Oμολογία-Σοκ!Τζέφρι Άντερσον:«Δεν υπάρχει εθνική κυριαρχία αν έχεις απέναντι τις αγορές»

Η συμμετοχή των ιδιωτών στην ανταλλαγή ομολόγων θα είναι η προβλεπόμενη από τη συμφωνία της 21ης Ιουλίου, θα τηρηθεί από τις τράπεζες και τους εταίρους, και η Ελλάδαεξοπλισμένη με όλες τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις θα μπορέσει να επιστρέψει στην ανάπτυξη και στις αγορές. Αυτά υποστηρίζει ο επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος του Διεθνούς Χρηματοοικονομικού Ινστιτούτου (Ιnternational Ιnstitute of Finance, ΙΙF) κ. Τζέφρι Αντερσον στη συνέντευξη που παραχώρησε προς «Το Βήμα της Κυριακής». Ο κ. Αντερσον, ο οποίος βρίσκεται σε καθημερινές διαπραγματεύσεις με τους ιδιώτες δανειστές για τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων, εκτιμά ότι...
η παγκόσμια κρίση «θα διαρκέσει καιρό»και ότι η Ελλάδα βρίσκεται στο μέσον μιας επίπονης διαδικασίας οικονομικής αναπροσαρμογής. Παράλληλα, υποστηρίζει ότι το ευρωομόλογο είναι ένα «πολύ ισχυρό όπλο για την Ευρώπη», το οποίο ωστόσο δεν μπορεί να δημιουργηθεί χωρίς να έχουν προηγηθεί «συμφωνίες που να καθιστούν αδύνατο για τις χώρες να πραγματοποιούν μεγάλα ελλείμματα».

- Ποια είναι η εμπειρία σας από τον πρόσφατο και ασυνήθιστο σεισμό στην Ουάσιγκτον;

«Δεν τον έζησα, ήμουν στο Μισούρι όταν έγινε. Ολοι οι φίλοι μου στην Ουάσιγκτον αιφνιδιάστηκαν».

- Ο σεισμός στις αγορές; Εχετε ξαναδεί κάτι τέτοιο;

«Και ναι και όχι. Εχω δει στο παρελθόν κρίσεις χρέους, στην Τουρκία και στη Ρωσία για παράδειγμα. Αλλά σίγουρα δεν έχω ξαναδεί μια κρίση με διεθνή σημασία και με τέτοιο μέγεθος. Είναι πράγματι κάτι πρωτοφανές».

- Προβλέπετε ότι η κρίση θα ξεπεραστεί μέσα στους επόμενους μήνες ή θα χρειαστούν χρόνια;

«Νομίζω ότι θα κρατήσει πολύ καιρό...». - Πιστεύετε ότι η συμφωνία της 21ης Ιουλίου μπορεί να χαρακτηριστεί η πρώτη αναδιάρθρωση χρέους κράτους-μέλους της ευρωζώνης;

«Η συμμετοχή των ιδιωτών είναι εθελοντική, αλλά υπάρχουν στοιχεία αναδιάρθρωσης από τη στιγμή που υπάρχουν απώλειες για τους συμμετέχοντες».

- Είναι αρκετή αυτή η «αναδιάρθρωση» για να επανέλθει η Ελλάδα στις αγορές;

«Θα δούμε...».

- Πολλοί υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα δεν θα επανέλθει στις αγορές γιατί η μείωση του χρέους που επιτυγχάνεται με τη συμφωνία είναι πολύ μικρή. «Δεν πρέπει να το βλέπουμε έτσι. Σημασία έχει ότι ο μέσος χρόνος αποπληρωμής του ελληνικού χρέους από έξι χρόνια επεκτείνεται σε 11. Αυτό σημαίνει πολύ μικρότερο κόστος εξυπηρέτησής του, που ασφαλώς θα μπορέσει να χρηματοδοτήσει η ελληνική οικονομία. Αρα η επιστροφή στις αγορές μπορεί να είναι εφικτή χάρη στο πρόγραμμα».

- Η ύφεση συρρικνώνει την ελληνική οικονομία καθιστώντας δυσβάστακτες ακόμη και τις μικρότερες ανάγκες εξυπηρέτησης του χρέους.Εσείς αποκλείετε να χρειαστούμε σύντομα μια δεύτερη αναδιάρθρωση;

«Εκείνο που έχει σημασία δεν είναι η ύφεση των επόμενων τριμήνων, αλλά το αν εξασφαλίζεται επιστροφή στην ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια χάρη στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που τώρα βρίσκονται σε εξέλιξη. Προς το παρόν η λιτότητα οδηγεί στην ύφεση, αλλά αυτό είναι ένα απαραίτητο στάδιο, και θα έλεγα ότι βρισκόμαστε στο μέσον αυτής της επίπονης διαδικασίας. Οι μεταρρυθμίσεις όμως αποκαθιστούν την εμπιστοσύνη στην οικονομία και ανοίγουν τον δρόμο για την ανάπτυξη, η οποία είναι η μοναδική απάντηση για την ασφαλή διαχείριση του χρέους. Πιστεύω ακόμη ότι η συμφωνία της 21ης Ιουλίου συμβάλλει και στο κρίσιμο αυτό πεδίο της αποκατάστασης της εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία».

- Ξέρετε κάποια χώρα που να έχει πετύχει να μειώσει ένα τόσο μεγάλο χρέος χωρίς μια γενναία αναδιάρθρωση; «Ναι, η Ιρλανδία μείωσε το χρέος της από το 125% του ΑΕΠ στο 27% από το τέλος της δεκαετίας του 1980 ως το 2007. Και το πέτυχε επειδή εφάρμοσε μεταρρυθμίσεις που άνοιξαν τον δρόμο της ανάπτυξης».

- Δεν ήταν οι μεταρρυθμίσεις, αλλά η «φούσκα» του τραπεζικού χρέους που έφερε την ανάπτυξη στην Ιρλανδία. Αλλά η «φούσκα» έσπασε και η χώρα απευθύνθηκε στην τρόικα για να μην καταρρεύσει η οικονομία της. «Αυτό συνέβη τα τελευταία πέντε χρόνια και σε κάθε περίπτωση η Ιρλανδία δεν θα πετύχαινε τόσο σημαντική ανάπτυξη χωρίς τις μεταρρυθμίσεις».

- Η 21η Ιουλίου, η «πρώτη αναδιάρθρωση» κρατικού χρέους στην ευρωζώνη,έπληξε την εμπιστοσύνη των αγορών στα κράτη και στις τράπεζες, με αποτέλεσμα να ζήσουμε έναν Αύγουστο γεμάτο συγκινήσεις όταν η κρίση έφθασε στην Ιταλία.Οι τράπεζες, χτυπημένες από τις αγορές, γιατί να συμμετάσχουν τελικά στο ελληνικό πρόγραμμα;

«Εχει ήδη εκδηλωθεί μια πολύ σημαντική συμμετοχή».

- Καμία τράπεζα δεν έχει δεσμευθεί νομικά,δεν είναι έτσι; «Ναι, γιατί η συμμετοχή είναι εθελοντική. Ωστόσο πιστεύουμε ότι οι προθέσεις που έχουν εκδηλωθεί θα επιβεβαιωθούν στην πράξη. Η συμμετοχή δεν θα είναι μικρότερη της αναμενομένης. Και υπάρχει πρόοδος στην ευρωζώνη τους τελευταίους μήνες για την κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών».

- Τα ασφάλιστρα κινδύνου έναντι χρεοκοπίας μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών έχουν αγγίξει τιμές του φθινοπώρου του 2008, όταν κατέρρευσε η Lehman Βrothers.Καθώς το κλίμα αλλάζει από τον Ιούλιο, αν οι τράπεζες εγκλωβιστούν σε μια νέα δίνη, θα κοιτάξουν πώς να σώσουν την Ελλάδα;

«Το κλίμα είναι διαφορετικό σήμερα από τον Ιούλιο, αλλά δεν νομίζω ότι θα υπάρξει επίδραση στη συμμετοχή. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, ότι η κρίση πιέζει τις αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων, αφού όλοι τα θεωρούν ασφαλή επένδυση, άρα οι αποδόσεις στα νέα, εγγυημένα από την ευρωζώνη, ελληνικά ομόλογα τα οποία θα αντικαθιστούν τα παλαιά θα τα καθιστούν ακόμη πιο ελκυστικά για τους επενδυτές». - Πολλοί εκτιμούν ότι η παγκοσμιοποίηση μετέφερε την παραγωγή από τη Δύση στην Ανατολή, η οποία σήμερα δανείζει τη Δύση αφενός για να διατηρεί το «δυτικό πρότυπο» κοινωνικού κράτους και αφετέρου για να καταναλώνει τα δυτικά αγαθά που παράγονται στην Ανατολή. Εφτασε αυτό το μοντέλο στο τέλος του; Τέλειωσε η παγκοσμιοποίηση όπως την ξέραμε;

«Η παγκοσμιοποίηση έχει τεράστια πλεονεκτήματα. Ασφαλώς δημιουργήθηκαν μεγάλες χρηματοοικονομικές ανισορροπίες σε παγκόσμιο επίπεδο. Η απάντηση δεν είναι η αναδίπλωση της παγκοσμιοποίησης, αλλά η καλύτερη διαχείριση των χρηματοοικονομικών δυνάμεων που απελευθερώθηκαν εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης».

«Δεν νοείται ευρωομόλογο χωρίς πλαφόν στο έλλειμμα»

- Το ευρωομόλογο είναι η λύση; «Οι αγορές θα ήταν πολύ θετικές απέναντι στο ευρωομόλογο. Δεν είναι πανάκεια, αλλά είναι ένα πολύ ισχυρό όπλο».

- Αν αποφασιστεί ευρωομόλογο χωρίς κοινή δημοσιονομική πολιτική,το επιτόκιό του δεν θα είναι τόσο χαμηλό όσο πολλοί αναμένουν, αφού οι αγορές θα προεξοφλήσουν ότι η επιστροφή πολλών χωρών σε μια περίοδο φθηνού χρήματος θα οδηγήσει στη συσσώρευση νέων ελλειμμάτων. Μήπως ένα ευρωομόλογο χωρίς οικονομική ένωση θα είναι ένα άσφαιρο όπλο;

«Δεν μπορώ να φανταστώ το ευρωομόλογο χωρίς συμφωνίες που να καθιστούν αδύνατο για τις χώρες να πραγματοποιούν μεγάλα ελλείμματα».

- Και τι θα γίνει με την εθνική ανεξαρτησία κάθε κράτους;Θα θυσιαστεί πλήρως; «Πόση εθνική ανεξαρτησία υπάρχει όταν η εξωτερική βοήθεια καθίσταται απαραίτητη; Και ποιο κράτος είναι τόσο “ανεξάρτητο” ώστε να συσσωρεύει όσο χρέος θέλει; Δεν υπάρχουν όρια στην ανεξαρτησία; Οταν είσαι χώρα της ευρωζώνης και δεν έχεις δική σου κεντρική τράπεζα για να τυπώσει χρήμα ή να επέμβει στα επιτόκια, ούτε δικό σου νόμισμα για να το υποτιμήσεις, πού βρίσκεται το όριο της ανεξαρτησίας; Αλλά ακόμη και αν έχεις κεντρική τράπεζα και νόμισμα, και είσαι η Αργεντινή ή η Τουρκία, πόση ανεξαρτησία μπορείς να έχεις απέναντι στις αγορές; Δεν θα εξαναγκαστείς σε διορθώσεις, υποτιμήσεις, προγράμματα λιτότητας;».

- Μπορεί να υπάρξει οικονομική ένωση χωρίς πολιτική ένωση;

«Εκείνο που γίνεται είναι να συμφωνήσουν οι χώρες σε όρια χρέους και να τα τηρήσουν, όπως τα τηρεί η Πολωνία και η Γερμανία, χωρίς απαραίτητα να σχηματίσουν πολιτική ένωση».


www.tovima.gr