Δεν ήταν η Ελλάδα ο δημιουργός της Ευρω-κρίσης

Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, η Ελλάδα κατέβαλε τρομερή προσπάθεια να ικανοποιηθούν τα κριτήρια σύγκλισης. Υιοθέτησε όλα τα διαθέσιμα μέσα: δημοσιονομική πολιτική, νομισματική πολιτική, εισοδηματική πολιτική και εκτενής ιδιωτικοποίηση των τραπεζών και των δημόσιων επιχειρήσεων. Το έλλειμμα μειώθηκε...
κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες, από 12.5% του ΑΕΠ το 1993 σε 2.5% το 1999.
Η απόδοση της Ελλάδας ήταν επίσης θετική όσον αφορά τα άλλα ονομαστικά κριτήρια: Πληθωρισμό, μακροπρόθεσμα επιτόκια, δημόσιο χρέος και συναλλαγματική ισοτιμία.


Η απόφαση που επικύρωσε  την αποδοχή της Ελλάδας στην ευρωζώνη, λήφθηκε μετά από εξαντλητική διερεύνηση της ελληνικής οικονομίας και των αντίστοιχων εκθέσεων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τη Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την οικονομική και χρηματική Επιτροπή.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι, παρά τις περιοριστικές δημοσιονομικές και νομισματικές πολιτικές, που ήταν ουσιαστικές προκειμένου να μειωθούν το κυβερνητικά έλλειμμα και τα ποσοστά πληθωρισμού, τα ποσοστά αύξησης του ελληνικού ΑΕΠ άρχισαν να βελτιώνονται. Από την αρνητική αύξηση το 1993, ανήλθαν σε 4% μέχρι το τέλος της δεκαετίας του '90 και παρέμειναν σε εκείνο το επίπεδο μέχρι το 2007. Η ιδιωτική επένδυση αυξήθηκε, όπως και η ξένη ροή κεφαλαίου στην Ελλάδα λόγω της μείωσης του πληθωρισμού, και λόγω της πτώσης των επιτοκίων σε μονοψήφιους αριθμούς, μετά από 20 έτη διψηφίων.
Εκείνοι που υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα δεν έπρεπε να εισέλθει στη ζώνη του ευρώ, επικαλούνται ως  πρώτο και πιό γνωστό λόγο ότι η χώρα πλαστογράφησε υποθετικά τις οικονομικές στατιστικές της, προκειμένου να κερδίσει την είσοδο στην ΟΝΕ. Το 2004, τέσσερα έτη αφ' ότου ήταν επικυρωμένη η συμμετοχή της Ελλάδας βάσει εκείνων των στατιστικών, η τότε πρόσφατα εκλεγμένη κυβέρνηση αποφάσισε να αλλάξει τη μέθοδο υπολογισμού στις δαπάνες αμυντικού εξοπλισμού, ώστε να φωτιστεί το δημοσιονομικό φορτίο κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου. Εν τούτοις, αυτή η αλλαγή είχε την επίδρασή της επί των αυξανόμενων κυβερνητικών ελλειμμάτων πριν από το 2004, και έβλαψε έτσι τη φήμη της Ελλάδας.
Ο ισχυρισμός ότι η Ελλάδα είχε προβεί σε πλαστογράφηση των στοιχείων, έκανε πρωτοσέλιδα σε πολυάριθμες εφημερίδες, σε όλο τον κόσμο. Δυστυχώς, ο ισχυρισμός υιοθετήθηκε επίσης από πολλούς πολιτικούς κρατών της ευρωζώνης και επαναλαμβάνεται και σήμερα. Αλλά ο ισχυρισμός τούτος δείχνει άγνοια, για να μην πούμε υποκρισία.
Διότι, ακόμη και συμπεριλαμβανομένων των αμυντικών δαπανών, από τη νέα μέθοδο καταγραφής το αναθεωρημένο κρατικό έλλειμμα βρέθηκει στο κρίσιμο έτος (1999) 3.1% του ΑΕΠ, από 2.5% του ΑΕΠ προηγουμένως. Ο ακριβής αριθμός ήταν 3.07%, σύμφωνα με τη EUROSTAT (AMECO). Αυτό το έλλειμμα είναι χαμηλότερο από τα ελλείμματα άλλων κρατών μελών, που αξιολογήθηκαν βάσει των στατιστικών του 1997, και που διαμόρφωσαν το πρώτο κύμα των κρατών μελών που δημιούργησε την ευρωζώνη το 1999. Πολλά άλλα κράτη μέλη εισήλθαν στη ζώνη του ευρώ με κρατικά ελλείμματα που ήταν υψηλότερα από 3.1% του ΑΕΠ τους. Αλλά υπάρχει ελάχιστη δημόσια αναφορά σε αυτό το γεγονός, ακόμα κι αν πολλά κράτη που επέκριναν τότε την Ελλάδα, έχουν τώρα παρόμοια προβλήματα.
Η ευθύνη για αυτό, εναπόκειται βεβαίως στη κυβέρνηση της Ελλάδας εκείνη τη στιγμή. Εντούτοις, ευθύνη εντοπίζεται επίσης στην AMECO και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που υιοθέτησαν απλά τα αναθεωρημένα δημοσιονομικά στοιχεία που εκδόθηκαν από την τότε ελληνική κυβέρνηση. Δεν ρώτησαν την ελληνική κεντρική τράπεζα, ή την προηγούμενη κυβέρνηση, για τις απόψεις τους. Αυτό που συνέβη αργότερα, το 2006, ήταν σε πλήρη αντίθεση: Η AMECO αποφάσισε ότι η σωστή μέθοδος για τις δαπάνες αμυντικού εξοπλισμού ήταν επάνω στην παράδοση του εξοπλισμού - η ίδια μέθοδος που η Ελλάδα είχε χρησιμοποιήσει πριν από το 2004.
Εν τούτοις, η AMECO δεν διόρθωσε αναδρομικά τους αριθμούς: Το κυβερνητικό έλλειμμα της Ελλάδας παρέμενε σε 3.07% του ΑΕΠ το 1999, όταν έπρεπε να έχει ρυθμιστεί σύμφωνα με τη νέα απόφαση. Η ασήμαντη απόκλιση 0.07% του ΑΕΠ από το όριο της συνθήκης, που υιοθετήθηκε απερίσκεπτα από τη διοίκηση της ευρωζώνης, έγινε κατά συνέπεια ο λόγος να δυσφημιστεί μια πολύ γενναία προσπάθεια της Αθήνας για οικονομική άνοδο.
Σε αυτό το θέμα, επίσης σημειώνουμε ότι έχει γίνει πρόσφατα εκ νέου προσπάθεια να δυσφημιστεί η Ελλάδα, εξ' αιτίας μιας συμβατικής ανταλλαγής νομίσματος μεταξύ του ελληνικού υπουργείου οικονομικών και της Goldman Sachs, στα τέλη του 2001 - μια από τις εκατοντάδες συναλλαγές που γίνονται από όλα τα κράτη μέλη, ως απλές πράξεις διαχείρισης δημόσιου χρέους. Για άλλη μια φορά, ειπώθηκε ότι η Ελλάδα είχε μαγειρέψει τα βιβλία της, ώστε να εισαχθεί στο ευρώ. Πάλι αυτό έγινε πρωτοσέλιδο, και πάλι υιοθετήθηκε από πολλούς Ευρωπαίους πολιτικούς. Ακόμα, το γεγονός ότι η ανταλλαγή πραγματοποιήθηκε δύο ολόκληρα έτη μετά το 1999, και ένα έτος μετά από την επικύρωση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της εισόδου της Ελλάδας στην ευρωζώνη, εμφανίζεται να ξεχνιέται.
Αλλά οι κύριες αιτίες της κρίσης στην Ελλάδα, και σε άλλα κράτη στην περιφέρεια της ευρωζώνης, παρά τη διοικητική ανικανότητα των ηγετών τους, ήταν τα μεγάλα και αυξανόμενα δημοσιονομικά ελλείμματά τους, η απώλεια της ανταγωνιστικότητας και το έλλειμμα των διαφορετικών επιπέδων ανάπτυξης του βορρά και του νότου. Ο νότος αγοράζει την υψηλή ποιότητα, βιομηχανικά προϊόντα υψηλής τεχνολογίας, από το βορρά. Ο βορράς αγοράζει πολύ λιγότερα αγαθά από το νότο.
Η αργή λειτουργία της δημόσια διαχείρισης και των οργάνων της, έδωσε αφορμή για το αξίωμα ότι η Ελλάδα, και ενδεχομένως άλλα κράτη μέλη στην περιφέρεια, δεν έπρεπε να έχουν εισέλθει στην ευρωζώνη. Αλλά η ευρωζώνη δεν είναι μια λέσχη των προηγμένων χωρών, των οποίων τα κοινά ενδιαφέροντα αντιτάσσονται σε εκείνοι των χωρών που καθυστερούν. Είναι ένα στάδιο ανάπτυξης στην ένωση, της οποίας σκοπός είναι να διευκολυνθεί η οικονομική συνεργασία μεταξύ των μελών της, για να δημιουργήσει τις σχέσεις που ενισχύουν την κοινή προσπάθεια να επιτευχθεί η βαθμιαία σύγκλιση των οικονομιών τους, και να χρησιμοποιηθούν καλύτερα οι ευκαιρίες που παρουσιάζονται από τους κοινούς στόχους και την κατάργηση των συνόρων. Δεδομένου ότι είναι ένα κοινό σχέδιο για την πρόοδο, πρέπει να περιλάβει και τον ισχυρό με τις δυνάμεις του, και τον λιγότερο ισχυρό με τις αδυναμίες του. Πρέπει να λάβει υπόψη τις ανισότητες, και το γεγονός ότι οι αναπτυγμένες χώρες όχι μόνο αντέχουν τα φορτία αλλά και λαμβάνουν τα σημαντικά οφέλη, χάρη στις οικονομικές υπηρεσίες και τις εξαγωγές τους.

Τα μέτρα οικονομικής σταθεροποίησης στην Ελλάδα από τον Μάιο του 2010, έχουν βελτιώσει σημαντικά τη φορολογικές απόδοση και την ανταγωνιστικότητα, αλλά έχουν συμβάλει επίσης στη βαθιά και μόνιμη οικονομική ύφεση, την άνοδο της ανεργίας στο 20%, και την εξασθένηση και την ένδεια μέρους του πληθυσμού. Η υποχώρηση, που προβλεπόταν αρχικά από το ΔΝΤ να είναι της τάξης του  -7.5% μεταξύ 2009 και 2012, υπολογίζεται τώρα να φθάσει στο -18%, με συνέπεια μια αποτυχία να εκπληρωθούν οι στόχοι, και παραγωγή έντονης κοινωνικής αναταραχής. Δεδομένου ότι ο οικονομικός συνδυασμός πολιτικών που επιβλήθηκε με την πρώτη συμφωνία δανείου, δεν ήταν ο πιό κατάλληλος, ρεαλιστικές προσδοκίες από τέτοια πολιτική δεν μπορούσαν να υπάρξουν ακόμη και για χώρες με ισχυρότερες οικονομίες από την ελληνική. Υπάρχει ένα αίσθημα ότι οι όροι που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα ήταν μια τιμωρία, προορισμένη να διδάξει και σε άλλες χώρες το κατάλληλο μάθημα.
Η Ελλάδα μπορεί να προκάλεσε την κρίση στην ευρωζώνη, αλλά σίγουρα δεν ήταν η αιτία της. Η αιτία βρίσκεται στο γεγονός ότι η ευρωζώνη είναι μια ελλιπής οικονομική και φορολογική ένωση κρατών μελών με διαφορετικές δομές: Οι ωριμότερες οικονομίες του ευρωπαϊκού βορρά και οι λιγότερο ώριμες του ευρωπαϊκού νότου.
Η παρούσα κρίση είναι μόνο εν μέρει μια κρίση δημόσιου χρέους, και αυτή αφορά κυρίως την Ελλάδα και την Πορτογαλία. Εκτός από αυτό, είναι μια κρίση του ιδιωτικού τομέα και του τραπεζικού συστήματος σε διάφορα κράτη μέλη, καθώς επίσης και μια κρίση του ελέγχου και της επίβλεψης από τις οικονομικές και νομισματικές αρχές των χωρών της ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει δημιουργήσει ένα γενικό πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης - μια μέθοδο άμβλυνσης στις ανισότητες μεταξύ του αναπτυγμένου πυρήνα της και της λιγότερο ανεπτυγμένης περιφέρειάς της. Δεν έχει λειτουργήσει συστηματικά, για να προωθήσει αποτελεσματικά την οικονομική ανάπτυξη. Και αφού αυτό δεν γίνεται, θα υπάρξουν περισσότερες κρίσεις. Η φορολογική συμφωνία που, σύμφωνα με τους ηγέτες της ΕΕ, θα σταθεροποιήσει τις οικονομίες τους, δεν μπορεί να επιτύχει χωρίς πρόσθετα μέτρα, που να αποβλέπουν στη σύγκλιση και, με ικανοποιητική πρόοδο, προς την οικονομική ολοκλήρωση.

ΠΗΓΗ: ''The Guardian'' και για την ελληνική μετάφραση: EΛ.Κ.Ε.Δ.Α.