Πολιτικό σύστημα: Η ώρα της αλήθειας

Στο σημείο καμπής - κατ' άλλους στο σημείο βρασμού - πλησιάζει το πολιτικό σύστημα της χώρας, εν αναμονή καταιγιστικών εξελίξεων στο εξωτερικό και στο εσωτερικό και εν όψει της λήψης αποφάσεων...
καθοριστικών για το μέλλον της Ελλάδας. Εντός του προσεχούς διαστήματος και με βάση τις αποφάσεις που θα λάβει η κυβέρνηση και θα κληθεί να επικυρώσει η Βουλή, θα κριθούν οι αντοχές του συστήματος, το αν είναι σε θέση να αντεπεξέλθει στα δεδομένα που θα διαμορφωθούν ή αν θα διαλυθεί αργά ή γρήγορα υπό την πίεση μη αναστρέψιμων αποφάσεων και δραματικών κοινωνικών συνθηκών.

Ο κρίσιμος Ιανουάριος

Ο Ιανουάριος προμηνύεται ήδη από κορυφαίες κυβερνητικές πηγές ως μήνας των κρίσιμων εξελίξεων. Στο διάστημα αμέσως μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς αναμένεται να προχωρήσουν με ταχύ ρυθμό οι διαπραγματεύσεις για τα ζητήματα που έχουν περιγραφεί ως οι βασικές αποστολές της κυβέρνησης συνεργασίας και ως παράγοντες που θα κρίνουν την επιτυχία του εγχειρήματος του προηγούμενου Νοεμβρίου, της περιόδου δηλαδή που χαρακτηρίστηκε από την πρωτοφανή για τα ιστορικά χρονικά της χώρας αποχώρηση του κ. Γ. Παπανδρέου από την πρωθυπουργία και του σχηματισμού μιας νέας κυβέρνησης υπό τον κ. Λ. Παπαδήμο, με τρικομματική στήριξη και χωρίς να έχουν προηγηθεί εθνικές εκλογές.

Τα ζητήματα που κρίνουν το παρόν και το μέλλον της χώρας, το αν η Ελλάδα θα παραμείνει για ορατό διάστημα στη νομισματική ένωση του ευρώ ή αν θα στραφεί σε διαδρομές με άδηλο προορισμό, συνοψίζονται σε δύο μείζονες παραμέτρους: την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με τους ιδιώτες δανειστές της χώρας για την ανταλλαγή των ομολόγων (το «κούρεμα» του χρέους) και τη συνακόλουθη νέα δανειακή σύμβαση· το νέο μνημόνιο με ορίζοντα δεκαετίας.

Ως προς το πρώτο στοιχείο, κυβερνητικές πηγές εκτιμούν ότι οι εξελίξεις θα έχουν δρομολογηθεί περί τις αρχές του έτους. Τότε θα είναι ορατό σε ποιον βαθμό, σε τι ποσοστό και με ποιους όρους θα είναι εν τέλει διατεθειμένοι οι ιδιώτες επενδυτές να συμμετάσχουν στο «κούρεμα».

Το δίλημμα και ο εκβιασμός

Κατόπιν αυτού, περίπου στα μέσα του Ιανουαρίου αναμένεται να είναι διαμορφωμένο το πρώτο σχέδιο της δανειακής σύμβασης. Στο σημείο αυτό θα τεθούν προ του μείζονος διλήμματος οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις. Ηδη το δίλημμα αυτό περιγράφεται και είναι σαφές για τους περισσότερους βουλευτές: ή ψηφίζουν το νέο υπερ-μνημόνιο και υφίστανται τις συνέπειες (κατά τους περισσότερους καταλυτικές, καθώς στο κείμενο αναμένεται να περιλαμβάνονται οριστικές ρυθμίσεις για τα επίπεδα μισθών, τα εργασιακά δικαιώματα, το ασφαλιστικό σύστημα και τους εργαζομένους ιδιωτικού και δημοσίου τομέα) ή καταψηφίζουν και αναλαμβάνουν την ευθύνη για την πτώχευση της χώρας.

Υπό αυτές τις συνθήκες, και με δεδομένη την εμπειρία των διαδικασιών που προηγήθηκαν στις εκταμιεύσεις των προηγούμενων δόσεων, οι βουλευτές που στηρίζουν την κυβερνητική πλειοψηφία αντιλαμβάνονται ήδη την ένταση του ψυχολογικού ή και ευθέος εκβιασμού που θα δεχθούν για την ψήφιση της υπερ-δόσης των 89 δισ. ευρώ.

Το σημείο αυτό αντιμετωπίζεται εντός και εκτός Κοινοβουλίου και από τους παράγοντες που σήμερα κατέχουν κεντρικές θέσεις στο παιχνίδι της εξουσίας, ως το καθοριστικότερο μέχρι στιγμής για τη διαμόρφωση της «επόμενης ημέρας» στη χώρα. Η στάση που θα τηρήσουν πρόσωπα και παρατάξεις θα είναι πολιτικά δεσμευτική για το επόμενο διάστημα, καθώς οι αποφάσεις θα έχουν χαρακτήρα αμετάκλητο. Οπως χαρακτηριστικά λένε κάποιοι στο ΠαΣοΚ, «ύστερα από αυτό δεν θα υπάρχει δικαιολογία "δεν ήξερα, δεν γνώριζα"», ενώ την ίδια στιγμή στη ΝΔ κύριο στοιχείο προβληματισμού είναι οι δυνατότητες ελιγμών που θα υπάρχουν μετά την υπερψήφιση της δανειακής σύμβασης και των όσων αυτή θα προβλέπει.

Οι βουλευτές στην κόψη του ξυραφιού

Εν αναμονή της διαμόρφωσης όλων αυτών, μέλη του Κοινοβουλίου εκφράζουν ήδη τις ανησυχίες τους, συναισθανόμενοι το βάρος που θα πέσει στους ώμους τους όταν έλθει η ώρα της ψηφοφορίας. Ενα από τα χαρακτηριστικότερα δείγματα ανησυχίας είναι αυτό που αφορά το δίκαιο στο οποίο θα υπαχθούν τα ελληνικά χρέη με τη νέα σύμβαση. Δεδομένου ότι υπάρχει ήδη συζήτηση για την υπαγωγή της σύμβασης στο βρετανικό Δίκαιο, αρκετοί δηλώνουν σήμερα ότι δεν είναι διατεθειμένοι να συναινέσουν σε κάτι τέτοιο και προτίθενται ακόμη και να παραιτηθούν.

Κυβερνητικές πηγές την ίδια στιγμή σημειώνουν ότι η διαπραγμάτευση σε όλα τα σημεία της είναι ανοιχτή. Δίνουν μάλιστα ενδείξεις για το τι βρίσκεται στο τραπέζι της συζήτησης και ποιες είναι οι πιθανότητες κατάληξης: «Ούτε το θέμα της υπαγωγής στο βρετανικό Δίκαιο έχει κλείσει ούτε οι υπόλοιποι όροι της σύμβασης. Αν όμως καταφέρουμε να διασφαλίσουμε ένα σημαντικά ευνοϊκότερο επιτόκιο για το νέο δάνειο και οι δανειστές ζητήσουν σε αντάλλαγμα μεγαλύτερη εξασφάλιση, θα προτιμήσουν κάποιοι την πτώχευση και την καταστροφή;».

Δεσμευτικές αποφάσεις

Εν όψει αυτών των εξελίξεων, οι διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης σε διεθνές επίπεδο συνεχίζονται, με βασικούς χειριστές τον Πρωθυπουργό και τον υπουργό Οικονομικών κ. Ευ. Βενιζέλο. Την ίδια στιγμή, στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό, οι εκπρόσωποι των πολιτικών δυνάμεων αντιλαμβάνονται και δηλώνουν ότι πλησιάζει το χρονικό σημείο στο οποίο το πολιτικό σύστημα θα βρεθεί αντιμέτωπο με όλες τις αμαρτίες του παρελθόντος και θα κληθεί να λάβει αποφάσεις, που αφενός θα δεσμεύσουν τη χώρα για τις επόμενες δεκαετίες, αφετέρου θα δώσουν τη μοναδική - με τα σημερινά δεδομένα λειτουργίας της ΕΕ και της ΟΝΕ - δυνατότητα διεξόδου της χώρας από την οδό της ανατροπής και ακύρωσης όλων των επιλογών όχι μόνο της μεταπολιτευτικής αλλά και της μεταπολεμικής περιόδου.

Οπως περιέγραφε τις πραγματικές συνθήκες κορυφαίο πολιτικό στέλεχος κατά τη διάρκεια της προηγούμενης εβδομάδας, το δίλημμα τίθεται στην πραγματικότητα ως εξής: «Ή κατορθώνουμε να προχωρήσουμε επιτυχώς στην εσωτερική υποτίμηση κατά 30% και διασφαλίζουμε μια μακροχρόνια χρηματοδότηση της ελληνικής οικονομίας με ξένα κεφάλαια και την ελπίδα για ανάκαμψη ή επιστρέφουμε στη δραχμή, οδηγούμαστε σε μια βίαιη υποτίμηση, σε πρώτη φάση κατά 50%, και αναζητούμε εναλλακτικές και προς το παρόν άγνωστες μεθόδους χρηματοδότησης της οικονομίας».

Υπό αυτές τις συνθήκες, τα ελληνικά κόμματα, οι κοινοβουλευτικές δυνάμεις, οι ηγεσίες τους, οι επίδοξοι ηγέτες της επόμενης ημέρας και οι απλοί βουλευτές βρίσκονται πολύ κοντά στην «ώρα της αλήθειας».

Πολιτική και οικονομική επιβίωση

Ο όρος, ως μεταφορά δανεική από τις ταυρομαχίες, περιγράφει την αίσθηση που επικρατεί εν αναμονή της κατάρτισης της δανειακής σύμβασης, του νέου υπερ-μνημονίου, το οποίο θα κληθεί να επικυρώσει το ελληνικό Κοινοβούλιο στις αρχές τους έτους. Αντικείμενό του θα είναι οι πολιτικές που θα συνοδεύσουν την εκταμίευση της επόμενης δόσης της χρηματοδότησης της χώρας, η οποία ανέρχεται σε 89 δισ. ευρώ. Οι περισσότεροι βουλευτές και κυβερνητικοί αξιωματούχοι μιλούν για το μείζον δίλημμα της τελευταίας 50ετίας, στο οποίο όλες οι πολιτικές δυνάμεις θα κληθούν να τοποθετηθούν, με τρόπο που θα κρίνει τον ρουν της ιστορίας της χώρας.

Οπως εξηγούν πολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες, η προηγούμενη περίοδος που σφραγίστηκε από τις εξελίξεις που οδήγησαν στον σχηματισμό της κυβέρνησης Παπαδήμου διαμόρφωσαν μια πραγματικότητα μέσα στην οποία όλοι λειτουργούν και προσπαθούν να επιβιώσουν πολιτικά και οικονομικά: η χώρα και το πολιτικο-οικονομικό της σύστημα τελούν πλέον υπό τριπλή ομηρεία και δεσμεύονται από τρεις εξωγενείς παραμέτρους: α) τις απαιτήσεις των ιδιωτών δανειστών, οι οποίοι εμπλέκονται στις διαπραγματεύσεις για τoυς όρους ανταλλαγής των ομολόγων, β) τους σχεδιασμούς των ευρωπαϊκών κέντρων αποφάσεων για τις πολιτικές ανατροπές στο θεσμικό περιβάλλον της Ενωσης και γ) τις εμπράγματες αξιώσεις του ΔΝΤ για τη διασφάλιση της αποπληρωμής των δανείων της προηγούμενης διετίας και των επόμενων ετών.

www.tovima.gr