ΕΟΖ με πολωνικό μοντέλο και... ολίγη από Ν.Κορέα

του Γιώργου Χατζηλίδη:Ισχυρά κίνητρα για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, όπως η μηδενική φορολογία για τις επιχειρήσεις και οι αδειοδοτήσεις με διαδικασίες εξπρές, με βασικό στόχο...
την τόνωση της απασχόλησης, περιλαμβάνει η οικονομοτεχνική έκθεση για τη δημιουργία Ειδικής Οικονομικής Ζώνης(ΕΟΖ) στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη, που εκπόνησε η Capital Market Experts, για λογαριασμό του Οικονομικού Φόρουμ Θράκης.
Την προοπτική δημιουργίας ΕΟΖ, μετά από πρόταση, πριν από ένα περίπου χρόνο, του Οικονομικού Φόρουμ Θράκης, αντιμετωπίζουν θετικά αφενός το αρμόδιο υπουργείο Ανάπτυξης αφετέρου η Γερμανία και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, όπως προκύπτει από σχετική απάντηση του Επιτρόπου Οικονομικών Υποθέσεων Όλι Ρεν, εντός των αποκλίσεων που επιτρέπει η κοινοτική νομοθεσία για την ομαλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς.
Το σχήμα που προτείνει η οικονομοτεχνική έκθεση για την ανάπτυξη της ΕΟΖ στην Ανατολική Μακεδονία Θράκη και στη συνέχεια στην υπόλοιπη Ελλάδα είναι συνδυασμός των μοντέλων που χρησιμοποιούν κυρίως η Πολωνία και δευτερευόντως η Νότια Κορέα, λαμβάνοντας φυσικά υπόψη τις ελληνικές όσο και τις τοπικές ιδιαιτερότητες.
Μάλιστα, όπως αναφέρεται στη μελέτη , στο τρίτο τρίμηνο του 2009, μετά από επτά χρόνια λειτουργίας των ΕΟΖ σε 14 πολωνικές πόλεις, τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά: Επενδύθηκαν συνολικά 15,408 δισ. ευρώ σε 1.205 παραγωγικές μονάδες, δημιουργήθηκαν 148.762 νέες θέσεις εργασίας και διατηρήθηκαν 54.506 θέσεις.
Η μελέτη προτείνει η ΕΟΖ στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης να είναι 15ετούς διάρκειας, με τη δημιουργία θεματικών Ζωνών σε διάφορες περιοχές της περιφέρειας και στόχο την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων αλλά και των ιδιαιτεροτήτων της κάθε περιοχής.
Προτείνεται η δημιουργία μιας Κεντρικής Αρχής Διαχείρισης της Ε.Ο.Ζ., υπό τη μορφή της Ανώνυμης Εταιρίας, μέτοχος στην οποία θα είναι κατά 51% κρατικοί φορείς και κατά 49% ιδιωτικά νομικά ή ακόμη και φυσικά πρόσωπα.

 Εργαζόμενοι των 250 ευρώ;
Πώς απαντούν όμως οι συντάκτες της μελέτης στους φόβους, ορισμένες φορές εν είδει βεβαιότητας, των Εργατικών Κέντρων της περιοχής ότι οι ΕΟΖ θα αποτελέσουν τη νομιμοποιητική βάση για περαιτέρω συρρίκνωση του ήδη μειούμενου εργατικού κόστους  και για την καθιέρωση των «εργαζομένων των 250 ευρώ»;
«Το ότι οι Κινέζοι εργάζονται στις Ε.Ο.Ζ. της χώρας τους με 40$ το μήνα και 60 ώρες εργασίας την εβδομάδα, ή το ότι οι Τούρκοι εργάζονται στις αντίστοιχες Ζώνες με 240$ το μήνα και 45 ώρες δουλειάς την εβδομάδα, οφείλεται στο γεγονός ότι αυτές είναι οι  γενικότερες εργασιακές συνθήκες που ισχύουν στη χώρα τους και όχι εξαιτίας του καθεστώτος που διέπει την εκάστοτε τοπική Ε.Ο.Ζ. Επιπλέον, δεν υπάρχει στην παγκόσμια βιβλιογραφία διαχωρισμός της Ειδικής από την Ελεύθερη Οικονομική Ζώνη και μάλιστα με ένταξη στην πρώτη, υποχρεωτικά μάλιστα, ειδικού εργασιακού καθεστώτος. Κάτι τέτοιο είναι μεν δυνατόν, δεν είναι δε υποχρεωτικό και φυσικά δεν αφορά το προτεινόμενο μοντέλο της Ε.Ο.Ζ. στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη», αναφέρει o εκπρόσωπος της Capital Market Experts Βασίλης Μάργαρης και προσθέτει:
«Ελάχιστες είναι σε παγκόσμια κλίμακα οι εφαρμογές χαλαρότερων εργασιακών όρων εντός των Ε.Ο.Ζ. και η φιλοσοφία τους αντίκειται στις συνθήκες της Ε.Ε. Άλλωστε, η τρέχουσα οικονομική συγκυρία αποδεικνύει, ότι για τη χειροτέρευση των εργασιακών συνθηκών, δεν είναι απαραίτητο να δημιουργηθούν Ε.Ο.Ζ. .Αντίθετα όμως, όπου δημιουργήθηκαν Ε.Ο.Ζ., επέφεραν λύση στο πρόβλημα της ανεργίας, προσφέροντας αρκετές χιλιάδες νέων θέσεων εργασίας. Οι Ε.Ο.Ζ. δεν έχουν λόγο ύπαρξης μόνο σε χώρες με χαμηλό εργατικό κόστος, ούτε το κόστος εργασίας είναι η κύρια παράμετρος που προσελκύει πολυεθνικές επιχειρήσεις σε αυτές. Ειδικές Ζώνες υπάρχουν και σε χώρες με υψηλά ημερομίσθια (π.χ. Ιρλανδία), ενώ σε αυτές εντάσσονται εταιρίες, με μητρική έδρα από χώρες με εξαιρετικά χαμηλά ημερομίσθια (π.χ. ινδικές εταιρίες σε ευρωπαϊκές Ε.Ο.Ζ.»

Προϋποθέσεις:
Η έκθεση προτείνει τις ακόλουθες προϋποθέσεις ένταξης μίας επιχείρησης στην ΕΟΖ
-Κατ' ελάχιστο επένδυση 300 χιλ. ευρώ τον πρώτο χρόνο και 3 εκατ. ευρώ μέσα σε μία πενταετία.
- Απασχόληση τουλάχιστον 10 εργαζομένων και, σε περίπτωση μετεγκατάστασης υφιστάμενης μονάδας, δέκα επιπλέον αυτών που απασχολούσε. Ακριβώς επειδή από την φύση τους οι Ε.Ο.Ζ. ευνοούν τις επιχειρήσεις με εξαγωγικό προσανατολισμό (τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας), θα μπορούσε μια υφιστάμενη μονάδα να μεταφέρει μόνο το κομμάτι της παραγωγής που απευθύνεται σε ξένες αγορές, και όχι όλη την μονάδα παραγωγής της (κατά συνέπεια, να προχωρήσει στη δημιουργία θυγατρικής μέσα στην ζώνη).
-Τη μεταφορά τεχνολογίας, παράμετρος η οποία θα κρίνεται από την Α.Ε. της Διαχείρισης.

Κίνητρα εγκατάστασης
Τα κίνητρα που προτείνει η μελέτη είναι τα ακόλουθα:
Φορολογικά:
- Φορολογία εισοδήματος 0% για τα πρώτα 10 χρόνια και μειωμένη στο 50% της ισχύουσας τα επόμενα πέντε. Επιπλέον, μηδενική φορολογία μερισμάτων για όλες τις επενδύσεις ή μόνο γι’ αυτές που θα εξάγουν το 50% της παραγωγής.
- Μηδενική φορολογία για αγορά ακινήτων, μηδενικός ΦΠΑ για αγορά πρώτων υλών και υπηρεσιών
-Μειωμένες ασφαλιστικές εισφορές κατά 5%.
-Δασμοί προς την εσωτερική αγορά: 3% επί της συνολικής αξίας και 1,5%, αν οι πρώτες ύλες παράγονται στην Ελλάδα.
Διοικητικά κίνητρα
- Αδειοδοτήσεις απευθείας από τη διαχειριστική αρχή της ΕΟΖ.
- Ψηφιακή διαχείριση εγγράφων.
- Διευθέτηση δικαστικών εκκρεμοτήτων σε δεσμευτικά προκαθορισμένο χρόνο.
- Τήρηση βιβλίων σε νόμισμα επιλογής του επενδυτή, για λόγους νομισματικής ασφάλειας.

 «Μύθοι και πραγματικότητα»
Επιπλέον, οι μελετητές απαντούν σε μία σειρά ενστάσεων, «μύθους »τους χαρακτηρίζουν οι ίδιοι, που διατυπώνονται για τις ΕΟΖ:
-Οι Ε.Ο.Ζ. έχουν κυρίως εξαγωγικούς προσανατολισμούς και η οικονομική τους δράση στο πλαίσιο της εγχώριας αγοράς γίνεται κατά κύριο λόγο μετά από την
επιβολή δασμών, οι οποίοι εξαλείφουν το συγκριτικό πλεονέκτημα που απολαμβάνουν οι εταιρίες που λειτουργούν εντός της Ε.Ο.Ζ., σε σχέση με αυτές που λειτουργούν εκτός αυτής. Το στοιχείο αυτό καταρρίπτει και το μύθο περί αθέμιτου ανταγωνισμού.
-Η λειτουργία των Ε.Ο.Ζ.  ενισχύει την τοπική κατανάλωση, μέσω της αύξησης των εισοδημάτων που προκύπτουν από την αύξηση του εργαζόμενου
πληθυσμού.
- Στις Ε.Ο.Ζ. δεν εντάσσονται πολυκαταστήματα, τα οποία μέσω των πλεονεκτημάτων που απολαμβάνουν, είναι σε θέση να εξοντώσουν την
υφιστάμενη λειτουργία του λιανικού εμπορίου, το οποίο σε επαρχιακό επίπεδο είναι οργανωμένο κυρίως στη βάση των μικρών και μεσαίων εμπορικών
καταστημάτων.
- Στο πλαίσιο μιας Ε.Ο.Ζ., συνήθως λειτουργούν προς όφελος των επενδυτών μια σειρά ευέλικτων εργαλείων, τα οποία μπορεί να δώσουν λύσεις σε προβλήματα
και κινδύνους που αντιμετωπίζει μια χώρα (όπως η μερική εξάλειψη του country
risk).
-H ελευθερία επιλογής νομίσματος στην εφαρμοζόμενη λογιστική στο πλαίσιο μιας Ε.Ο.Ζ., μπορεί να δώσει λύσεις σε θέματα όπως η νομισματική αστάθεια, ο υψηλός πληθωρισμός, οι ζημίες από συναλλαγματικές διαφορές και φυσικά, απαντά με τον πλέον τεχνικά πειστικό τρόπο, στο φόβο για την επιστροφή σε
εθνικό νόμισμα.
- Το εργασιακό δυναμικό στις κατά τόπους Ε.Ο.Ζ., είναι κατά κύριο λόγο τοπικό(σσ: με σχετική ρήτρα) και η εισαγωγή εργαζομένων αφορά κυρίως εξειδικευμένους experts/ εργοδηγούς των μητρικών πολυεθνικών εταιριών, οι οποίες επενδύουν στη Ζώνη. Η παρουσία τους κατά κύριο λόγο υφίσταται για περιορισμένο διάστημα, ο δε λόγος ύπαρξής τους, συνδέεται με θέματα οργάνωσης και εκπαίδευσης.
-Η προσπάθεια διαπραγμάτευσης με την Ε.Ε. στη βάση του χαρακτηρισμού ολόκληρης της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης ως ενιαίας Ε.Ο.Ζ., κρίνεται εκ των πραγμάτων ως μαξιμαλιστική, με μηδενικές πιθανότητες έγκρισης και την ανάγκη ανάπτυξης ενός εξαιρετικά πολύπλοκου μηχανισμού
εποπτείας και διαχείρισης.

Θεματικές-Περιφερειακές ΕΟΖ
1. Αγροτικών Προϊόντων Ορεστιάδας, για εταιρίες μεταποίησης και συσκευασίας αγροτικών προϊόντων με εξαγωγικό προσανατολισμό (προϊόντα όπως το σπαράγγι και το σκόρδο βρίσκονται μόνο στον Έβρο). Προτείνεται επίσης η λειτουργία διαβαλκανικού Χρηματιστηρίου Αγροτικών Προϊόντων.
2. Μεταξιού Σουφλίου, για εταιρίες που θα ασχολούνται αποκλειστικά με την επεξεργασία, την τυποποίηση και την εξαγωγή του μεταξιού και των προϊόντων του.
3. Υπηρεσιών Αλεξανδρούπολης, με στόχο την προσέλκυση διεθνών τραπεζών, ασφαλιστικών και επενδυτικών εταιριών. Το θεσμικό πλαίσιο θα μπορούσε να προσομοιάζει με αυτό του Λουξεμβούργου, έτσι ώστε να σταματήσει η ροή επενδυτικών εταιριών τύπου Ο.Σ.Ε.Κ.Α. (Οργανισμοί Συλλογικών Επενδύσεων σε Κινητές Αξίες),  ελληνικών κεφαλαίων, να καταλήγει στη συγκεκριμένη χώρα.
4. Βιομηχανίας & Τεχνολογίας Άβαντα, Κομοτηνής και Ξάνθης (ΒΙΠΕ)
5. Logistics Λιμένων Αλεξανδρούπολης και Καβάλας.
6. Μαρμάρου και Οινοποιίας Δράμας, με αποκλειστικά εξαγωγικό προσανατολισμό και δασμούς άνω του 3% στην εσωτερική αγορά, για λόγους ισότητας στον εσωτερικό ανταγωνισμό.
7. Τουρισμού και Αναψυχής Καβάλας-Θάσου, Πόρτο Λάγους και Σαμοθράκης.

Η σύγχρονη ιστορία των ΕΟΖ
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει η μελέτη, σήμερα λειτουργούν πάνω από 5.000 σχήματα Ε.Ο.Ζ. (από τα οποία τα 1.300 είναι ιδιωτικά) σε 125 χώρες του κόσμου, στις οποίες απασχολούνται περισσότεροι από 52.000.000 εργαζόμενοι, πραγματοποιώντας εξαγωγές άνω των 700 δις. δολαρίων στο πλαίσιο του παγκόσμιου εμπορίου.
Στη σύγχρονη εποχή, η πρώτη μοντέρνα Ε.Ο.Ζ., θεωρείται ότι δημιουργήθηκε στην Ιρλανδία το 1959 και είναι η Shannon Free Zone, όπου ακόμη και σήμερα λειτουργούν στο πλαίσιό της, περισσότερες από 110 διεθνείς εταιρίες.
Συγκρίνοντας τη νεότερη εξέλιξη των Ε.Ο.Ζ., παρατηρούμε ότι:
• το 1970 υπήρχαν Ε.Ο.Ζ. σε 30 χώρες, ενώ σήμερα υφίστανται σε περισσότερες
από 125,
• το 1970 λειτουργούσαν 80 projects Ζωνών, ενώ σήμερα υπάρχουν πάνω από 5.000
αντίστοιχα projects,
• το 1970 δεν υπήρχε καμία ιδιωτική Ζώνη, ενώ σήμερα οι ιδιωτικές Ε.Ο.Ζ. είναι πάνω
από 1.300,
• το 1970 οι συνολικές εξαγωγές μέσω των Ζωνών έφθαναν τα 6 δισ. δολλάρια, τη στιγμή
που σήμερα οι συνολικές εξαγωγές ξεπερνούν τα 700 δισ. δολλαρίων,
• το 1970 απασχολούνταν στις ΕΟΖ σχεδόν 1 εκατομμύριο εργαζόμενοι σε σχέση με τα
περισσότερα από 52 εκατομμύρια που απασχολούνται σήμερα.

Voria.gr