Ετοιμάζονται για φαγοπότι

Βήμα το βήμα, μέρα με την ημέρα, οι μεγάλοι του παγκόσμιου ενεργειακού χάρτη έρχονται όλο και πιο κοντά σε αυτό που σημαντικοί παράγοντες της αγοράς ονομάζουν «Ενεργειακή Γιάλτα».
Όλες οι εξελίξεις συντείνουν στο ότι...
βρισκόμαστε πολύ κοντά σε αυτό που μέχρι τώρα φάνταζε ως ενδεχόμενο και το οποίο έχει περιγράψει εδώ κι αρκετούς μήνες το «Π». Όλα δείχνουν πως οι «μεγάλες δυνάμεις» - είτε πρόκειται για κράτη, είτε για ιδιωτικούς ομίλους - έχουν πλέον συνειδητοποιήσει πως μόνο με μία ευρύτερη συμφωνία για τη διανομή της ενεργειακής «λείας» μπορούν να βγουν κερδισμένοι όλοι.
Τις τελευταίες ημέρες σημειώθηκαν δύο γεγονότα που αποτελούν τα επόμενα βήματα προς αυτή την κατεύθυνση: Το πρώτο αφορά την απόφαση της Τουρκίας να τα «σπάσει» (και) με τη Μόσχα ως προς το φυσικό αέριο που εισάγει και το δεύτερο έχει να κάνει με την πρόταση της BP για έναν μικρότερο αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου, έναντι του γνωστού Nabucco.
Διέξοδος
Οι δύο αυτές εξελίξεις δημιουργούν νέα δεδομένα, τα οποία συνυπολογίζονται στους υπό διαμόρφωση συσχετισμούς, με αφορμή τις σημαντικότατες αλλαγές που πραγματοποιούνται στον χώρο της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής: τα παλιά παραδοσιακά κάστρα εξουσίας καταρρέουν, αλλού με αφορμή τις λαϊκές εξεγέρσεις κι αλλού λόγω της υλοποίησης του περίφημου αμερικανικού σχεδίου για τη «Νέα Μέση Ανατολή».
Το κυριότερο, ωστόσο, είναι πως παλαιά και νέα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου θα πρέπει να βρουν διέξοδο προς τις ενεργοβόρες αγορές και μάλιστα με το μικρότερο δυνατό κόστος. Οπότε, η λύση μίας ευρύτερης συμφωνίας, στην οποία θα συμμετάσχουν παλαιοί και νέοι σύμμαχοι, μαζί με παλαιότερους ή νεότερους «εχθρούς», αρχίζει και γίνεται σε νομοτελειακή αναγκαιότητα…
Οι τρεις αγωγοί που σχεδιάζονται να διασχίσουν τις χώρες των Βαλκανίων και βρίσκονται εκτός περιοχής ελέγχου των Ρώσων (Nabucco, Τουρκία - Ελλάδα - Ιταλία και Trans - Adriatic Pipeline ) έχουν την ίδια αφετηρία (Σαχ Ντενίζ της Κασπίας), διασχίζουν διαφορετικές περιοχές, αλλά έχουν και κοινή κατάληξη (την Ιταλία και την Κεντρική Ευρώπη).
Η BP και οι συνεταίροι της που συμ- μετέχουν στην αξιοποίηση των κοιτασμάτων του Σαχ Ντενίζ δεν θέλουν να έχουν τρεις «πονοκεφάλους» και τρία διαφορετικά συστήματα μεταφοράς, κάτι που σημαίνει τρεις διαφορετικούς τρόπους δασμολόγησης και ένα πλήθος συμφωνιών με κάθε κράτος και κάθε τοπική εταιρεία…
Έτσι, τα στελέχη του ευρωπαϊκού ενεργειακού κολοσσού κάνουν λόγο για το σχέδιο «South East Europe Pipeline», τον αγωγό της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, ως μία διαφορετική ματιά στο θέμα της μεταφοράς ενεργειακών πρώτων υλών.
Ωστόσο, το πρόβλημα παραμένει: πού θα βρεθεί επιπλέον αέριο για να γίνουν οι αγωγοί (έστω κάποιοι από τους προτεινόμενους) οικονομικά συμφέροντες; Οι μόνοι που διαθέτουν επιπλέον ποσότητες είναι οι Ρώσοι, ενώ εάν συνδεθεί με τα άλλα συστήματα, ακόμη και το «μαύρο πρόβατο» της περιοχής, το Ιράν, δεν μπορεί να καλύψει τις απαιτούμενες ποσότητες για να αποκτήσει οικονομικό ενδιαφέρον ο Nabucco.
Ο συγκεκρ ιμένος αγωγός σχεδ ιάζεται να έχει μεταφορική ικανότητα μεγαλύτερη των 30 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως και προς το παρόν έχει εξασφαλίσει μόλις το ένα τρίτο της ποσότητας από το Σαχ Ντενίζ κι αυτό προς το τέλος της δεκαετίας (μετά το 2017, σύμφωνα με την υπόσχεση των διαχειριστών της κοινοπραξίας). Όλοι καταλαβαίνουν ότι με αυτά τα δεδομένα κανείς δεν είναι διατεθειμένος να επενδύσει περίπου 20 δισ. δολάρια για υποδομές που μπορεί να μην αποδώσουν ποτέ…
Έτσι, η BP προτείνει έναν αγωγό μή- κους 1.300 χιλιομέτρων μέσω Τουρκίας και Βουλγαρίας έως τη Ρουμανία, που θα αξιοποιεί το υπάρχον δίκτυο, με σχε-δόν τη μισή μεταφορική ικανότητα… Αλλά και πάλι λείπει αέριο…
Λίγες ημέρες αργότερα, η είδηση έφτασε από την Άγκυρα: Η κρατική τουρκική εταιρεία αερίου Botas έστειλε μήνυμα στη Μόσχα πως δεν θα συνεχίσει να εισάγει αέριο από τον Βαλκανικό Κλάδο (Μέσω Ρουμανίας και Βουλγαρίας).
Οι Τούρκοι επικαλούνται την αδυναμία συμφωνίας με τον κολοσσό Gazprom για μείωση των τιμών εισαγωγής φυσικού αερίου, αλλά η πραγματικότητα είναι διαφορετική…
Ο στόχος
Η Botas θα συνεχίσει να εισάγει ρωσικό καύσιμο από τον αγωγό Blue Stream που έχει κατασκευαστεί στον βυθό του Ευξείνου Πόντου, αλλά θα διακόψουν την παροχή αερίου από τον βαλκανικό κλάδο.
Στόχος τους είναι να προσφέρουν τη δυνατότητα αντίστροφης ροής του αερίου, για τις ποσότητες που θα προέρχονται από την Κασπία. Στην ουσία, δηλαδή, δημιουργούν έναν νέο διάδρομο πάνω στον παλαιό, αντιστρέφοντας την πορεία του καυσίμου…
Ωστόσο, και πάλι προκύπτει το ίδιο ερώτημα: Ποιες και πόσες ποσότητες θα διακινούνται από τον συγκεκριμένο διάδρομο; Αλλά προκύπτει κι ένα ακόμη ερώτημα: πώς θα γεμίσουν όλοι αυτοί οι αγωγοί που σχεδιάζονται στην περιοχή και ποιος θα βγει κερδισμένος;
Προς το παρόν, οι Αμερικανοί χαιρετίζουν οποιαδήποτε πρόταση αφήνει τη Μόσχα εκτός παιχνιδιού και οι Τούρκοι κάνουν τα δικά τους κόλπα, ευελπιστώντας πως αμέσως μετά την ολοκλήρωση των αλλαγών στη Μέση Ανατολή θα έχουν ισχυροποιήσει τη θέση τους στον αραβικό κόσμο…
Οι Ρώσοι, από την πλευρά τους, σύμφωνα με πολύ καλά ενημερωμένες πηγές, είναι έτοιμοι να καθίσουν στο τραπέζι με οποιονδήποτε τους το ζητήσει και να συζητήσουν οποιαδήποτε συμφωνία που θα τους ξαναβάλει στο παιχνίδι και θα εγγυάται τη συμμετοχή του δικού τους αερίου στη διανομή της ενεργειακής πίτας στην Ευρώπη…
Με άλλα λόγια, ο ένας έχει την ανάγκη του άλλου… Όπως ο Τσόρτσιλ, ο Ρούσβελτ και ο Στάλιν, έτσι και σήμερα, οι επικεφαλής των ενεργειακών εταιρειών περιμένουν την πρώτη ευκαιρία για να συναντηθούν σε κάποιο θέρετρο και να συμφωνήσουν τα περαιτέρω. Και ποιος ξέρει; Μπορεί αυτό το θέρετρο να είναι και πάλι η Γιάλτα!

topontiki.gr