«Φλέβα»... μαύρου χρυσού νότια της Κρήτης

Σε μια προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένων -κι ενώ η Αθήνα... κοιμόταν- η Λιβύη είχε προχωρήσει σε παραχωρήσεις αδειών ερευνών ακόμη και μέχρι τη Γαύδο

Την ύπαρξη στοιχείων από έρευνες ξένων οίκων που δημιουργούν βάσιμες προσδοκίες για ύπαρξη πλούσιων κοιτασμάτων πετρελαίου στην περιοχή μεταξύ ελληνικής και λιβυκής ΑΟΖ, τα οποία επιμένει να αγνοεί...
ακόμη και σήμερα η Αθήνα, αποκαλύπτει στο "Εθνος της Κυριακής" ο δρ Ηλίας Κονοφάγος, πρώην γενικός διευθυντής Ερευνας και Παραγωγής Κοιτασμάτων των ΕΛΠΕ. Δεν είναι τυχαίο φυσικά το γεγονός ότι η Λιβύη είχε προχωρήσει σε παραχωρήσεις αδειών ερευνών ακόμη και μέχρι τη Γαύδο, σε μια προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένων.
Ο κ. Κονοφάγος, που επιμένει στην ανάγκη διαμόρφωσης "Ελληνικής Στρατηγικής Ενέργειας" με αξιοποίηση της κυπριακής εμπειρίας, μετέφερε στο "Εθνος της Κυριακής" τα συμπεράσματα από την ημερίδα που έγινε στα Χανιά προς τιμήν ενός εκ των κορυφαίων ειδικών, του Κύπριου καθηγητή Διαχείρισης Κοιτασμάτων Υδρογονανθράκων του Πανεπιστημίου Χιούστον δρ Μιχάλη Οικονομίδη, με τη συμμετοχή πολλών ξένων και Ελλήνων ειδικών: Σε ό,τι αφορά τις ραγδαίες εξελίξεις στην Κύπρο, η οποία σήμερα έχει κάνει την πρώτη "τρύπα" στον βυθό της ΑΟΖ της, ο κ. Κονοφάγος εξηγεί το πώς η Κύπρος μπόρεσε να φθάσει έως εδώ.
"Η Κύπρος άρχισε θαρραλέα το έργο της το 2003 και πρώτα απ' όλα κατάρτισε την κατάλληλη κυπριακή στρατηγική. Ο επί 20 συνεχή χρόνια υπεύθυνος των Ερευνών της Κύπρου, Σόλων Κασίνης, προσέλαβε το Γαλλικό Ινστιτούτο Υδρογονανθράκων (BEICIP), έναν οίκο που ήξερε καλύτερα από κάθε άλλον τη διεθνή αγορά και τις προοπτικές ύπαρξης κοιτασμάτων στις γεωλογικές λεκάνες της Μεσογείου, και το 2006 προσελήφθη η εταιρεία μη αποκλειστικών καταγραφών σεισμικών ερευνών υψηλής ευκρίνειας ''PGS'', με σκοπό τον εντοπισμό τυχόν στόχων κοιτασμάτων στην περιοχή νότια της Κύπρου. Κύριος στρατηγικός στόχος της Κύπρου ήταν η άμεση δημιουργία πλούτου, υποθαλάσσιου ορυκτού πλούτου". Η συνέχεια είναι λίγο-πολύ γνωστή σε όλους.
Η έρευνα

Σε αντίθεση με την Κύπρο την ίδια χρονική περίοδο, και επί σχεδόν 15 χρόνια, η ελληνική Πολιτεία "κοιμόταν" βαθιά, ασχολούμενη αποκλειστικά και μόνο με την εισαγωγή φυσικού αερίου από το εξωτερικό. Η έρευνα για τους υδρογονάνθρακες μέχρι πρόσφατα είχε εγκαταλειφθεί στην τύχη της. Για να ενεργοποιηθεί η Αθήνα χρειάστηκε να εμφανισθούν οι Νορβηγοί "εργολάβοι" των μη αποκλειστικών υποθαλάσσιων σεισμικών ερευνών, που παρουσίασαν στην κυβέρνηση σημαντικές ομοιότητες και δυνατότητες, παρόμοιες με αυτές της Κύπρου, της Αιγύπτου και της Λιβύης, που εμφανίζονται ήδη να υπάρχουν νότια της Κρήτης. Στην Ελλάδα οι έρευνες επικεντρώνονται κατά προτεραιότητα και σχεδόν αποκλειστικά στη Δ. Ελλάδα, παραπέμποντας τις προοπτικές νοτίως της Κρήτης στο απώτερο μέλλον. Το αρμόδιο υπουργείο θεώρησε ότι ?σε αντίθεση με το Λιβυκό Πέλαγος? στη Δ. Ελλάδα και στο Ιόνιο υπάρχουν πολύ περισσότερα ερευνητικά στοιχεία, τα οποία επιτρέπουν άμεσο άνοιγμα οικοπέδων σε ερευνητικές επενδύσεις. Η αλήθεια όμως είναι πολύ διαφορετική, υποστηρίζει ο κ. Κονοφάγος, τονίζοντας ότι η διεθνής αγορά γνωρίζει πολύ καλά την περιοχή του Λιβυκού μεταξύ Κρήτης - Κύπρου - Αιγύπτου - Λιβύης και Κρήτης, όπου υπάρχουν γεωφυσικά στοιχεία για δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα και εκατοντάδες μελέτες πετρελαϊκών ινστιτούτων και εταιρειών.

Επί των συγκεκριμένων αδημοσίευτων ακόμα μελετών της μείζονος περιοχής νότια της Κρήτης αρκεί να αναφέρουμε ότι η εταιρεία Ελληνικά Πετρέλαια ΑΕ (με αρμόδιο εκπρόσωπό τους τον κ. Κονοφάγο) σε κοινοπρακτική συνεργασία με τις εταιρείες Sipetrol της Χιλής και OilSearch της Αυστραλίας το 2001 άρχισαν διαπραγματεύσεις με την κρατική εταιρεία της Λιβύης N.O.C., με στόχο την απόκτηση ενός σημαντικού θαλάσσιου ερευνητικού οικοπέδου (Block 06), το οποίο βρισκόταν στον κόλπο της Σύρτης, σε απόσταση μόλις 100 χλμ. από τα νοτιοδυτικά θαλάσσια ανεπίσημα ακόμη σύνορα μεταξύ Λιβύης και Κρήτης.
Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων ο διαχειριστής της κοινοπραξίας Sipetrol εξασφάλισε όλα τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία της περιοχής (γεωφυσικά, γεωτρητικά κ.λπ.) και παράλληλα αγόρασε όλες τις επίσημες και ανεπίσημες μη αποκλειστικές θαλάσσιες σεισμικές καταγραφές που υπήρξαν μεταξύ Λιβύης και Κρήτης και τις μελέτησε συστηματικά (βλ. Εικ. 2). Η μελέτη έδειξε ότι όλη η θαλάσσια περιοχή μεταξύ της πόλης της Σύρτης και της Γαύδου ήταν εξαιρετικά πετρελαιοπιθανή και οι εντοπισθείσες ιζηματογενείς λεκάνες παρουσίαζαν σημαντικές γεωλογικές αναλογίες μεταξύ τους, όπου θα μπορούσαν να εντοπιστούν στο μέλλον σημαντικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Η "απάντηση" της Λιβύης ήρθε στο τέλος του 2004 με νέο χάρτη παραχωρήσεων λιβυκών θαλάσσιων οικοπέδων προς υποψήφιους επενδυτές, οι οποίες περιείχαν μέσα σε αυτόν όλη τη Νότια Κρήτη, ακόμη και τη νήσο Γαύδο (βλ. Εικ.1 ), χάρτης που επαναδημοσιεύθηκε και το 2006.
Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν σήμερα στην ελεύθερη αγορά αρκετές χιλιάδες χιλιόμετρα ανεπίσημων υποθαλάσσιων σεισμικών καταγραφών γύρω από την Κρήτη (βλ. Εικ. 2). Οι εταιρείες, τονίζει ο κ. Κονοφάγος, τις έχουν μελετήσει και γνωρίζουν πολύ καλά τις δυνατότητες που θα μπορούσαν να υπάρχουν μελλοντικά στη χώρα μας. Εμείς εξακολουθούμε να τις αγνοούμε, ενώ όλα τα ιστορικά ερευνητικά δεδομένα νότια της Κρήτης, καθώς και πρόσφατες αξιολογήσεις εταιρειών που δραστηριοποιούνται σήμερα νότια της Κύπρου και στο Ισραήλ δείχνουν ότι υπάρχουν σημαντικές γεωλογικές αναλογίες και δυνατότητες παρόμοιων ανακαλύψεων κοιτασμάτων και στη χώρα μας, ιδιαίτερα νότια της Κρήτης.
Η "Αφροδίτη"
Αυτές τις ημέρες το γεωτρύπανο "Ομηρος" της Noble Energy (Noble Homer Ferrigton) βρίσκεται πάνω από την Αφροδίτη, 2.700 μέτρα κάτω από τον βυθό της θάλασσας, με κύριο σκοπό την τοποθέτηση μίας δεύτερης σωλήνωσης στη γεώτρηση. Το τρυπάνι, όπως εξηγεί ο κ. Κονοφάγος, θα συνεχίσει τη διάτρηση κατευθυνόμενο προς την οροφή του κοιτάσματος φυσικού αερίου που αναμένεται στα 4.000 μέτρα. Το τελικό βάθος 5.700 μέτρων θα αποδείξει εάν τα στρώματα φυσικού αερίου είναι πράγματι εκεί (η πιθανότητα ύπαρξης ξεπερνά σήμερα το 90%), εάν πράγματι η ροή του αερίου είναι οικονομικά ενδιαφέρουσα και τέλος εάν το μέγεθος της Αφροδίτης είναι ακόμη σημαντικότερο από το μεγαλύτερο κοίτασμα του κόσμου που ανακαλύφθηκε την τελευταία δεκαετία, δηλαδή το Λεβιάθαν.
Κατά τον Μιχάλη Οικονομίδη, το κοίτασμα θα μπορούσε τελικά να αποδειχθεί κατά 40% μεγαλύτερο από το Λεβιάθαν (450 δισ. m3), δηλαδή να περιέχει μέχρι και 630 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Από γεωπολιτική άποψη η Κύπρος, που δεν διαθέτει ιδιαίτερα στρατιωτικά μέσα προστασίας των θαλάσσιων δικαιωμάτων της, εμφανίζεται ιδιαίτερα τυχερή, λέει ο κ. Κονοφάγος:
"Το 15% του κοιτάσματος δεν είναι κυπριακό! Τα θαλάσσια σύνορα Ισραήλ - Κύπρου χωρίζουν το κοίτασμα σε δύο τμήματα και οι δύο χώρες έχουν ήδη καταρτίσει σύμβαση ομοιόμορφης συνεκμετάλλευσης του κοιτάσματος (Unitization Agreement), ώστε αμέσως μετά την ανακάλυψη του κοιτάσματος να μη χαθεί χρόνος για τη συνέχιση μιας από κοινού ανάπτυξής του. Είναι φανερό ότι το Ισραήλ έχει κάθε συμφέρον να προστατεύσει και τα συμφέροντα της Κύπρου στην περιοχή" (βλ. Εικ. 3).
Τα οικονομικά οφέλη της Κύπρου αναμένεται να είναι εντυπωσιακά, ήταν το συμπέρασμα από την ημερίδα: Η παράλληλη ανάπτυξη των κοιτασμάτων Λεβιάθαν και Αφροδίτης, συνολικής επένδυσης $10 δισ., θα δημιουργήσει την προσεχή δεκαετία 100.000 νέες άμεσες και περιφερειακές θέσεις εργασίας. Η Κύπρος θα παραλάβει το αέριο στην ξηρά σε μια τιμή $4,5/χίλια κυβικά πόδια αερίου, τη στιγμή που η Ελλάδα πληρώνει το εισαγόμενο φυσικό αέριό της σε τιμές της τάξης των $10/χίλια κυβικά πόδια αερίου.
Η οικονομική αξία του κοιτάσματος της Αφροδίτης, όπως εκτιμά ο κ. Κονοφάγος, θα μπορούσε να φθάσει τα $100 δισ., και σύμφωνα με τις δημοσιευθείσες πρώτες στατιστικές εκτιμήσεις η Κύπρος θα μπορούσε να περιέχει τουλάχιστον 10 με 14 Αφροδίτες, συνολικής αξίας $1 τρισ. έως και $1,4 τρισ.
Η Κύπρος σπεύδει πάλι
Βασιζόμενη στο αυξημένο ενδιαφέρον της διεθνούς πετρελαϊκής αγοράς, η Κύπρος ετοιμάζεται να προχωρήσει σε παραχωρήσεις νέων πλούσιων ερευνητικών οικοπέδων.
Ειδικότερα, μεγάλες γαλλικές και ρωσικές εταιρείες ενδιαφέρονται για συγκεκριμένα οικόπεδα που βρίσκονται νότια και δίπλα σε γνωστά υποθαλάσσια λασποηφαίστεια, που από επιστημονική και εμπορική άποψη θεωρούνται πραγματικά εργοστάσια τροφοδοσίας φυσικού αερίου των γεωλογικών ιζημάτων της μείζονος περιοχής. Τα σχεδόν 80 λασποηφαίστεια που έχουν εντοπιστεί γύρω από την Κρήτη δείχνουν επακριβώς την κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσει η Ελλάδα για τον εντοπισμό κρίσιμων για τη χώρα κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.
ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
nmeletis@pegasus.gr