Απ' το «λεφτά υπάρχουν» στο κυνήγι των δόσεων

Κλείνουν δύο χρόνια από τον εκλογικό θρίαμβο του ΠΑΣΟΚ. Ισως τα δύο πιο δύσκολα χρόνια για την Ελλάδα από την πτώση της χούντας. Σίγουρα, πάντως, τα δύο πιο επώδυνα χρόνια για το ΠΑΣΟΚ από την ημέρα της ίδρυσής του.

Το αποδεικνύουν τα στοιχεία για το ύψος της ανεργίας, για την έκταση των ζημιών...
που έχουν υποστεί στα εισοδήματά τους οι Ελληνες, αλλά και η πεποίθηση που υπάρχει στην κοινωνία ότι η οικονομική κατάσταση δεν πρόκειται να βελτιωθεί πριν από μια δεκαετία. Αυτό βεβαίως θα συμβεί υπό την προϋπόθεση ότι η κυβέρνηση θα κερδίσει το στοίχημα για τη διάσωση της χώρας.
Πράγμα εξαιρετικά αμφίβολο αν δώσουμε βάση στις έρευνες ξένων εταιρειών, οι οποίες βλέπουν χρεοκοπία σε ποσοστά κοντά στο 100% και αν θεωρήσουμε έγκυρες τις εγχώριες δημοσκοπήσεις, σύμφωνα με τις οποίες το μεγαλύτερο κομμάτι του λαού φοβάται ότι δεν θα αποφύγουμε το μοιραίο.
Δύο χρόνια μετά τη νίκη του ΠΑΣΟΚ, το κόμμα που διασύρθηκε στις εκλογές, σημειώνοντας τη χαμηλότερη επίδοση στην ιστορία του, προηγείται έξι μονάδες στην πρόθεση ψήφου και ο Γ. Παπανδρέου υπολείπεται του Α. Σαμαρά στην καταλληλότητα για την πρωθυπουργία. Ούτε και ο πιο απαισιόδοξος οπαδός του ΠΑΣΟΚ δεν θα μπορούσε να φανταστεί αυτή την εξέλιξη. Κι όμως, όλα ήταν τόσο διαφορετικά τον Οκτώβριο του 2009.
Διαβάζοντας σήμερα τις προγραμματικές δηλώσεις του πρωθυπουργού αποκομίζεις την αίσθηση ότι η κυβέρνηση δεν είχε συνειδητοποιήσει το μέγεθος του προβλήματος. Το πολιτικό προσωπικό βρισκόταν ακόμη υπό την επήρεια της περίφημης καθησυχαστικής άποψης ότι «λεφτά υπάρχουν» και πίστευε ότι αυτό που χρειάζεται είναι να τα βρει η κυβέρνηση και να τα διαθέσει. Απόρροια αυτής της εσφαλμένης αντίληψης για την πραγματικότητα ήταν και η χορήγηση της πρώτης δόσης του επιδόματος αλληλεγγύης.
Στο πρώτο συμβούλιο υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, στο οποίο παραβρέθηκε, ο Γ. Παπακωνσταντίνου δέχθηκε την εξής ερώτηση από συνάδελφό του: «Εχετε συνειδητοποιήσει την κατάσταση στην οποία έχετε περιέλθει;» Η καταφατική απάντηση του Γ. Παπακωνσταντίνου προκάλεσε κόντρα ερώτηση: «Και παρ' όλα αυτά, δίνετε επίδομα αλληλεγγύης;»
Η απόκριση του υπουργού έπεισε τον ξένο αξιωματούχο για το έλλειμμα σοβαρότητας της ελληνικής κυβέρνησης: «Ηταν προεκλογική δέσμευσή μας» του είπε ο κ. Παπακωνσταντίνου. Βεβαίως άλλη δόση δεν δόθηκε, ωστόσο με το ξεκίνημά της η κυβέρνηση είχε χάσει τη μάχη στο επίπεδο της αξιοπιστίας.
Αλλά και από τις επόμενες ενέργειες της φάνηκε ότι για αρκετό καιρό ήταν αλλού. Καθυστέρησε να στελεχώσει το κράτος και ιδιαίτερα τους κρίσιμους κόμβους της δημόσιας διοίκησης. Επιλέγοντας τη διαδικασία του opengov για να εξουδετερώσει, όπως έλεγε, την καχυποψία που υπήρχε στην κοινωνία για το πώς τα κόμματα εξουσίας αντιλαμβάνονται το ρόλο του κράτους, σπατάλησε εφτά μήνες μέχρι να καταλήξει στους γενικούς γραμματείς των υπουργείων και στους διοικητές των μεγάλων οργανισμών.
Η χώρα όμως, λόγω του μεγάλου ελλείμματος και του θηριώδους χρέους, είχε μπει στο στόχαστρο των αγορών. Τα spreads απογειώνονταν και όλα όσα υπόσχονταν την ίδια περίοδο οι αρμόδιοι υπουργοί για έξοδο στις αγορές και για έναρξη της ανάκαμψης σε σύντομο χρόνο φάνταζαν εξωφρενικά. Με αυτά και με κείνα φτάσαμε στο μνημόνιο το Μάιο του 2010. Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε τη συμφωνία από το ακριτικό Καστελόριζο και την παρουσίασε περίπου ως αναγκαστική πράξη. Και αυτός και κάποιοι υπουργοί του δεν έχαναν την ευκαιρία να τονίζουν ότι «το μνημόνιο δεν είναι συμβατό με τη σοσιαλιστική φυσιογνωμία μας, αλλά είμαστε υποχρεωμένοι να το εφαρμόσουμε για το καλό της πατρίδας». Οταν όμως δεν πιστεύεις σ' αυτό που κάνεις, είναι βέβαιο ότι δεν θα το κάνεις καλά.
Τα μέτρα που υπήρχαν στο μνημόνιο δεν προωθούνταν με την ταχύτητα που επέβαλλαν οι περιστάσεις και ζητούσαν οι δανειστές μας. Πριν από την εκταμίευση κάθε δόσης η χώρα ζούσε σε συνθήκες πανικού. Τα διλήμματα έπεφταν βροχή: «Ή υλοποιούμε τις δεσμεύσεις μας ή δεν θα έχουμε τα χρήματα να πληρώσουμε μισθούς και συντάξεις».
Στο μόνο πεδίο όπου είχαν καλά αποτελέσματα ήταν στο «κούρεμα» μισθών, συντάξεων και επιδομάτων. Οπου όμως απαιτούνταν σχέδιο, φαντασία και βούληση για σύγκρουση και ανατροπές οι επιδόσεις της κυβέρνησης ήταν αξιοθρήνητες. Σχεδόν καμία από τις διαρθρωτικές αλλαγές δεν προχώρησε σε σημαντικό βαθμό. Την ίδια ώρα πύκνωναν τα φαινόμενα διαφωνιών.
Την ανυπαρξία αποτελεσμάτων στο μέτωπο των διαρθρωτικών αλλαγών και την κακοφωνία στο υπουργικό συμβούλιο θα «θεράπευαν» (υποτίθεται) το μεσοπρόθεσμο και ο ανασχηματισμός τον Ιούνιο του 2011. Με το μεσοπρόθεσμο επιμηκύνθηκε ο χρόνος αποπληρωμής του χρέους και μειώθηκε το επιτόκιο δανεισμού.
Με τη νέα κυβέρνηση και κυρίως με την αναβάθμιση Βενιζέλου ο πρωθυπουργός έδωσε την εντύπωση ότι κατανόησε πού ήταν το πρόβλημα και αποφάσισε επιτέλους να εγκαταλείψει το χαλαρό στιλ διοίκησης. Αλλαξε και η δημόσια ρητορική του. Με κάθε ευκαιρία τόνιζε την ανάγκη της εφαρμογής των συμφωνιών. Εις μάτην. Η κυβέρνηση πίστεψε ότι με το μεσοπρόθεσμο και τη συμφωνία της 21ης Ιουλίου τα πράγματα θα εξομαλύνονταν από μόνα τους και αποφάσισε να πάει διακοπές.
Κάπως έτσι φτάσαμε στην αποτυχημένη απόπειρα της επαναδιαπραγμάτευσης των συμφωνιών, στο σίριαλ «παίρνουμε δεν παίρνουμε την έκτη δόση», στο μπαράζ των νέων δυσάρεστων μέτρων, στους εκβιασμούς προς την κοινοβουλευτική ομάδα, στην κυκλοφορία των σεναρίων για έξοδο της χώρας από την ευρωζώνη, στη διασπορά των φημών περί ελεγχόμενης χρεοκοπίας, στις ασφυκτικές πιέσεις της Μέρκελ, στις ανοίκειες απαιτήσεις του ΔΝΤ και στην ενίσχυση των ενδείξεων ότι η χώρα θα πάει σε πρόωρες εκλογές μετά την ψήφιση του προϋπολογισμού.
Η κατάσταση αυτή θορύβησε τον πρωθυπουργό και τον Ευ. Βενιζέλο, οι οποίοι εγκαινίασαν ένα νέο γύρο προσωπικών επαφών και τηλεδιασκέψεων προκειμένου να πείσουν τους εταίρους μας ότι αυτή τη φορά θα είμαστε συνεπείς. Οι ξένοι ζητούν λαγούς με πετραχήλια και έργα για να συνεχίσουν να δανείζουν. Η κοινωνία δηλώνει με διάφορους τρόπους ότι δεν αντέχει άλλο. Δρόμος για να ικανοποιηθούν και οι δύο πλευρές δεν υπάρχει.
*«Ο λαός μάς ζήτησε να κάνουμε την επανάσταση του αυτονόητου κι αυτό κάνουμε», είπε ο πρωθυπουργός στην ομιλία του στη ΔΕΘ. Περίεργη αντίληψη για το τι είναι αυτονόητο στις παρούσες συνθήκες έχει ο πρωθυπουργός. Αυτονόητο το «κούρεμα» μισθών και συντάξεων, η εκτίναξη της ανεργίας, τα χιλιάδες λουκέτα στην αγορά, η αδυναμία περιορισμού της φοροδιαφυγής; Τότε αυτονόητο είναι και για τους πολίτες το μαύρισμα του ΠΑΣΟΚ. Για την ώρα μόνο στις δημοσκοπήσεις

www.enet.gr