Η Γερμανία, τα εγκλήματα κατοχής και το Δίστομο

Έχει άραγε το δικαίωμα η Γερμανία να αξιώνει τη μη υπαγωγή της στη δικαιοδοσία των ελληνικών δικαστηρίων για εγκλήματα των στρατευμάτων κατοχής; Στο ερώτημα αυτό απαντούν με άρθρο τους στην Ελευθεροτυπία οι  Joachim Lau και Στέφανος Φουρτουνίδης, εν όψει της δίκης για το Δίστομο στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Όπως σημειώνουν, στη γενικότερη συζήτηση για τα ζητήματα των αποζημιώσεων που αφορούν σε εγκλήματα...
των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής, δεν έχουν τύχει της δέουσας προσοχής οι διατάξεις των άρθρων 17, 5 και 2 της Συμφωνίας του Λονδίνου της 27.02.1953 περί εξωτερικών Γερμανικών Χρεών (Ν. 3480/1956).


Σύμφωνα με τις διατάξεις αυτές, η Γερμανία ανέλαβε την υποχρέωση, μετά την επανένωσή της, όχι μόνο να ρυθμίσει τις εξωσυμβατικές αποζημιωτικές υποχρεώσεις της (οφειλές από αδικοπραξίες των στρατευμάτων κατοχής) αλλά και να εκδώσει εκείνες τις νομοθετικές διατάξεις και να λάβει εκείνα τα διοικητικά μέτρα που είναι απαραίτητα για την εκτέλεση της συμφωνίας αυτής, καθώς επίσης και να τροποποιήσει ή να καταργήσει νομοθετικές διατάξεις και διοικητικές πράξεις που δεν είναι συμβατές με τη Συμφωνία αυτή και τα Παραρτήματα αυτής.

Ρητώς συμφωνήθηκε μάλιστα στη διάταξη του άρθρου 17 παρ. 3 (α) της Συμφωνίας του Λονδίνου ότι ανεξαρτήτως του εάν υφίσταται ή όχι αμοιβαιότητα μεταξύ της Γερμανίας και της χώρας στην οποία εκδόθηκε η απόφαση, η Γερμανία θα δίνει σε οιονδήποτε πιστωτή το δικαίωμα να πετύχει διά των Γερμανικών Δικαστηρίων και των Γερμανικών Αρχών την εκτέλεση των δικαστικών ή διαιτητικών αποφάσεων που εκδόθηκαν σε κάποια από τις πιστώτριες χώρες μετά την έναρξη της παρούσας Συμφωνίας.

Κατά παραβίαση των υποχρεώσεων αυτών, η Γερμανία κατήργησε μονομερώς διά της νομοθεσίας της (παρ. 16 του γερμανικού νόμου για τη σύσταση Ιδρύματος «Μνήμη, Ευθύνη και Μέλλον») από τις 12.08.2000 τη δυνατότητα άσκησης αξιώσεων αποζημίωσης για τα ναζιστικά εγκλήματα.

Ταυτόχρονα, κατ' εφαρμογήν της διάταξης του άρθρου 7 του Νόμου του Ράιχ περί αστικής ευθύνης δημοσίου (1910), η Γερμανία αποστέρησε σε θύματα εγκλημάτων στρατευμάτων κατοχής κάθε πρόσβαση στα γερμανικά δικαστήρια με το επιχείρημα της έλλειψης ενεργητικής νομιμοποίησης.

Με βάση την ανωτέρω διάταξη (η οποία ίσχυε κατά την κρίσιμη χρονική περίοδο) αλλοδαποί δύνανται να ασκούν δικαστικά αξιώσεις αποζημίωσης κατά του γερμανικού Δημοσίου, μόνο εφ' όσον κατά τον χρόνο επέλευσης της ζημίας υπήρχε διεθνής συμφωνία μεταξύ του Ράιχ και της χώρας προέλευσης του πιστωτή, με την οποία θεμελιωνόταν αμοιβαιότητα, το δικαίωμα δηλαδή και των υπηκόων του Ράιχ να στραφούν δικαστικώς κατά του αντίστοιχου αλλοδαπού Δημοσίου. Μια τέτοια Διεθνής Συμφωνία δεν υπήρχε, ωστόσο, με καμία ευρωπαϊκή χώρα.

Ο κατά τα ανωτέρω αποκλεισμός του δικαιώματος ιδιωτών να στραφούν δικαστικώς κατά του Γερμανικού Δημοσίου, τονίζεται στο δημοσίευμα, αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του δικαίου από τη σύγχρονη Γερμανία, αφού συγκρούεται με την προαναφερθείσα υποχρέωσή της, την οποία ανέλαβε με τη Συμφωνία του Λονδίνου (άρθρο 17 παρ. 3 α) και δη ανεξαρτήτως της ύπαρξης ή μη αμοιβαιότητα