Αν είχαν μελετήσει το Σολωνα θα γνώριζαν τη σεισάχθεια

Του Γιάννη Βασιλακόπουλου
Διάγουμε μια περίοδο κρίσης: Οικονομικής – όχι, όμως κυρίαρχα οικονομικής- αλλά και ηθικής και πολιτικής, κυρίως δε πολιτιστικής. Το πολιτικό σύστημα δεν έδειξε τις αντοχές που θα θέλαμε όλοι  διότι ήταν πολύ λίγες οι στιγμές της φαινομενικής νηνεμίας που το κράτος είχε συνέχεια και το έθνος και η κοινωνία  συνοχή. Έτσι αφενός μεν, η Ελλάδα δεν έζησε για μακρά περίοδο, βασισμένη σε ένα ενιαίο οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης και αφετέρου η εξουσία συνιστούσε, με ελάχιστες εξαιρέσεις, πάντοτε τον ασφυκτικά μονοσήμαντο  όσο και κοντόφθαλμο στόχο...
των ταγών της. Οι οποίοι όχι σπάνια απομακρύνονταν τόσο από την έννοια της πατρίδας, όσο και από την κοινωνία της. Για αυτό και, το πολιτικό σύστημα σάπισε πια ως προς τους όρους λειτουργίας του, αλλά και ως προς τους ανθρώπους που σκάρωσαν και αργότερα υπηρέτησαν αυτούς τους όρους.
Η προσφορά μικρό χώρο έχει σε όλην αυτή την διαδικασία. Το αλισβερίσι της εξουσίας φαίνεται πιο ελκυστικό και τα προνόμια καταλυτική και προφανής – ακόμα και ως γονιδιακή επιταγή – στόχευση. Και μέσα σε όλον αυτό τον «αχό» της παράλυσης, οι ακραίες εθνομηδενιστικές εξάρσεις κάποιων υπηρετών του συστήματος τείνουν να γίνουν ολόκληρη «πολιτική θεωρία» που περπατά στις γραμμές μιας κοινωνίας τόσο αποσβολωμένης που πείθεται εν τέλει πως αυτοί που κρίνουν ότι αυτές οι εξάρσεις δεν μπορεί να μένουν αναπάντητες  αποτελούν απλώς γραφικούς και παράταιρους τύπους.  Το ζήτημα είναι πως ως αντίδραση στο φαινόμενο αυτό μαζί με τους αληθινά και δικαιολογημένα εξεγερμένους  πατριώτες αναφύονται και  αρκετοί εθνοκάπηλοι και πατριδοκάπηλοι, εξ' αρχής δακτυλοδεικτούμενοι ως επιτηδευμένα γραφικοί που δίνουν το άλλοθι στους άλλους, να τους χαρακτηρίζουν ακραίους, συμπαρασύροντας όλον τον πατριωτικό χώρο...
Κι όμως ο πατριωτισμός δεν μπορεί παρά  να είναι η κυρίαρχη ιδεολογία σε μια κοινωνία σαν την Ελληνική – δεν μπορεί παρά εδώ  στην πολιτισμική μήτρα του πλανήτη, να αποθεώνεται το πολιτικό και ιδεολογικό περιεχόμενο του πατριωτισμού. Γιατί αυτή η πατρώα γη προόρισθαι  να ζήσει . Και θα ζήσει.
Ο Πατριωτισμός δεν μπορεί παρά να αποτελεί μια κοινωνική ιδεολογία με άξονες την εθνική ανεξαρτησία και την εξάπλωση του Ελληνικού πνεύματος, την ελευθερία δράσης και σκέψης αλλά και την κοινωνική δικαιοσύνη και την εξωστρέφεια απέναντι στη φοβικότητα.  Ο Κοινωνικός Πατριωτισμός αποτελεί το σημείο συνάντησης, της κοινωνικής δεξιάς και της Δημοκρατικής Ανανεωτικής Αριστεράς,  δυο κυρίαρχων «προορισμών» της παραδοσιακής ιδεολογικής – πολιτικής Γεωγραφίας. Απορρίπτει δε την κομματική προσήλωση, επιτάσσει όμως, ως αναγκαία,  την συμμετοχή των πολιτών στην εκλογική διαδικασία. Η πατριωτική ψήφος δεν έχει χρώμα. Καθοδηγείται κάθε φορά από το κοινωνικό πρόταγμα. Στη συγκεκριμένη συγκυρία, για παράδειγμα, με την κοινωνία να χειμάζεται είναι αναγκαία η ύπαρξη μιας υπεύθυνης αριστεράς με προγραμματικό λόγο, δρώσας και αντιδρώσας. Η ψήφος προς αυτήν την κατεύθυνση είναι αναντίρρητα μια πατριωτική ψήφος, αφού προτεραιότητα την παρούσα φάση είναι η διάσωση και ανοικοδόμηση της κοινωνικής συνοχής.
Τούτο συμπυκνώνει την άποψη για συμμετοχή της κοινωνίας στην παραγωγική και εν γένει οικονομική διαδικασία τους όρους της οποίας θα καθορίζει ένα εύρυθμο κράτος με σοβαρή συμμετοχή αλλά όχι ασύδοτη δραστηριότητα της  ιδιωτικής πρωτοβουλίας.  Με άλλα λόγια σε μια κρίση σαν αυτή που βιώνουμε σήμερα, σκαρωμένη από μια ανεξέλεγκτη «κερδοσκοπική διεθνή» θα μπορούσαμε να ανταποκριθούμε αρτιότερα αν είχαμε δώσει κίνητρα στους Έλληνες κεφαλαιούχους που έχουν χρήματα στο εξωτερικό να τα επαναπατρίσουν. Οι πολίτες θα ήταν πιο ανθεκτικοί στην κρίση αν τα χρήματα που εισέρευσαν από την αρχή της κρίσης στο τραπεζικό σύστημα αξιοποιούνταν με την εποπτεία του κράτους και προς όφελος της πραγματικής οικονομίας. Με άλλα λόγια η λύση στην κρίση σε κοινωνικό επίπεδο θα ήταν μια σύγχρονη εκδοχή της Σεισάχθειας. Για όσους πολιτικούς καμώνονται σήμερα πως δεν θυμούνται ποιος είναι ο όρος και το βαθύτερο νόημα του πάνσοφου νομοθετήματος του προγόνου μας, Σόλωνα, μπορώ να θυμίσω πως η Σεισάχθεια ήταν ένας από τους βασικούς νόμους του Σόλωνα, για τις διατάξεις του οποίου υπάρχουν διαφωνίες ήδη στις πληροφορίες των αρχαίων συγγραφέων. Στην κυριολεξία ο όρος σεισάχθεια σημαίνει "απόσειση του άχθους, του βάρους δηλαδή". Από τα αποσπάσματα των ποιημάτων του Σόλωνα που διασώθηκαν φαίνεται ότι με το νόμο εκείνο[ καταργήθηκαν όλες οι κτηματικές υποθήκες, που είχαν δημιουργηθεί με προηγούμενα δάνεια, απαγορεύτηκε το "επί τοις σώμασι δανείζειν", δηλαδή το δικαίωμα να μπορεί εκείνος που δάνειζε ένα ποσό σε κάποιον άλλο να τον κάνει δούλο του αν δεν του επέστρεφε στον καθορισμένο χρόνο το δάνειο και ελευθερώθηκαν όλοι εκείνοι που ήδη είχαν γίνει δούλοι εξαιτίας των χρεών τους, αναφέρεται ακόμη ότι εξαγοράστηκαν, άγνωστο με ποιο τρόπο, και οι δούλοι που είχαν πουληθεί σε ξένες χώρες.
Ο Πλούταρχος  στο Βίο του Σόλωνα λέει ότι καταργήθηκαν όλα τα χρέη ύστερα από τη θέσπιση του νόμου αυτού.
Άλλοι, όπως ο Ανδροτίωνας πιστεύουν ότι η σεισάχθεια ανακούφισε απλώς εκείνους που είχαν δημιουργήσει χρέη. Τη γνώμη αυτή στηρίζουν κυρίως στην ελάττωση της αξίας της αρχαίας δραχμής κατά 27%, πράγμα που σημαίνει ότι εκείνος που χρωστούσε π.Χ. 100 δραχμές, πλήρωνε τώρα μόνο τις 73. Όμως το γεγονός αυτό δεν μπορεί να δικαιολογήσει τον ισχυρισμό του Σόλωνα ότι ελευθερώθηκαν ή και εξαγοράστηκαν δούλοι από δάνεια.
Το πιο πιθανό και λογικό είναι να σκεφτεί κανείς ότι ορισμένα χρέη, τα οποία εξαιτίας της οικονομικής κατάστασης των οφειλετών δεν ήταν δυνατόν να πληρωθούν, καταργήθηκαν σύμφωνα με τις διατάξεις της σεισάχθειας. Όσοι όμως είχαν δανειστεί και διέθεταν οικονομικούς πόρους που τους επέτρεπαν να ξεπληρώσουν τα χρέη τους όφειλαν να το κάνουν, με τη διαφορά ότι ανακουφίζονταν κατά 27%. Στην περίπτωση που καταργούνταν όλα τα χρέη, ακόμη και εκείνων που είχαν δυνατότητα να τα εξοφλήσουν βλάπτονταν και με άδικο τρόπο οι δανειστές, που έχαναν κάθε πιθανότητα να πάρουν πίσω όχι μόνο τα κέρδη αλλά και αυτό το κεφάλαιό τους, πράγμα που ερχόταν σε άμεση αντίθεση με το διαλλακτικό χαρακτήρα που είχε η νομοθεσία του Σόλωνα.
Η Ελληνική κοινωνία ούτε ήταν δυνατόν να ανταπεξέλθει στην κρίση με άδειες τσέπες, ούτε μπορούσε να πληρώσει την πτώχευση του διεθνούς καπιταλισμού. Πολλώ δε μάλλον όταν, τα κεφάλαια που εισέρρευσαν εδώ, δεν αξιοποιήθηκαν σε δημόσιες επενδύσεις και έργα υποδομής, όπως έγινε αλλού στην Ευρώπη, αλλά εξυπηρέτησαν κοντόφθαλμες επιδοματικές πολιτικές δίχως αντίκρισμα σε πραγματικές ανάγκες.    Διότι την περασμένη 30ετία συνέβη το εξής απλό: Ο Καπιταλισμός έδινε πλούσια τα ελέη από ένα «ταμείο» που βασιζόταν σε «παγωμένα» λεφτά. Εύκολα δάνεια, δημιουργία προτύπων ζωής βασισμένης στην υπερβολή της κατανάλωσης και σταδιακή απαξίωση των συνόρων και των Εθνικών χαρακτηριστικών, περιέγραφαν μια στρατηγική πολιτικού προσηλυτισμού, που βασιζόταν στο δόγμα «απομακρυνθείτε από το αντίπαλο δέος και θα έχετε όλα τα αγαθά».
Όταν στα τέλη της δεκαετίας του 1980 το αντίπαλο δέος κατέρρευσε, αποκαλύφθηκε, σταδιακά, και η δυσλειτουργία της Καπιταλιστικής μηχανής.  Χωρίς το φόβο πως οι άνθρωποι μπορούν να επιλέξουν ένα αποτυχημένο στην εφαρμογή του πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό σύστημα, ο Καπιταλισμός που, αν και κατέρρεε πιο αργά μεν αλλά παράλληλα με τον Σοσιαλισμό, είχε τους μηχανισμούς για να το κρύψει άρχισε να ζητεί πίσω τα «αγαθά» που έδινε με απλοχεριά. Στην Ελλάδα όλη αυτή η επίπλαστη εικόνα κορυφώθηκε την περίοδο 1999- 2001 όταν ξεδιπλώθηκε το μεγαλύτερο μεταπολεμικό σκάνδαλο – αυτό του Χρηματιστηρίου. Τότε ήταν που με συνενοχή της  κυβέρνησης Σημίτη, αργυρωνήτων δημοσιογράφων, τραπεζιτών και χρηματιστών έγινε ή πιο βίαιη αναδιανομή πλούτου που γνώρισε ποτέ η χώρα. Τα «αρπακτικά» της αγοράς πλούτισαν, μαζί και πολιτικοί πλούτισαν προκλητικά, ενώ άλλοι ανυποψίαστοι, απλοί πολίτες έχασαν όλο τους το βιος πεπεισμένοι πως επενδύουν σε ένα δείκτη που αποτύπωνε καθώς έλεγαν τόσο ο τότε πρωθυπουργός όσο και ο τότε υπουργός Εθνικής Οικονομίας, την ανθηρή κατάσταση της «ισχυρής οικονομίας». Ο μύθος του εύκολου πλουτισμού κατέρρευσε σαν πύργος από τραπουλόχαρτα οδηγώντας σε φτωχοποίηση χιλιάδες Έλληνες πολίτες. Και η σαπίλα του πολιτικού συστήματος αποδείχθηκε απροκάλυπτα, όταν περνώντας τα χρόνια, ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης ή ο υπουργός του Γ. Παπαντωνίου, πλήρως ένοχοι για αυτό το μαζικό οικονομικό ΄πογκρόμ δεν οδηγήθηκαν στη φυλακή, ούτε διέβησαν την βάσανο μιας περιουσιακής δήμευσης.   Όταν αυτή η κατάρρευση, του διεθνούς «Καπιταλιστικού ονείρου» έγινε προφανής  η απαίτηση επιστροφής των αγαθών  διανθίστηκε με επαχθείς όρους. Έτσι και με αργούς ρυθμούς, τα εύκολα δάνεια, η υπερκατανάλωση που τουλάχιστον στην Ελλάδα βασίστηκε σε μιαν επίπλαστη ευμάρεια και το άνοιγμα των νοικοκυριών, έγιναν κατασχέσεις , απειλές, πολιτική αρρυθμία, κοινωνικές εντάσεις απόλυτα δικαιολογημένες και σε πολλές περιπτώσεις  απολύτως ανεξέλεγκτες. Σε αυτήν την ατμόσφαιρα που από την αρχή μύριζε μπαρούτι,  στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες χάθηκαν άνθρωποι .
Στις μέρες μας,  στην πιο άγρια φάση της κρίσης που, εντελώς συνοπτικά, περιέγραψα ζούμε δυο παράλληλες δικτατορίες: Αυτή των άθλιων κερδοσκόπων που έχουν αναγάγει το χρήμα σε Θεό και τον άνθρωπο σε υποσημείωση της ιστορίας και την δικτατορία των αθλιότερων από τους πρώτους, οικονομολόγων που αναπαράγουν, «τεκμηριώνουν» και αναλύουν τις απόκοσμες θεωρίες των διεθνών τοκογλύφων. Όλο αυτό το σάπιο από την αρχή του,  σύστημα, βρήκε συμμάχους πολλούς πρόθυμους πολιτικούς και οικονομικούς παράγοντες και αρκετούς ψευδοδιανοητές, οι οποίοι  με όχημα την αποεθνικοποίηση και την αποθρησκειοποίηση επιχειρούν να πείσουν το σύμπαν για την δήθεν μονοδρομική  φύση της  οικονομικής και όχι κοινωνικής παγκοσμιοποίησης.
Την ίδια ώρα η πλειοψηφία των βολεμένων πληρωμένων παπιονάκηδων που στην Ελλάδα εξετράφησαν από το σύστημα που, σήμερα,  συνομολογούμε πως είναι σάπιο προσπάθησε να απαλείψει από την κοινή συνείδηση οτιδήποτε το πατριωτικό, ότι παραπέμπει σε Εθνικά χαρακτηριστικά, ότι επιχειρεί να περιφρουρήσει τις παραδόσεις, την ιστορική διαδρομή και την πολιτιστική υπεροχή του Ελληνισμού.  Η ιδεολογία του κοινωνικού πατριωτισμού λέει εδώ ένα μεγάλο ΟΧΙ...

www.newstrap.gr