Η αμαρτωλή Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων

Βάλια Μπαζού
Οι πρόσφατες αποκαλύψεις του καθηγητή Μοριακής Βιολογίας Ζιλ-Ερίκ Σεραλινί του Πανεπιστηµίου της Καν και της οµάδας του, για τις δραµατικές επιπτώσεις του µεταλλαγµένου καλαµποκιού NK603 της Monsanto σε ποντίκια-πειραµατόζωα, τα οποία εµφάνισαν...
καρκινικούς όγκους και άλλες σοβαρές βλάβες στα ζωτικά τους όργανα, έρχονται να θέσουν επί τάπητος για µια ακόµα φορά το θέµα της ανεξαρτησίας και του τρόπου λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίµων (EFSA). Επιστήµονες, περιβαλλοντικές και καταναλωτικές οργανώσεις καθώς και ινστιτούτα που παρακολουθούν ζητήµατα διαφάνειας στην Ε.Ε., µετά και τις νέες σοβαρές αποκαλύψεις, αµφισβητούν για µια ακόµα φορά τον πραγµατικό ρόλο της EFSA αφού το γενετικά τροποποιηµένο καλαµπόκι NK603 έχει πάρει από το 2003 την έγκριση της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίµων.
Είναι χαρακτηριστικό του, τουλάχιστον, περίεργου τρόπου λειτουργίας της Αρχής ότι η έγκριση δόθηκε µε βάση και µόνο έρευνες της ίδιας της παραγωγού εταιρείας, της Monsanto. Έτσι, ελαφρά τη καρδία, η EFSA γνωµοδότησε ότι η µεταλλαγµένη ποικιλία είναι ασφαλής και «η διάθεσή της στην αγορά ως τροφίµου ή ζωοτροφής ή προς επεξεργασία δεν αναµένεται να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων ή των ζώων ή στο περιβάλλον», δίνοντας το πράσινο φως για να προχωρήσει η Κοµισιόν έναν χρόνο µετά στην πλήρη «απελευθέρωση» του προϊόντος, µε εξαίρεση την καλλιέργειά του.
Ακόµα πιο περίεργη είναι και η τακτική τού «Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει» που ακολουθείται µετά τη δηµοσιοποίηση της µελέτης των Γάλλων επιστηµόνων. Η λαϊκή παροιµία ταιριάζει γάντι στην EFSA, αφού βιώνουµε το παράδοξο η ίδια η Ευρωπαϊκή Αρχή που ενέκρινε ως ασφαλές το µεταλλαγµένο καλαµπόκι της Monsanto, να έχει, επίσης, την αρµοδιότητα να επαληθεύσει την επιστηµονική εγκυρότητα της µελέτης των Γάλλων επιστηµόνων που επί της ουσίας στήνουν στο απόσπασµα το γενετικά τροποποιηµένο καλαµπόκι ΝΚ603 και αδειάζουν την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίµων. Έτσι, αντί η EFSA να ελεγχθεί για τον τρόπο µε τον οποίο έδωσε την έγκριση στο µεταλλαγµένο καλαµπόκι, θα ελέγξει τους επιστήµονες που απέδειξαν ότι είναι καρκινογόνο.
Τα περιστατικά αυτά είναι ένα µόνο µικρό δείγµα της έλλειψης αξιοπιστίας της EFSA, η οποία πρόσφατα στο πλαίσιο δηµοσιογραφικής έρευνας γαλλικού καναλιού για τη ζάχαρη υποστήριξε ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι η ζάχαρη συνδέεται µε την παχυσαρκία, όπως ακριβώς υποστηρίζει και η βιοµηχανία του είδους.
Σκοτεινό παρελθόν
Ο περίεργος ρόλος της EFSA που έχει την αποκλειστική ευθύνη για την επιστηµονική αξιολόγηση φυτοφαρµάκων, γενετικά τροποποιηµένων οργανισµών αλλά και όλων των νέων ουσιών που εµπλέκονται στη διαδικασία παρασκευής των τροφίµων και πρόκειται να µπουν στην ευρωπαϊκή αγορά, έχει επικριθεί και στο παρελθόν αφού η - υποτίθεται -ανεξάρτητη αρχή αρέσκεται στο να δίνει εγκρίσεις βασιζόµενη αποκλειστικά στα αποτελέσµατα µελετών που παρουσιάζουν οι ίδιες οι ενδιαφερόµενες εταιρείες και όχι σε στοιχεία από ανεξάρτητους ερευνητές.
Τις επισηµάνσεις αυτές έκανε το Παρατηρητήριο της Ευρώπης των Πολυεθνικών (Corporate Europe Observatory - CEO), σε έκθεσή του που δόθηκε στη δηµοσιότητα στις αρχές του χρόνου, επισηµαίνοντας ότι τα συµφέροντα της βιοµηχανίας έχουν διεισδύσει στην καρδιά της Ευρωπαϊκής Αρχής και υπογραµµίζοντας τη σύγκρουση συµφερόντων που επί της ουσίας θέτει σε κίνδυνο τη δηµόσια υγεία και το δηµόσιο συµφέρον. Τα περιστατικά µε στελέχη της EFSA που έχουν εµπλακεί σε υποθέσεις που συνιστούν ευθέως σύγκρουση συμφερόντων είναι ουκ ολίγα. Όπως από το 2009 έχει επισημάνει ο ενημερωτικός διαδικτυακός τόπος http://biotechwatch.gr, βασιζόμενος σε αναφορές ινστιτούτων και δημοσιεύματα στον ξένο Τύπο, οι εταιρείες βιοτεχνολογίας και η EFSA έχει αποδειχθεί σε πολλές περιπτώσεις ότι λειτουργούν ως συγκοινωνούντα δοχεία.
Για παράδειγμα, σύμφωνα με το biotechwatch, κορυφαίο μέλος της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) εγκατέλειψε τη θέση του ώστε να προσληφθεί στην ελβετική βιοτεχνολογική εταιρεία Syngenta, μια από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως εταιρείες γενετικά τροποποιημένων φυτών. Πρόκειται για τη Suzy Renckens, η οποία από την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Αρχής, το 2002, και μέχρι το 2007 ήταν επικεφαλής της ομάδας για τους γ.τ.ο., η οποία ήταν υπεύθυνη για την κατάρτιση εγγράφων καθοδήγησης και την αξιολόγηση του κινδύνου των γ.τ. φυτών.
Η νέα πρόκληση
Νέο πεδίο αντιπαράθεσης αναμένεται να προκληθεί μετά την απόφαση της Κομισιόν να παγώσει την εξέταση του αιτήματος της Monsanto να ανανεωθεί η έγκριση για το γενετικά τροποποιημένο καλαμπόκι ΜΟΝ810 μέχρι η EFSA να καταθέσει την αναφορά της για την έρευνα των Γάλλων επιστημόνων.
Πολλοί θεωρούν και πάλι προσχηματική την απόφαση της Κομισιόν αφού εκτιμούν ότι τα συμφέροντα δεν θα επιτρέψουν να μην ανανεωθεί η άδεια σε ένα από τα δύο γενετικά τροποποιημένα είδη που επιτρέπεται να καλλιεργούνται στην Ευρώπη.
Επισημαίνεται ότι και το μεταλλαγμένο καλαμπόκι ΜΟΝ810 πήρε την έγκριση της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων τον Ιούνιο του 2009, παρά τις αντιδράσεις που υπήρξαν, αφού για μια ακόμα φορά τα στελέχη της EFSA πήραν τις αποφάσεις τους στηριζόμενα σε γνωμοδοτήσεις της ίδιας της παραγωγού εταιρείας και όχι σε ανεξάρτητες επιστημονικές έρευνες.
Να τονίσουμε ότι η καλλιέργεια της μεταλλαγμένης ποικιλίας καλαμποκιού, που έχει την ιδιότητα να παράγει στα κύτταρά της εντομοκτόνο ουσία, έχει απαγορευθεί σε έξι χώρες, και συγκεκριμένα στην Ελλάδα, την Αυστρία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, το Λουξεμβούργο και την Ουγγαρία.

topontiki.gr