Οι ΗΠΑ υπονομεύουν την Ευρωζώνη

Γιώργος Δελαστίκ:Βολές πολυβόλου κατά ριπάς θύμιζαν την Παρασκευή το βράδυ οι ανακοινώσεις του αμερικανικού οίκου αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας κρατών και επιχειρήσεων Standard and Poor's (S&P). Οχι μία ή δύο, αλλά... εννέα (!) από τις δεκαεπτά χώρες της Ευρωζώνης «εκτέλεσε» ο αμερικανικός οίκος...
υποβαθμίζοντάς τες κατά μία ή δύο βαθμίδες. Μάλτα, Σλοβενία και Σλοβακία επλήγησαν λιγότερο επώδυνα, καθώς η S&P μείωσε την αξιολόγησή τους κατά μία μόνο βαθμίδα. Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Κύπρος δέχτηκαν πολύ ισχυρότερο «χαστούκι», καθώς τις έριξε δύο σκαλοπάτια πιο κάτω, πετώντας τη Ρώμη στο ίδιο επίπεδο πιστοληπτικής ικανότητας με το... Καζακστάν!
Πολύ πιο επώδυνη πολιτικά, όμως, αν και μίας και μόνης βαθμίδας, ήταν η υποβάθμιση της Γαλλίας και της Αυστρίας, από τις οποίες η S&P αφαίρεσε το «τριπλό Α» που διασφαλίζει δανεισμό του κράτους με χαμηλό επιτόκιο. Με την υποβάθμιση της Γαλλίας πλήττεται ευθέως ο πυρήνας της Ευρωζώνης και αποσταθεροποιείται το ευρώ. Ο γερμανογαλλικός άξονας, πάνω στον οποίο στηρίζεται ολόκληρο το οικοδόμημα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, κλονίζεται σοβαρά. Είναι αδύνατον να μακροημερεύσει η νομισματική ένωση, αν η Γαλλία συνεχίσει επί πολύ να δανείζεται με διπλάσιο ή τριπλάσιο επιτόκιο από όσο δανείζεται η Γερμανία. Υποβαθμίζοντας τη δεύτερη, την τρίτη και την τέταρτη οικονομία της Ευρωζώνης, ο αμερικανικός οίκος συντείνει στην αύξηση του κόστους δανεισμού της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας. Αυτό θα επιτείνει την ήδη υφιστάμενη υστέρηση των οικονομιών τους έναντι της γερμανικής. Οι χώρες αυτές καταδικάζονται σε μόνιμη διεύρυνση της καθυστέρησής τους σε σχέση με τη Γερμανία, αφού θα είναι υποχρεωμένες να ξοδεύουν πολλές δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ παραπάνω κάθε χρόνο για να αναχρηματοδοτούν το δημόσιο χρέος τους. Και οι γαλλικές, ιταλικές, ισπανικές κ.λπ. επιχειρήσεις όμως θα δανείζονται ακριβότερα από τις γερμανικές, άρα η ανταγωνιστικότητά τους θα υποχωρεί διαρκώς λόγω αυξημένου κόστους δανείων σε σύγκριση με τις αντίστοιχες γερμανικές ομοειδείς επιχειρήσεις και τη φθηνότερη χρηματοδότησή τους.
Είναι μάλλον αφελής όποιος στέκεται αποκλειστικά στην τεχνοκρατική πτυχή του ζητήματος αυτού. Βαρύτατες είναι οι υποψίες ότι αυτές οι κατά συρροήν υποβαθμίσεις κρατών της Ευρωζώνης από τους αμερικανικούς οίκους εξυπηρετούν και πολιτικούς στόχους της αμερικανικής κυβέρνησης, όχι μόνο τα συμφέροντα του αμερικανικού (και παρεμπιπτόντως και του βρετανικού) χρηματοπιστωτικού συστήματος. Ο επίσης αμερικανικός οίκος αξιολόγησης Φιτς έχει ουσιαστικά προαναγγείλει ότι σε δεκαπέντε μέρες, έως τα τέλη Ιανουαρίου το πολύ, θα υποβαθμίσει κι αυτός την πιστοληπτική ικανότητα της Ιταλίας, της Ισπανίας, του Βελγίου και της Ιρλανδίας.
Δεν έχουμε να κάνουμε με κινήσεις που πλήττουν απλώς την αξιοπρέπεια, το «ονόρε» των χωρών του ευρώ. Οι υποβαθμίσεις, που συνεπιφέρουν αύξηση του κόστους δανεισμού τής κάθε χώρας με πολύ διαφορετικά επιτόκια, υπονομεύουν την οικονομική βάση της Ευρωζώνης. Εντείνουν τις φυγόκεντρες τάσεις, καθώς αυξάνουν το κόστος παραμονής της κάθε χώρας στο ευρώ με πολύ διαφορετικούς ρυθμούς.
Είναι προφανές από πολιτική σκοπιά ότι η Ουάσινγκτον έχει καταλήξει στο συμπέρασμα πως ο σημερινός τρόπος λειτουργίας της Ευρωζώνης ενισχύει υπέρμετρα τη γερμανική ηγεμονία στην Ευρώπη, με αποτέλεσμα οι ΗΠΑ να εκτοπίζονται πολιτικά από τη Γηραιά Ηπειρο ολοένα και περισσότερο.
Δείχνουν οι Αμερικανοί να έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως τα συμφέροντά τους επιβάλλουν να υπονομεύσουν την Ευρωζώνη με τη σημερινή της μορφή, αναχαιτίζοντας έτσι την επέκταση και εδραίωση της γερμανικής παντοδυναμίας. Οι ΗΠΑ είναι σαφέστατα υπέρ μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς, η οποία διευκολύνει τη δραστηριοποίηση και των αμερικανικών επιχειρήσεων στην Ευρώπη. Την ενιαία αγορά τη θέλουν. Διαπιστώνουν όμως ότι ο τρόπος με τον οποίο διαμορφώνει την Ευρωζώνη το Βερολίνο γεννά σοβαρότατους κινδύνους για τα αμερικανικά συμφέροντα.
Χρησιμοποιώντας ως όπλο και τους οίκους αξιολόγησης, που έχουν ήδη βάλει στο στόχαστρο τη Γαλλία, οι Αμερικανοί αποσκοπούν στο να προκαλέσουν ρήξη στις γερμανογαλλικές σχέσεις. Να αποσπάσουν το Παρίσι από το Βερολίνο και να το ωθήσουν στην αναζήτηση οικονομικοπολιτικής συμμαχίας με την Ουάσινγκτον και κατ' επέκταση με το Λονδίνο. Είναι προφανές ότι, αν οι Γερμανοί χάσουν τους Γάλλους και οι τελευταίοι πάνε με τους Αγγλοαμερικανούς, το Βερολίνο θα χάσει αμέσως όλη τη Νότια Ευρώπη.
Τίποτα δεν προδικάζει την ευόδωση των αμερικανικών προσδοκιών, αλλά όλες αυτές οι υπόγειες αντιπαραθέσεις προοιωνίζονται ταραγμένο μέλλον για την Ευρώπη.
ΚΑΡΑΤΟΜΗΣΗ
Πώς οι Αμερικανοί υπέταξαν τη S&P
Τόλμησε ο ίδιος οίκος αξιολόγησης στις 5 Αυγούστου να αφαιρέσει τα «τρία Α» από τις ΗΠΑ, για πρώτη φορά μετά από 70 χρόνια. Ακαριαία δημοσιοποιήθηκε ότι το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης διεξάγει έρευνα για «ύποπτα ευνοϊκές» αξιολογήσεις εταιρειών από την S&P που συνέβαλαν στο ξέσπασμα της κρίσης! Το μήνυμα ήταν σαφές προς τον οίκο αξιολόγησης: «Μαζέψτε τα, αλλιώς σας φορτώνουμε ακόμη και την... παγκόσμια κρίση!». Το μήνυμα ελήφθη. Σε 15 μόλις μέρες ανακοινώθηκε από τους πανικόβλητους μετόχους της S&P ότι... καθαιρούν τον πρόεδρο Ντέβεν Σάρμα και τον αντικαθιστούν με ένα στέλεχος της Σίτιμπανκ! Η τάξη αποκαταστάθηκε. Υποβαθμίζοντας τη Γαλλία, η S&P ξεπληρώνει τα οφειλόμενα στην κυβέρνηση Ομπάμα.