Ενα σενάριο για την τουρκία

του Σάββα Καλεντερίδη

Σε λίγες ημέρες ολοκληρώνεται ο προεκλογικός αγώνας στην Τουρκία και σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το κόμμα του Ρετζέπ Ταγίπ Ενρτογάν θα καταγάγει σημαντική νίκη, πετυχαίνοντας ποσοστό που θα ξεπερνά του 45%. Το κρίσιμο για την επιβίωση της κυβέρνησης Ερντογάν, παρά τα υψηλά ποσοστά που θα λάβει στις εκλογές, είναι η πολιτική που θα ακολουθήσει σε δυο βασικά ζητήματα.

 Το ένα είναι το λεγόμενο "βαθύ κράτος" και οι μηχανισμοί του, ο ισχυρότερος από τους οποίους είναι οι ίδιες... οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις, και το άλλο είναι το Κουρδικό Ζήτημα. Το βαθύ κράτος αποτελεί φυσική και πολιτική απειλή για τον ίδιο τον Ερντογάν και για το κόμμα του, και θα ....
εξηγήσουμε γιατί.

Ο στυγνός κρατισμός και οι αντιδημοκρατικές μεθοδεύσεις της κεμαλικής εξουσίας από το 1923 και εντεύθεν, δεν επέτρεψαν το σχηματισμό πολιτικής συνείδησης και πολιτικών δυνάμεων στην τουρκική κοινωνία οι οποίες θα μπορούσαν να αντιπαρατεθούν πολιτικά και με πολιτικούς όρους στο πολιτικό Ισλάμ, που εκφράστηκε για πρώτη φορά με τον Μεντερές, στη συνέχεια με τον Ερμπακάν και τώρα με τον Ερντογάν, με διαφορετικές εκδοχές την κάθε φορά. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο μοναδικός αντίπαλος του Ερντογάν και του ΑΚΡ να είναι το βαθύ κράτος και οι μηχανισμοί του, οι οποίοι επιδιώκουν τη φυσική εξόντωση του πρώτου και την πολιτική αποδυνάμωση του δεύτερου.

Έτσι, ακριβώς επειδή το βαθύ κράτος είναι ένας επικίνδυνος αντίπαλος, μέχρι στιγμής ο Ερντογάν επιχειρεί να το εξουδετερώσει με αστυνομικές και δικαστικές μεθόδους, ενισχύοντας από τη μια πλευρά το αστυνομικό κράτος, που έχει ανοικτούς λογαριασμούς με το Στρατό από το παρελθόν, και προσπαθώντας να ελέγξει από την άλλη το Δικαστικό Σώμα. 

Η κατάσταση αυτή, όμως, έχει φέρει τον Ερντογάν σε μια θέση, που κατηγορείται από εχθρούς και -μέχρι χθες;- φίλους ότι επιχειρεί να δημιουργήσει το δικό του ερντογανικό "βαθύ κράτος", το οποίο θα λειτουργήσει εξ ίσου αντιδημοκρατικά και στον αντίποδα του κεμαλικού βαθέος κράτους. Υπό την έννοια αυτή, η πολιτική και οι μεθοδεύσεις που θα ακολουθήσει μετεκλογικά ο Ερντογάν στο θέμα αυτό, θα κρίνουν και την πορεία της κυβέρνησής του και της ίδιας της Τουρκίας το επόμενο διάστημα. 

Αν κατορθώσει να ξεριζώσει τις ρίζες του κεμαλικού βαθέος κράτους υποκαθιστώντας το με ένα ερντογανικό βαθύ κράτος, χωρίς να προχωρήσει σε ουσιαστικό εκδημοκρατισμό της τουρκικής κοινωνίας, θα έλθει αντιμέτωπος με εσωτερικά προβλήματα αλλά και με εξωτερικούς -μέχρι τώρα φιλικούς- παράγοντες, με πρώτο και κύριο πιθανόν τις ΗΠΑ και τους μηχανισμούς της Ουάσιγκτον.

Το άλλο θέμα, όπως προαναφέραμε, είναι το Κουρδικό Ζήτημα.

 Ο Ερντογάν, τις δυο πρώτες τετραετίες, για να αντιμετωπίσει το κεμαλικό βαθύ κράτος και να εδραιωθεί στην εξουσία,  χρησιμοποίησε ως σύμμαχό του τους Κούρδους και υποσχέθηκε να επιλύσει το Κουρδικό Ζήτημα. Με τον ίδιο τρόπο και κυρίως για να εξασφαλίσει την εύνοια της Ουάσιγκτον, χρησιμοποίησε και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και έδωσε υποσχέσεις σε Αθήνα, Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον για το άνοιγμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, για αναγνώριση της Κύπρου, για επίλυση των προβλημάτων στο Αιγαίο κλπ. 

Όσον αφορά τα Ε-Τ, με τον τρόπο αυτό ο Ερντογάν πέτυχε μ' ένα σμπάρο δυο τρυγόνια. Από τη μία πλευρά εξασφάλισε την εύνοια και την υποστήριξη της Ουάσιγκτον και από την άλλη, με την επιφανειακή ηρεμία στις Ε-Τ σχέσεις και το Αιγαίο, αποδυνάμωσε το ρόλο των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων, που χρησιμοποιούσαν περίπου προβοκατόρικα -χωρίς όμως να αφίστανται του εθνικού σχεδιασμού- τις εντάσεις στο Αιγαίο για να καθιστούν το ρόλο τους καίριο και ρυθμιστικό στο παιχνίδι εξουσίας στο εσωτερικό της Τουρκίας.

Τα ίδια που έκανε ο Ερντογάν στο πλέγμα των Ε-Τ σχέσεων έκανε και στο Κουρδικό. Χρησιμοποίησε τους Κούρδους για να εδραιωθεί στην εξουσία, υποσχόμενος παραχωρήσεις και ρυθμίσεις που θα οδηγούσαν στην επίλυση του Κουρδικού Ζητήματος, υιοθετώντας παράλληλα και κυρίως τον τελευταίο χρόνο την πολιτική του νεοοθωμανισμού, που θα μπορούσε να εκφραστεί πολύ εύστοχα και με το λαϊκό: "Τα δικά μου δικά μου και τα δικά σου δικά μου". 

Όσον αφορά τα Ε-Τ, η κατάσταση θα μπορούσε να χαρακτηριστεί τραγική, αφού η πρακτική που ακολουθεί η Ελλάδα όλα αυτά τα χρόνια, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε απεμπόληση κυριαρχικών δικαιωμάτων και ανοίξει την Κερκόπορτα για να εγκατασταθούν οι Τούρκοι στο κέντρο του Αιγαίου ή και δυτικότερα:

 Όσον αφορά  δε το Κουρδικό, το γεγονός της απροκάλυπτης υιοθέτησης της πολιτικής του "Τα δικά μου δικά μου και τα δικά σου δικά μου", ώθησε τους Κούρδους σε αναζήτηση άλλων λύσεων, όπως είναι η προετοιμασία για μονομερή ανακήρυξη αυτονομίας, κάτι που αναμένεται να χρησιμοποιηθεί ως μέσο πίεσης μετεκλογικά, για να υποχρεωθεί η κυβέρνηση Ερντογάν να προχωρήσει σε συνταγματική και νομοθετική-πολιτική-διοικητική μεταρρύθμιση που θα  θέτει υγιείς βάσεις για τη δημοκρατική επίλυση του Κουρδικού.

Με βάση όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, η επόμενη ημέρα θα είναι εξαιρετικά δύσκολη για τον Ερντογάν, αφού -παρότι εξασφαλίζει την προτίμηση της πλειοψηφίας των ψηφοφόρων- η πολιτική που έχει ακολουθήσει ιδιαίτερα τα τελευταία ένα-δυο χρόνια σε σειρά από κρίσιμα ζητήματα που ακροθιγώς αναφέρθηκαν στο σημείωμα αυτό, αυξάνει την καχυποψία σε παράγοντες στο εσωτερικό και το εξωτερικό που μπορούν να επηρεάσουν τη σταθερότητα στο εσωτερικό της Τουρκίας και τη βιωσιμότητα της κυβέρνησή του.

Ενδεικτικό των προβλημάτων που είναι πιθανόν να αντιμετωπίσει ο Ταγίπ Ερντογάν μετεκλογικά είναι το σενάριο που δημοσιεύει σήμερα η -ισλαμοεθνικιστική- εφημερίδα Γενί Τσαγ, σε άρθρο που υπογράφεται από τον δημοσιογράφο Σελαχατίν Όνκιμπαρ, ο οποίος, σημειωτέον, διατηρεί άριστες σχέσεις με το βαθύ κράτος, με ό,τι αυτό σημαίνει για το περιεχόμενο και την πραγματική προέλευση του σεναρίου.

Σας προτείνουμε να διαβάσετε με ιδιαίτερη προσοχή το σενάριο, που επιδέχεται πολλές αναγνώσεις:

Τί θα συμβεί στην Τουρκία σε περίπτωση που δεν πέσει η κυβέρνηση Ερντογάν-ΑΚΡ τους επόμενους έξι μήνες:

1. Θα κηρυχτεί ιντιφάντα από τους Κούρδους, στη γραμμή Χακιάρι-Τζίζρε (Hakkâri-Cizre).
2. Θα επεκταθούν σε ολόκληρο το Κουρδιστάν οι διαδηλώσεις και οι μαζικές ενέργειες πολιτικής ανυπακοής και θα καταληφθούν το ένα μετά το άλλο ορισμένες νομαρχίες, στις οποίες στις οποίες θα υψωθεί η σημαία του ΡΚΚ.
3. Θα υποσταλούν οι τουρκικές σημαίες από τους δήμους που ελέγχονται από το κουρδικό Κόμμα Ειρήνης και Δημοκρατίας (BDP).
4. Θα γίνουν καμπάνιες που θα καλούν τους Κούρδους που καταπιέζονται να καταφύγουν στο Νότιο Κουρδιστάν (Βόρειο Ιράκ).
5. Θα γίνουν μαζικές επιθέσεις στις νομαρχίες, τα φυλάκια και τα στρατόπεδα των ΤΕΔ στο Κουρδιστάν.
6. Θα αρχίσουν απεργία πείνας χιλιάδες Κούρδοι, με στόχο την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και των ΜΜΕ της Δύσης.
7. Παράλληλα με τις πόλεις του Κουρδιστάν, θα εκδηλωθούν μαζικές διαδηλώσεις υποστήριξης από τους Κούρδους που κατοικούν στις μεγαλουπόλεις ολόκληρης της Τουρκίας.
8. Θα γίνουν βομβιστικές ενέργειες και μαζικές δολοφονίες σε τουριστικά κέντρα και σε μεγαλουπόλεις της Τουρκίας.
9. Αμέσως μετά από αυτές τις φρικιαστικές εξελίξεις, η κυβέρνηση του ΑΚΡ θα ανακοινώσει ότι οι συζητήσεις που διεξάγονται με τον Οτζαλάν, κατέληξαν σε συμφωνία.
10. Με βάση τη συμφωνία αυτή, θα ψηφιστεί Γενική Αμνηστία, θα απελευθερωθεί ο Οτζαλάν και θα του αναγνωριστεί το δικαίωμα να ασχοληθεί με την πολιτική.
11. Το νέο Σύνταγμα θα είναι αποτέλεσμα συμφωνίας του Οτζαλάν και του Ερντογάν.
12. Στο νέο Σύνταγμα θα αλλάξει η ονομασία της χώρας και από Τουρκική Δημοκρατία θα ονομάζεται πλέον Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Ανατολής.
13. Θα αλλάξει η τουρκική σημαία και θα υιοθετηθεί μια νέα σημαία.
14. Τα κουρδικά θα ανακηρυχθούν δεύτερη επίσημη γλώσσα του κράτους.
15. Θα είναι ελεύθερη η εκπαίδευση στην κουρδική γλώσσα.
16. Θα περάσουμε στο σύστημα των Αυτοδιοικούμενων Περιφερειών, ενέργεια που θα αποτελέσει το πρώτο επίσημο βήμα για τη δημιουργία του Μεγάλου Κουρδιστάν.
17. Οι εξελίξεις αυτές που θα λάβουν χώρα στο τουρκικό Κουρδιστάν, θα δημιουργήσουν ανώμαλες καταστάσεις στους νομούς και τις μεγαλουπόλεις της Κεντρικής, της Δυτικής, της Νότιας Τουρκίας και των περιοχών του Μαρμαρά και του Πόντου και θα αρχίσει ανθρωποκυνηγητό στους δρόμους, με βάση την εθνική καταγωγή.
18. Ο Ταγίπ Ερντογάν, με το αιτιολογικό ότι διαταράσσουν την σταθερότητα και τη δημόσια τάξη, θα αρχίσει το ανθρωποκυνηγητό των Τούρκων εθνικιστών.
19. Θα γίνουν μαζικές συλλήψεις στους μεγάλους νομούς και στις μεγαλουπόλεις.
20. Την περίοδο αυτή θα μπει η Τουρκία σε μια εσωτερική διαμάχη που θα μοιάζει με αυτήν της Γιουγκοσλαβίας.
21. Το χάος που θα επικρατεί στην Τουρκία θα μετατραπεί σε εσωτερικό πόλεμο, προκαλώντας την επέμβαση των Ηνωμένων Εθνών.
22. Το ΝΑΤΟ θα αποβάλλει τις Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις και θα αποβιβάσει νατοϊκά στρατεύματα στα εδάφη της Ανατολής.
23. Ακριβώς τη στιγμή αυτή οι Κούρδοι θα ζητήσουν δημοψήφισμα, για να αποσπαστούν από την Τουρκία.
24. Μετά το δημοψήφισμα, οι Κούρδοι θα αποσπαστούν και επίσημα από την Τουρκία, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα διέξοδο στη Μεσόγειο.
25. Παράλληλα με τις εξελίξεις αυτές, το ζεστό χρήμα θα εγκαταλείψει την Τουρκία και το συνάλλαγμα θα εκτοξευθεί στα ύψη, με αποτέλεσμα την οικονομική κατάρρευση, που θα ανοίξει το δρόμο για τη χρεοκοπία της Τουρκίας, στο παράδειγμα της Ελλάδος.
26. ΗΠΑ και Ε.Ε., βλέποντας ότι ο Ερντογάν ολοκλήρωσε την αποστολή του, θα τον θεωρήσουν υπεύθυνο για τις εξελίξεις, επιφυλάσσοντας για τον ίδιο ένα τέλος χειρότερο από αυτό του Σάχη της Περσίας.

Τελικό συμπέρασμα: Αν δεν φύγει από τη μέση το ΑΚΡ, η Τουρκία οδεύει με βεβαιότητα στο διαμελισμό.
Και αυτό γιατί στο τουρκικό Κουρδιστάν έχει ήδη ανοίξει ο ασκός του Αιόλου και έχει δημιουργηθεί μια κατάσταση που δεν μπορεί να αντιστραφεί. 
Υπάρχουν ορισμένοι που λένε ότι υπάρχει ο Μεγάλος Τουρκικός Στρατός ο οποίος δεν θα επιτρέψει κάτι τέτοιο. Ξεχνούν όμως όλοι αυτοί ότι ο Ερντογάν και το ΑΚΡ, απλά για να εκδικηθούν τον Κεμαλισμό και το κοσμικό κράτος, τα τελευταία τέσσερα χρόνια αποδυναμώνει με σύστημα τον τουρκικό στρατό.

infognomonpolitics.blogspot.com