Soli Ozel: Το δόγμα των «μηδενικών προβλημάτων» και η γρονθοκόπηση στον τοίχο!

Soli Ozel*: “Η Τουρκία τη δεδομένη στιγμή είναι μόνη όσο ποτέ άλλοτε στη παγκόσμια πολιτική σκακιέρα”  (Δημοσιεύτηκε στο  – GEOPOLITICS & DAILY NEWS - στις 30 Απριλίου 2011)

Με τη γειτονική Συρία σε κρίση, η «αραβική άνοιξη» χτύπησε τη πόρτα της Τουρκίας και μαζί της έφερε και πονοκέφαλο σε μια κυβέρνηση που διαχρονικά ποντάριζε...
στα πολιτικά δρώμενα της περιοχής.
Από την εποχή (το 2002) που ήρθε στην εξουσία ο Πρωθυπουργός και βαθιά Ισλαμιστής Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προσπάθησε να ηγηθεί στο μουσουλμανικό κόσμο «χρησιμοποιώντας» τη κοινή θρησκευτική τους ευαισθησία και την οικονομική επιθετική του πολιτική. Οι Τούρκοι υπουργοί υπέγραψαν εμπορικές συμφωνίες και πρωτόκολλα συμφωνιών με χώρες της Μέσης Ανατολής, παρότι οι προσπάθειες τους να ενταχθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση έπεφταν στο κενό. Ο Ερντογάν αποφάσισε να ελιχθεί και να γίνει ο ήρωας του Αραβικού Κόσμου μέσω της κριτικής που ασκούσε (και ασκεί) στο Ισραήλ.

Η νέα εξωτερική πολιτική που υιοθέτησε, ονομάστηκε Νέο-Οθωμανική και βασίστηκε στο δόγμα των «μηδενικών προβλημάτων» με τις γειτονικές χώρες. Ο ηγέτης της Συρίας Assad, με τη χώρα του οποίου η Τουρκία συνορεύει σε μήκος 700 χιλιομέτρων φάνηκε σαν ο πολυτιμότερος «παίκτης» ώστε να στηρίξει το νέο δόγμα περί «μηδενικών προβλημάτων».
Αν και οι δύο χώρες (Συρία – Τουρκία) έφτασαν μια ανάσα από το πόλεμο στα τέλη της δεκαετίας του 1990, έγιναν τελικά στενοί φίλοι/σύμμαχοι στα πλαίσια της πολιτικής Ερντογάν. Οι καλές σχέσεις των δύο χωρών έδωσαν το δικαίωμα να άρουν τους όποιους περιορισμούς σχετικά με τη visa ώστε να ταξιδεύουν εκατέρωθεν ελεύθερα.
Ο Ερντογάν, σε αντίθεση με την επανάσταση στην Αίγυπτο που έσπευσε να πάρει θέσει καταγγέλλοντας τη πολιτική του Χόσνι Μουμπάρακ, στο θέμα της Συρίας ουσιαστικά σιωπά.
Στο ίδιο μήκος κύματος, κράτησε χαμηλών τόνων στάση στο θέμα της Λιβύης όπου τουρκικές εταιρίες έχουν ήδη επενδύσει δισεκατομμύρια δολάρια και συμβάσεις έργων που απασχολούν 25.000 εργαζόμενους. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως οι αντικαθεστωτικοί στη Λιβύη κατηγόρησαν ανοιχτά τη Τουρκία – ένα μέλος του ΝΑΤΟ – όσον αφορά τη στήριξή της στον Καντάφι.
Ωστόσο παρά τις στενές οικονομικές σχέσεις, ο Ερντογάν δεν φαίνεται να επηρεάζει είτε τον Άσαντ είτε τον Καντάφι. Ο Soli Ozel, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Bilgi, πολιτικός και αρθρογράφος δήλωσε πως η Τουρκία παρότι παριστάνει το σοφό γέροντα της περιοχής είναι φανερό πως έχει ελάχιστη δυναμική επιρροής στα όλα όσα διαδραματίζονται. Ουσιαστικά βρισκόμαστε στο σημείο που η Τουρκία γρονθοκοπεί το τοίχο.
Ο Henri Barkey σε ένα άρθρο του στο «Carnegie Endowment» έγραψε πως ουσιαστικά η Τουρκία υποχρεώθηκε ναι μεν να δημιουργήσει ισχυρούς δεσμούς με όλα τα καθεστώτα που σήμερα «τρικλίζουν» ωστόσο δε δεν δείχνει την όποια διάθεση να αλλάξει κάτι σε αυτό. Δεν αποτελεί έκλπηξη το γεγονός πως η Λιβύη και η Συρία δημιουργούν μεγάλο πονοκέφαλο στην Άγκυρα.
Στη περίπτωση που η Τουρκία επιλέξει το δρόμο της ρήξης με τη Συρία, αυτομάτως θα φέρει πολιτικές συνέπειες με κυριότερη την ανησυχητική μελλοντικά για τη Τουρκία μαζική εισροή λαθρομεταναστών. Ανώτατοι Τούρκοι Αξιωματούχοι ταξίδεψαν στη Δαμασκό ώστε να παροτρύνουν την όποια μεταρρύθμιση ενώ έγινε σύγκλιση του Τουρκικού Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας ώστε να συζητηθούν και παρθούν αποφάσεις όσον αφορά τις εξελίξεις στη περιοχή.
Η ανακοίνωση του Τουρκικού Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας μετά τη σύγκληση ήταν πως για το καλό της ειρήνης και της σταθερότητας στη περιοχή, η φίλη χώρα Συρία, θα πρέπει να βαδίσει στα πλαίσια των δεδομένων που επιβάλλουν τα βασικά δικαιώματα και ελευθερίες.
Η στάση και η επιφυλακτικότητα που επιδεικνύει ο Ερντογάν σχετικά με τη βία στη Λιβύη και τη Συρία δεν σχετίζεται με την ευαισθησία του απέναντι στο Ισραήλ και τους βομβαρδισμούς του κατά αμάχων.
Οι σχέσεις της Τουρκίας με το Ισραήλ πέρασαν και περνούν μεγάλη κρίση ενώ σύμφωνα με τον Soli Ozel, η Τουρκία τη δεδομένη στιγμή είναι μόνη όσο ποτέ άλλοτε στη παγκόσμια σκακιέρα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση της γυρίζει τη πλάτη, την ώρα που το μέλλον στη Μέση Ανατολή είναι αβέβαιο και απρόβλεπτο.
* Soli Ozel: Διδάσκει στο Τμήμα Πανεπιστήμιο Bilgi των Διεθνών Σχέσεων της Τουρκίας και είναι αρθρογράφος στην τουρκική εφημερίδα Sabah .
GEOPOLITICS & DAILY NEWS

gdailynews.wordpress.com