, αλλά ένα μεγάλο μέρος των δραστηριοτήτων της εταιρείας προέρχεται από το εξωτερικό. Το 2005, η Narus υπέγραψε μια συμφωνία πολλών εκατομμυρίων δολαρίων για να αδειοδοτήσει τη χρήση της τεχνολογίας της στην Αίγυπτο, την Παλαιστίνη, τη Σαουδική Αραβία και τη Λιβύη.

Όμως δεν παρακολουθούν οι αμερικάνικες εταιρείες που συνεργάζονται με οποιονδήποτε μόνο ξένους πολίτες. Το ίδιο ισχύει και για πολίτες, οι οποίοι πολύ λίγη σχέση μπορεί να έχουν με υποθέσεις “τρομοκρατίας” ή άλλες περιπτώσεις που θα δικαιολογούσαν την χρήση των ειδικών αντιτρομοκρατικών νόμων. Η λογική που ακολουθεί η αμερικανική κυβέρνηση είναι ότι, για παράδειγμα, μπορεί κάποιος να πει ψευδώς ότι είναι παντρεμένος για να πάρει την αμερικανική υπηκοότητα, στο διαδίκτυο όμως το πιο πιθανό είναι να πει την αλήθεια.

Υπόμνημα του FDNS του 2008 αναφέρει: «οι ναρκισσιστικές τάσεις οδηγούν τους ανθρώπους να έχουν έναν μεγάλο αριθμό συνδέσμων ή ‘φίλων’ στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Πολλοί από τους ανθρώπους αυτούς κάνουν ‘φίλους’ ακόμη κι εντελώς άγνωστους ανθρώπους». «Αυτό φαίνεται ότι παρέχει στο FDNS ένα εξαιρετικό πλεονέκτημα προκειμένου να παρακολουθεί την καθημερινή ζωή των χρηστών και όσων φέρονται ως ύποπτοι για παράνομες δραστηριότητες», αναφέρει η Electronic Frontier Foundation.

Όσον αφορά το δεύτερο τρόπο που χρησιμοποιεί η κυβέρνηση για να παρακολουθεί τους χρήστες στο διαδίκτυο, αυτός επιτυγχάνεται μέσω του Κέντρου Παρακολούθησης Κοινωνικής Δικτύωσης του Τμήματος Εσωτερικής Ασφάλειας (DHS) που ιδρύθηκε πριν από την εκλογή του Ομπάμα και ασχολείται με την παρακολούθηση ιστοσελίδων, όπως το Facebook, το Twitter, το NPR και το DailyKos προκειμένου να βρουν «υποθέσεις που παρουσιάζουν ενδιαφέρον».
Μετά την Google όλες οι μεγάλες διαδικτυακές εταιρείες καλούνται με νόμο να “χαφιεδίζουν”.
Η αμερικανική κυβέρνηση έχει προωθήσει σχέδιο νόμου που θα διευκολύνει τις αρχές να παρακολουθούν το διαδίκτυο, τις συνομιλίες μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης.

Όπως επεσήμαναν με σχετικό άρθρο οι New York Times, ο Λευκός Οίκος θα στείλει  στο Κογκρέσο, σχέδιο νόμου που θα απαιτεί από υπηρεσίες διαδικτύου να συμβιβαστούν με τους κανόνες εποπτείας από τις αρχές. Μεταξύ των υπηρεσιών αυτών αναμένεται να βρίσκονται οι πάροχοι κρυπτογραφημένων e-mail, όπως τα BlackBerry, ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook και υπηρεσίες άμεσης επικοινωνίας, όπως το Skype.
Σύμφωνα με επικεφαλής των αρχών εθνικής ασφάλειας οι νέοι κανόνες είναι αναγκαίοι καθώς όλο και περισσότεροι τρομοκράτες και εγκληματίες εγκαταλείπουν τη χρήση κινητών τηλεφώνων.

Ο χορός των... κοριών

Σε μια εμπορική έκθεση τεχνολογίας παρακολούθησης που πραγματοποιήθηκε το 2011 κοντά στην Ουάσινγκτον, γνωστή ανεπίσημα ως «χορός των κοριών», 35 ομοσπονδιακές υπηρεσίες μαζί με κρατικούς εκπροσώπους και εκπροσώπους από τις τοπικές αρχές επιβολής του νόμου, συνοδεύτηκαν από εκπροσώπους άλλων 43 χωρών για να επιθεωρήσουν τα είδη των εταιρειών που κατασκευάζουν παγκοσμίως τα περισσότερα αριστοτεχνικά εργαλεία και συσκευές παρακολούθησης.

Τέτοιες εμπορικές εκθέσεις πραγματοποιούνται τακτικά σε όλο τον κόσμο ως μέρος μιας παγκόσμιας αγοράς που πωλεί κάθε χρόνο υψηλής τεχνολογίας εξοπλισμό παρακολούθησης, αξίας περίπου 5 δισ. Δολαρίων.
Μιλάμε για μία βιομηχανία παρακολούθησης την οποία κανείς δεν ξέρει με ποιο σκοπό χρησιμοποιούν κάποιοι. Και όσον αφορά τις όποιες αποκαλύψεις αυτές συνήθως δεν αποτελούν παρά την κορυφή του παγόβουνου. Ποιος μπορεί να πεί με βεβαιότητα πόσοι από εμάς παρακολουθούνται και από ποιους;

Δημήτρης Παπαγεωργίου

www.elora.gr