Κάρτα του Πολίτη: Εργαλείο ή Δούρειος Ίππος;

• Συγγραφέας: Στέλιος Φωκάς

Από τον Δεκέμβριο του 2011 αναμένεται να ξεκινήσει η διάθεση της πολυσυζητημένης «Κάρτας Πολίτη», η οποία θα χρησιμοποιείται για όλες τις συναλλαγές με το Δημόσιο και ενδεχομένως στο μέλλον να χρησιμοποιείται και στον ιδιωτικό τομέα (συναλλαγές κτλ) μέσω της ενσωμάτωσης σε αυτήν διαφόρων άλλων καρτών. Στόχος σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών η διευκόλυνση του πολίτη. Γιατί σύμφωνα με του συνωμοσιολογικούς κύκλους πρόκειται για τον ατομικό…
Big Brother που θα χαρτογραφεί κάθε μας κίνηση, για έναν Δούρειο Ίππο που θα δώσει τα προσωπικά μας δεδομένα βορά στα όποια συμφέροντα.
Σύμφωνα με το υπουργείο Εσωτερικών η Κάρτα του Πολίτη θα έχει τη μορφή και τις διαστάσεις των καρτών που χρησιμοποιούμε ήδη στην καθημερινότητά μας (όπως οι κάρτες ανάληψης και οι πιστωτικές) και στην επιφάνειά της θα αποτυπώνονται τα συνήθη στοιχεία ταυτοποίησης του κατόχου και η φωτογραφία του. Παράλληλα, θα φέρει τσιπάκι, το οποίο θα περιλαμβάνει μια σειρά απαραίτητων στοιχείων.
Κατ’ αρχάς θα αξιοποιείται για τη φυσική ταυτοποίηση των πολιτών αντικαθιστώντας το υπάρχον δελτίο αστυνομικής ταυτότητας. Ουσιαστικά ο πολίτης θα χρησιμοποιεί την κάρτα αυτή σε όλο το εύρος της καθημερινότητας του και σταδιακά θα αντικαταστήσει πληθώρα προσωπικών εγγράφων και πιστοποιητικών που σήμερα χρειάζεται να συλλέξει από διάφορες υπηρεσίες προκειμένου να κάνει τις συναλλαγές του με το Δημόσιο.
Έτσι στο μέλλον θα αποτελέσει βασικό μέσο για την ταχεία ηλεκτρονική διεκπεραίωση υποθέσεων και συναλλαγών με το δημόσιο και θα αποτελεί την ψηφιακή ταυτότητα των πολιτών ενώ για όσους το επιθυμούν θα παρέχει τη δυνατότητα δημιουργίας ψηφιακής υπογραφής εγγράφων στο πλαίσιο της ισχύουσας νομοθεσίας.
Τα στοιχεία που θα περιλαμβάνει η κάρτα, καθώς και η χρήση της, υποτίθεται πως θα συμβαδίζουν με την ισχύουσα εθνική νομοθεσία για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, αλλά και με διεθνείς δεσμεύσεις της χώρας όσον αφορά τα ταξιδιωτικά έγγραφα. Παράλληλα έχει τονιστεί πως δεν θα περιληφθούν σε αυτήν  δεδομένα υγείας ή άλλα ευαίσθητα δεδομένα και στοιχεία.
Η κινδυνολογία
Τόσο το ελληνικό υπουργείο Εσωτερικών όσο και τα υπουργεία αντίστοιχων των χωρών όπου ήδη εφαρμόζεται η χρήση της συγκεκριμένης κάρτας, έχουν αναγκαστεί αρκετές φορές να δώσουν διαβεβαιώσεις σχετικά με την χρηστική της αξία. Ωστόσο υπάρχουν αρκετοί συμπολίτες μας που, όχι μόνο διαφωνούν, αλλά την αντιμετωπίζουν  τελείως διαφορετικά.
Το κυριότερο σενάριο συνωμοσίας που τροφοδοτείται συνεχώς τους τελευταίους μήνες, σχετίζεται με το επικείμενο ηλεκτρονικό φακέλωμα των πολιτών καθώς μια τέτοια κάρτα (που θα έχει και φορολογική χρήση) θα συγκεντρώνει με τη χρήση της το σύνολο των κινήσεων κάθε πολίτη, είτε αυτές είναι καταναλωτικές, είτε είναι συναλλαγές με το δημόσιο. Θα έχουμε έτσι εν δυνάμει δημιουργήσει τον «Μεγάλο Αδερφό» που θα μπορεί να παρακολουθεί τα πάντα και μάλιστα με την συμμετοχή και άδεια των ίδιων των πολιτών.
Για παράδειγμα σκεφτείτε την πιθανότητα να εμπεριέχονται στην κάρτα αυτήν πληροφορίες που αφορούν το ιατρικό ιστορικό μας, π.χ. τον τύπο αίματος αλλά και χρόνιες ασθένειες, δηλαδή πληροφορίες κρίσιμες για καταστάσεις ανάγκης. Αν την ίδια στιγμή η κάρτα είναι και συνδεδεμένη με το πλήρες ιστορικό μας στα αρχεία του Εθνικού Συστήματος Υγείας, κάποιος με πρόσβαση θα έχει στη διάθεση του υπερπολύτιμα για τις ασφαλιστικές και τις φαρμακευτικές εταιρίες στοιχεία οι οποίες θα προσαρμόζουν την πολιτική τους πάνω στα απόρρητα αυτά προσωπικά δεδομένα. Ανάλογα και χειρότερα σενάρια ισχύουν για παρακολούθηση των καταναλωτικών μας συνηθειών, των μετακινήσεων μας (π.χ. με καταγραφή μας από τα διόδια που περνάμε), των σχέσεων μας με τις τράπεζες (δάνεια, καταθέσεις, επενδύσεις) κλ.π. Φυσικά είναι δεδομένο ότι ήδη συμβαίνουν τέτοια φαινόμενα συγκέντρωσης και κατάχρησης προσωπικών πληροφοριών. Όμως η επίσημη, νόμιμη συγκέντρωση και ταύτιση όλων των διάχυτων για τη ζωή μας πληροφοριών μέσω μιας καθολικής Κάρτας Πολίτη είναι πραγματικά μια εφιαλτική στην κατάχρηση της υπόθεση.
Και θρησκευτικό χρώμα
Δεν θα πρέπει εδώ να παραλείψουμε την αναφορά στο θρησκευτικό ζήτημα. Οι θεωρίες συνωμοσίας για την Κάρτα του Πολίτη ξεκίνησαν από ακραίους χριστιανικούς κύκλους που την ταύτισαν με τη βιβλική αναφορά για το σημάδι της Αποκάλυψης (το γνωστό 666) και αργότερα σχετίστηκαν με τις υποθέσεις για τον έλεγχο της προσωπικής μας ζωής. Ετσι κάποιοι επικαλέστηκαν –και εξακολουθούν να επικαλούνται- προφητείες αποθανόντων οσίων και μοναχών που είχαν προφητεύσει την έλευση της κάρτας και την είχαν συνδέσει με τον… αριθμό του θηρίου!
Όλα αυτά έχουν τις ρίζες τους στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού και στις πεποιθήσεις που ξεκίνησαν να αναπτύσσονται από τα τέλη της δεκαετίας του ‘70. Εκείνη την περίοδο η έννοια του χαράγματος και του αριθμού του θηρίου (666) απέκτησε μια νέα –σε σχέση με τους προηγούμενους αιώνες- σημασία. Τα βιβλία της προτεστάντισσας, Mary Stuart Relfe, με πρώτο και καλύτερο το «When your money fails», ξεκίνησαν να ταυτίζουν για πρώτη φορά το χάραγμα της Αποκάλυψης, με τα barcode των προϊόντων, τους δίσκους συγκροτημάτων ροκ μουσικής, τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές που έμπαιναν εκείνη την εποχή στα πρώτα σπίτια και αργότερα με τις χρεωστικές και πιστωτικές κάρτες. Οι αντιλήψεις αυτές εισήχθησαν τα επόμενα χρόνια και στην Ευρώπη, καταφέρνοντας να επηρεάσουν τελικώς και ορθόδοξους εκκλησιαστικούς κύκλους. Οι περισσότερες λοιπόν θεωρίες συνωμοσίας για την Κάρτα του Πολίτη έχουν στον πυρήνα τους –έστω και αν κάτι τέτοιο δεν διακρίνεται καθαρά- αυτήν την «αποκαλυπτική» λογική της έλευσης του Αντίχριστου.
Τι ισχύει στις άλλες χώρες
Θα αναρωτηθεί κανείς αν όλα όσα προαναφέραμε είναι φόβοι μόνο των εγχώριων συνομωσιολόγων ή οι θεωρίες αυτές έχουν βρει πρόσφορο έδαφος και σε άλλες χώρες. Σαφώς η συνομωσιολογία δεν είναι αποκλειστικό ελληνικό προνόμιο, μιας και υπάρχουν και άλλες χώρες στις οποίες υπάρχουν έντονες αντιδράσεις για τον ερχομό τέτοιου είδους κρατικών εγγράφων.
Για παράδειγμα στην Βρετανία, δημιουργήθηκε η οργάνωση NO2ID (http://no2id.net) η οποία αντέδρασε σθεναρά στην υιοθέτησης της ηλεκτρονικής ταυτότητας. Αλλωστε το σχετικό νομοσχέδιο πέρασε από 40 κύματα πριν επικυρωθεί καθώς στη χώρα υπάρχει μεγάλη παράδοση μη χρήσης ταυτοτήτων. Τελικά όταν το 2010 αναδείχθηκε νέα κυβέρνηση στη χώρα (συμμαχία Συντηρητικών και Φιλελευθέρων), κατήργησε το όλο πρόγραμμα και υποσχέθηκε να καταστρέψει τις βάσεις δεδομένων που είχαν δημιουργηθεί. Μάλιστα φέτος, στις 10 Φεβρουαρίου, έγινε δημόσια καταστροφή 500 σκληρών δίσκων που περιείχαν τα δεδομένα πολιτών που μέχρι τότε είχαν βγάλει την αρχική κάρτα-ταυτότητα.
Στη Γερμανία πάλι η κάρτα άρχισε να εκδίδεται από την 1^η Νοεμβρίου 2010 και εκεί εν μέσω μεγάλων αντιδράσεων, καθώς, σύμφωνα με ορισμένες απόψεις ξύπνησε αρνητικές μνήμες στους Γερμανούς και πολλοί μίλησαν για εποχές… Στάζι και Γκεστάπο! Στη Ρουμανία η καθιέρωση της Κάρτας του Πολίτη αναβλήθηκε για 3 χρόνια κυρίως λόγω έλλειψης κονδυλίων αλλά και εξαιτίας των αντιδράσεων που προκλήθηκαν. Στη Ρωσία η χρήση της κάρτας θα καθιερωθεί από το 2012 αλλά θα είναι προαιρετική όπως και σε πολλές χώρες της Ε.Ε. (Αυστρία, Βέλγιο, Φινλανδία, Λιθουανία, Σουηδία και Ιταλία).
Οι ίδιες ακριβώς συζητήσεις γίνονται και για τα βιομετρικά διαβατήρια (που επίσης αποτελούν αποδεικτικό ταυτότητας). Τα τελευταία έχουν γίνει υποχρεωτικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, περιέχουν ψηφιακή φωτογραφία και αποτυπώματα και υποτίθεται ότι είναι ένας τρόπος για την ασφαλή και νόμιμη διασυνοριακή μετακίνηση των πολιτών, την αντιμετώπιση της λαθρομετανάστευσης και βέβαια της τρομοκρατίας. Όμως όπως πολλοί σκεπτικιστές σχολιάζουν ότι τα βιομετρικά διαβατήρια επιβλήθηκαν στους Ευρωπαίους μετά από μεγάλες πιέσεις των ΗΠΑ, που θέλουν να ελέγχουν τις διεθνείς μετακινήσεις στο όνομα της αντιτρομοκρατικής πολιτικής τους.
Είναι γεγονός ότι το βιβλίο του Όργουελ (1984) αποδείχτηκε προφητικό σε ότι αφορά τον ερχομό του Μεγάλου Αδερφού στην καθημερινότητά μας. Υπό αυτό το πρίσμα και ανεξαρτήτως του αν τα σενάρια συνωμοσίας για την Κάρτα του Πολίτη ευσταθούν, οι παγκόσμιες εξελίξεις δείχνουν ότι βαδίζουμε προς ένα περισσότερο ολοκληρωτικό καθεστώς που συρρικνώνει τις ατομικές ελευθερίες του πολίτη και μάλιστα με ψηφιακό τρόπο…
Κενά ασφαλείας
Πέρα από την συνομωσιολογία και την κινδυνολογία, υπάρχει πράγματι ένα θέμα με την ασφάλεια της κάρτας όπως και κάθε ψηφιακού αρχείου. Σύμφωνα με την Deutshe Welle η οποία το 2010 πραγματοποίησε, στο πλαίσιο μιας τηλεοπτικής εκπομπής της, έρευνα για το ποσοστό ασφάλειας της γερμανικής Κάρτας Πολίτη. Σε αυτήν διαπιστώθηκε ότι είναι δυνατόν τα δεδομένα της κάρτας να υποκλαπούν από απλούς χάκερς. Το ίδιο διαπιστώθηκε από παρόμοιες έρευνες σε βιομετρικά διαβατήρια. Πρόκειται άραγε για απλό κενό ασφαλείας ή μήπως για κάτι παραπάνω;
Who is Who: Ο Στέλιος Φωκάς είναι δημοσιογράφος στον Ελεύθερο Τύπο
Σημείωση: Το άρθρο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στα “Φαινόμενα”, το εβδομαδιαίο περιοδικό του Ελεύθερου Τύπου.

www.metafysiko.gr